Της Κατερίνας Χομπίτη,
Στην εποχή μας, οι τηλεμαχίες πριν από τις προκριματικές είναι βασικό και αναπόσπαστο χαρακτηριστικό των προεδρικών προεκλογικών εκστρατειών στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Στην πραγματικότητα, όμως, είναι ένα σχετικά πρόσφατο φαινόμενο. Τα τελευταία 60 χρόνια προσφέρεται τόσο στο εγχώριο όσο και στο διεθνές κοινό η δυνατότητα να παρακολουθήσει τηλεοπτικά τις συζητήσεις που συνοδεύουν τις προεκλογικές εκστρατείες των κύριων υποψηφίων. Τα θέματα που συζητούνται είναι συνήθως τα πιο αμφιλεγόμενα θέματα της εκάστοτε εποχής και αρκετοί ειδικοί θεωρούν ότι τα debate συχνά αποδεικνύονται καθοριστικά για το αποτέλεσμα της εκλογικής διαδικασίας. Πρέπει να σημειωθεί ότι τα debate συνήθως στοχεύουν στους αμερόληπτους ψηφοφόρους σχετικά με πολιτικές ιδεολογίες και κομματικούς σχηματισμούς.
Ωστόσο, μεγάλο μέρος του πληθυσμού παρακολούθησε με αμείωτο ενδιαφέρον τα πρώτα τέσσερα τηλεοπτικά debates, το 1960, ανάμεσα στον τότε Αντιπρόεδρο Richard Nixon, ο οποίος κατείχε το χρίσμα του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος και στον τότε Δημοκρατικό υποψήφιο και Γερουσιαστή των ΗΠΑ, John F. Kennedy. Οι τηλεθεατές ανήλθαν στα 66 εκατομμύρια σε πληθυσμό 179 εκατομμυρίων. Αυτή η επιτυχία οφείλεται στο γεγονός ότι οι τηλεμαχίες εκείνη την εποχή ήταν πρωτόγνωρες για το κοινό. Στο debate αυτό, αν και αρχικά θεωρείτο ότι ο Richard Nixon είχε το πάνω χέρι, αποδείχθηκε στην πράξη ότι η αισιοδοξία για το μέλλον της χώρας και η νεανική εμφάνιση του John F. Kennedy, σε αντίθεση με την αποκρουστική εμφάνιση του Richard Nixon στην κάμερα, είχαν σημαντικό αντίκτυπο στα αποτελέσματα των εκλογών και στη νίκη του John F. Kennedy.
Αρκετά χρόνια πέρασαν μέχρι την επόμενη προεδρική τηλεμαχία. Το 1976, ο Gerald Ford και ο Jimmy Carter, υποψήφιοι για την προεδρία, δέχθηκαν να συζητήσουν μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες. Ο Gerald Ford, ο οποίος ήταν τότε Πρόεδρος, είχε το προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις. Στη δεύτερη, όμως, συζήτηση δήλωσε εναντίον του Jimmy Carter: «Δεν υπάρχει Σοβιετική κυριαρχία στην Ανατολική Ευρώπη και δε θα υπάρξει ποτέ υπό τη διοίκηση Ford». Παρόλο που, στην πραγματικότητα, ο Ford εννοούσε ότι οι ΗΠΑ δε θα αναγνώριζαν επίσημα την επιρροή της Σοβιετικής Ένωσης στους γείτονές της, φάνηκε σαν να μην ήταν σε θέση να αντιληφθεί τη γεωπολιτική πραγματικότητα του Σιδηρού Παραπετάσματος (Iron Curtain).
Η προεδρική τηλεμαχία μεταξύ των Jimmy Carter και Ronald Reagan ήταν από τις πιο δημοφιλείς. Το 1980 παρακολούθησαν τις συζητήσεις 80 εκατομμύρια τηλεθεατές, σε συνολικό πληθυσμό 226 εκατομμυρίων. Στο μοναδικό debate μεταξύ τους, ο Ronald Reagan, όντας πρώην ηθοποιός, είχε εμπειρία στις κάμερες και κατάφερε να γοητεύσει το κοινό. Καθώς ο Jimmy Carter παρουσίαζε γεγονότα και πολιτικές στην ομιλία του, ο Reagan τον αντιμετώπισε με φράσεις όπως «Είσαι καλύτερα από ό,τι ήσουν πριν από 4 χρόνια;» και «Ξανά τα ίδια». Ο Reagan κέρδισε, εν μέρει, διότι μπόρεσε να αντιληφθεί την ουσία της τηλεμαχίας. Όμοια, στο debate του 1984 μεταξύ των Ronald Reagan και Walter Mondale, ο Reagan καθώς ήταν ο γηραιότερος μέχρι τότε Πρόεδρος των ΗΠΑ, ανέφερε χαρακτηριστικά: «Δε θα κάνω την ηλικία ζήτημα αυτής της καμπάνιας. Δε θα εκμεταλλευτώ για πολιτικούς σκοπούς τη νεότητα και την απειρία του αντιπάλου μου». Ακόμη και ο Mondale -ο 56χρονος πρώην Γερουσιαστής και Αντιπρόεδρος- γέλασε.
Τέλος, πρέπει να σημειωθεί το γεγονός ότι και οι υποψήφιοι αντιπρόεδροι συμμετέχουν σε debates. Το 1988 έλαβε χώρα το αντιπροεδρικό debate μεταξύ του Δημοκρατικού Lloyd Bentsen και του Ρεπουμπλικανού Dan Quayle. Όταν ο Dan Quayle -τότε 40χρονος Γερουσιαστής- παρατήρησε ότι είχε ανάλογη πολιτική εμπειρία με τον John F. Kennedy, όταν έκανε την προεκλογική του εκστρατεία, ο Bentsen εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία και απάντησε: «Υπηρέτησα με τον Jack Kennedy. Ήξερα τον Jack Kennedy. Ο Jack Kennedy ήταν φίλος μου. Γερουσιαστά, δεν είστε ο Jack Kennedy».
Σήμερα, οι τηλεμαχίες έχουν χάσει ένα μέρος της δυναμικής τους, καθώς τις αντικαθιστούν άξια τα κοινωνικά δίκτυα. Μεγάλο ποσοστό των Αμερικανών ενημερώνονται και επηρεάζονται από το διαδίκτυο. Ο Barack Obama, αν και εξαιρετικός ρήτορας, προσέφευγε συχνά στα κοινωνικά δίκτυα με μεγάλη επιτυχία και χαρακτηρίστηκε από την εφημερίδα Figaro, «ο πρώτος κυβερνοπρόεδρος».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Andre Kaspi και Helene Harter, Οι αμερικανοί πρόεδροι από τον Τζόρτζ Ουάσινγκτον στον Ντόναλντ Τράμπ, [μετάφραση: Σώτη Τριανταφύλλου], Μεταίχμιο, 2017
- The Most Important Presidential Debates in American History, According to Historians, TIME, https://time.com/5607429/most-important-debates/
- 7 Things You May Not Know About U.S. Presidential Debates, History, https://www.history.com/news/7-things-you-may-not-know-about-u-s-presidential-debates
Γεννήθηκε το 1999 στο Ρέθυμνο Κρήτης. Σπουδάζει στο τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών του Πάντειου Πανεπιστημίου και ομιλεί Αγγλικά και Γερμανικά. Παρακολουθεί σεμινάρια και έχει συμμετάσχει σε μοντέλα προσομοίωσης διεθνών οργανισμών. Στον ελεύθερό της χρόνο ασχολείται με τον εθελοντισμό.
