Της Σοφίας Χρηστακίδου,
Γενικότερα, οι διάφοροι μελετητές συγκλίνουν σε ένα πράγμα: η πανδημία θα επιφέρει πτώση του ΑΕΠ παγκοσμίως. Το πόσο απότομη θα είναι η πτώση αυτή, όμως, πόσο θα διαρκέσει και πότε θα επέλθει η ανάκαμψη δεν μπορεί κανείς να το ξέρει με βεβαιότητα.
Η εταιρεία McKisey and Company έχει εκδώσει ένα πλήθος μελετών γύρω από τον κορωνοϊό. Όσον αφορά τις επιπτώσεις του ιού στο ΑΕΠ συγκεκριμένα έχει δημοσιεύσει τον εξής πίνακα, ο οποίος βασίζεται σε κάποια πιθανά σενάρια:
Όπως βλέπουμε υπάρχουν 9 πιθανά σενάρια. Στον κάθετο άξονα έχουμε την αποτελεσματικότητα των μέτρων που λαμβάνονται από τις κυβερνήσεις για τον περιορισμό της πανδημίας. Στην αρχή του άξονα έχουμε τις κάκιστες πολιτικές και όσο ανεβαίνουμε έχουμε τις καλύτερες πρακτικές που μπορούν να υιοθετήσουν οι κυβερνώντες. Στον οριζόντιο άξονα έχουμε αντίστοιχα την αποτελεσματικότητα της οικονομικής πολιτικής που ακολουθείται για τον περιορισμό των επιπτώσεων του COVID-19 στην οικονομία. Στα αριστερά έχουμε τις κάκιστες πολιτικές, ενώ στα δεξιά τις καλύτερες δυνατές. Τα σενάρια Α1–Α4 που είναι χρωματισμένα με μαύρο είναι τα πιο αισιόδοξα. Το πιο αισιόδοξο σενάριο από όλα είναι το Α4, ενώ το πιο απαισιόδοξο το Β3.
Σενάριο Β1: Κατά το σενάριο αυτό έχουμε την καλύτερη δυνατή πολιτική που μπορεί να ακολουθηθεί στον τομέα της υγείας για τον περιορισμό του ιού, αλλά την χειρότερη δυνατή πολιτική όσον αφορά την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων. Υποθέτουμε ότι ο ιός αντιμετωπίζεται σε 2-3 μήνες. Από οικονομικής άποψης έχουμε παρατεταμένη κρίση και εκτεταμένο κύμα χρεοκοπιών. Σύμφωνα με την McKinsey είναι πολύ πιθανό να υπάρξει και τραπεζική κρίση. Στην περίπτωση αυτή έχουμε μία πτώση του ΑΕΠ κατά την περίοδο της πανδημίας, η οποία επιφέρει ζημιά στους κλάδους της οικονομίας που πλήττονται περισσότερο. Μακροπρόθεσμα, όμως, η οικονομία επανέρχεται.
Σενάριο Α3: Στο σημείο αυτό έχουμε άριστη πολιτική για την αντιμετώπιση του ιού, όπως και στο Β1 και μία μέτρια οικονομική πολιτική. Σύμφωνα με τον πίνακα, λοιπόν, η οικονομική πολιτική που ακολουθείται καταφέρνει να μετριάσει μερικώς της ζημιά που έχει προκληθεί από την πανδημία και η τραπεζική κρίση έχει αποφευχθεί. Εδώ έχουμε και πάλι πτώση του ΑΕΠ, υπάρχει όμως αργή ανάκαμψη της οικονομίας χωρίς ζημιές σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας.
Σενάριο Α4: Σε αυτό το κομμάτι του πίνακα έχουμε άριστη πολιτική για τον περιορισμό της πανδημίας, όπως και στα δύο προηγούμενα σενάρια και άριστη οικονομική πολιτική. Οι κυβερνώντες καταφέρνουν να απωθήσουν τις δομικές βλάβες στην οικονομία. Υπάρχει και πάλι μία πτώση του ΑΕΠ, η κλίση της καμπύλης, όμως, μας δείχνει μία απότομη ανάκαμψη και επιστροφή στην κανονικότητα.
Σενάριο Β2: Στο σημείο αυτό έχουμε μία μέτρια πολιτική όσον αφορά τον περιορισμό της μετάδοσης του ιού. Τα μέτρα που έχουν παρθεί είναι αποτελεσματικά μεν, αλλά όχι επαρκή ώστε να αποτρέψουν την αναζωπύρωση του ιού, επομένως το lockdown συνεχίζεται για αρκετούς μήνες ακόμα. Η οικονομική πολιτική που ακολουθείται είναι ίδια με το Σενάριο Β1. Στην περίπτωση αυτή έχουμε την αρχική πτώση του ΑΕΠ, που είναι κοινή σε όλα τα σενάρια του πίνακα, αλλά η ανάκαμψη έρχεται μακροπρόθεσμα με πολλές διακυμάνσεις στο ενδιάμεσο.
Σενάριο Α1: Στο σενάριο αυτό έχουμε την ίδια πολιτική για την αποτροπή της μετάδοσης του ιού όπως και στο προηγούμενο σενάριο και την ίδια οικονομική πολιτική με το Σενάριο Α3. Στο σημείο μετά την προβλεπόμενη πτώση του ΑΕΠ έχουμε μία μακροπρόθεσμη ανάπτυξη με διακυμάνσεις, με μεγαλύτερη κλίση όμως αυτή τη φορά. Αν συγκρίνει κανείς τις δύο καμπύλες στα σενάρια Β2 και Α1 θα δει ότι το τελευταίο έχει πιο απότομη καμπύλη ΑΕΠ κατά την περίοδο της ανάκαμψης. Στα μαθηματικά, η κλίση μας δείχνει τον ρυθμό με τον οποίο μεταβάλλεται ένα μέγεθος. Επομένως, αν και η ανάκαμψη είναι και πάλι μακροπρόθεσμη, πρόκειται να έχουμε μεγαλύτερα επίπεδα ΑΕΠ σε σύγκριση με το προηγούμενο σενάριο.
Σενάριο Α2: Στο σενάριο αυτό έχουμε την ίδια πολιτική για το περιορισμό της μετάδοσης του ιού με τα δύο προηγούμενα σενάρια και την ίδια οικονομική πολιτική όπως και στο Σενάριο Α4. Εάν λάβει χώρα το Σενάριο αυτό, λοιπόν, θα έχουμε μία γρήγορη ανάκαμψη στο ΑΕΠ, με κάποιες διακυμάνσεις όμως εξ αιτίας της αναζωπύρωσης του ιού.
Σενάριο Β3: Είναι το χειρότερο σενάριο όλου του πίνακα. Όπως γράφουν και οι μελετητές, στο σημείο αυτό, η πολιτική για τον περιορισμό της μετάδοσης του κορωνοϊού αποτυγχάνει πλήρως και η πανδημία εξακολουθεί να υφίσταται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η οικονομική πολιτική που ακολουθείται είναι εξίσου κακή, όπως και στα σενάρια Β2 και Β1. Εάν λάβει χώρα το Β3, εκτός από την ανεξέλεγκτη μετάδοση του ιού έχουμε και παρατεταμένη ύφεση χωρίς να διαφαίνεται κάποιου είδους οικονομικής ανάκαμψης στο εγγύς μέλλον.
Σενάριο Β4: Η πολιτική για τον περιορισμό της εξάπλωσης του COVID-19 είναι και πάλι αποτυχημένη, όπως και στο προηγούμενο σενάριο, ενώ η οικονομική πολιτική είναι ίδια με τα σενάρια Α1 και Α3. Στο σενάριο αυτό υπάρχει οικονομική ανάκαμψη αλλά είναι εξαιρετικά αργή.
Σενάριο Β5: Η πολιτική για την δημόσια υγεία είναι ίδια με τα δύο προηγούμενα σενάρια, ενώ έχουμε μία πολύ καλή οικονομική πολιτική, όπως την περιγράψαμε στα σενάρια Α2 και Α4. Σε αυτή την περίπτωση η ανάκαμψη θα καθυστερήσει, ωστόσο το ΑΕΠ πρόκειται να επανέλθει πλήρως.
Συμπεράσματα
Βλέποντας τις παραπάνω απόψεις, καταλαβαίνουμε ότι δεν μπορεί κανείς να πει με σιγουριά ποιες θα είναι ακριβώς οι επιπτώσεις του ιού στις οικονομίες των χωρών. Όπως είναι φανερό, αυτό θα εξαρτηθεί από τα μέτρα που πρόκειται να ληφθούν για την οικονομία, αλλά πρωτίστως για την υγεία. Όλα τα παραπάνω αποτελούν κάποιες κατευθυντήριες γραμμές και για να υπολογίσει κανείς το κόστος της πανδημίας σε μία συγκεκριμένη οικονομία θα πρέπει να λάβει υπόψη του τις διάφορες δομικές διαφορές που την διέπουν.
Τέλος, στην περίπτωση της Ευρωζώνης (και κατ’ επέκταση της Ελλάδας), θα πρέπει να παρθούν δραστικά μέτρα από την ΕΚΤ. Επομένως, θα πρέπει να αλλάξει και ο σχεδιασμός της τράπεζας, καθότι η τελευταία δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τέτοιου είδους κρίσεις, όπως αποδείχθηκε άλλωστε και από την χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.
Προέρχεται από το τμήμα Οικονομικών Επιστημών του ΔΠΘ. Ασχολείται ενεργά με την επιχειρηματικότητα και την τεχνολογία. Έχει συμμετάσχει σε πολλές πρωτοβουλίες που υποστηρίζουν νεοφυείς επιχειρήσεις στα πρώτα τους βήματα, ενώ έχει εργαστεί στον τομέα της Συμβουλευτικής. Από την 1η Οκτωβρίου 2020 είναι αρχισυντάκτρια του project «Ραντάρ Αναπτυσσόμενων Χωρών».
