Της Νίκης Μαχαιρίδου,
Ο Γαλλικός Μάης του 1968 ήταν ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα της μεταπολεμικής περιόδου και έθεσε τις βάσεις για τη δημιουργία μιας πιο προοδευτικής και φιλελεύθερης Ευρώπης. Τη δεκαετία του ’60 αναδύεται μια γενιά απαλλαγμένη από τις φρικτές μνήμες του πολέμου, έχοντας νέες καταβολές και πεποιθήσεις. Η γενιά αυτή είναι εξοικειωμένη με τον δυτικό τρόπο ζωής και προσπαθεί να διεκδικήσει αξίες και δικαιώματα που η συντηρητική τότε γαλλική πολιτική και κοινωνία τούς στερούσε.
Η επαναστατική διάθεση και η ριζοσπαστικοποίηση της γενιάς του ’68 ενισχύθηκε έπειτα από βαρυσήμαντες εξελίξεις, που διαδραματίστηκαν έξω από τα σύνορα της Γαλλίας. Η άδικη απώλεια του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και του Τζον Φ. Κένεντι, οι εσωτερικές αναταραχές στην Αμερική και ο πόλεμος του Βιετνάμ, ο οποίος λειτούργησε σαν καταλύτης και πυροδότησε την έναρξη του κινήματος. Το αντιπολεμικό κίνημα που απαρτιζόταν κυρίως από φοιτητές, είχε ως αφετηρία του την Αμερική αλλά γρήγορα επεκτάθηκε και στη Δυτική Ευρώπη.
Στη Γαλλία τα γεγονότα άρχισαν να παίρνουν μεγάλες διαστάσεις, όταν εντελώς αυθόρμητα συγκεντρώθηκε πλήθος φοιτητών στο πανεπιστήμιο της Ναντέρ ζητώντας την κατάληψη του κτηρίου, με σκοπό το συλλογικό αίτημα των φοιτητών για ελεύθερη μετακίνηση σε όλους τους χώρους της πανεπιστημιούπολης, να γίνει αποδεκτό. Οι πρυτανικές αρχές ήταν κάθετες και οι αστυνομικές δυνάμεις δεν άργησαν να επέμβουν, με αποτέλεσμα να ξεκινήσουν σοβαρές συγκρούσεις μεταξύ των φοιτητών και της αστυνομίας. Η Γαλλία βρίσκεται εν βρασμώ για μέρες. Στις 10 Μαΐου η ένταση κορυφώνεται με την περίφημη «Νύχτα των Οδοφραγμάτων». Οι συγκρούσεις ήταν ιδιαίτερα σκληρές, διάρκεσαν ως τα ξημερώματα και επέφεραν εκατοντάδες τραυματισμούς και συλλήψεις. Η ταραχώδης αυτή νύχτα θα αναδείξει και την πλέον ηγετική φυσιογνωμία του κινήματος, τον Ντανιέλ Κον Μπεντίν, τον «Κόκκινο Ντάνι». Ο γαλλικός λαός γρήγορα τάχθηκε υπέρ των φοιτητών και έδειξε έμπρακτα την υποστήριξή του. Άνθρωποι από τα μπαλκόνια τους πετούσαν κομμάτια βρεγμένων υφασμάτων για τους φοιτητές, ώστε να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν από τα δακρυγόνα των αστυνομικών. 
Το αμιγώς μέχρι τότε φοιτητικό κίνημα αλλάζει μορφή, όταν σε αυτό συρρέει η ισχυρή εργατική τάξη. Τα εργατικά συνδικάτα προέβησαν σε απεργιακές κινητοποιήσεις οι οποίες σύντομα παρέλυσαν την εθνική οικονομία της χώρας. Πλέον, ολόκληρος ο γαλλικός λαός βρισκόταν στους δρόμους. Η συμμετοχή των εργατικών σωματείων στις κινητοποιήσεις των φοιτητών αποτέλεσε κομβικό σημείο για την πορεία του κινήματος, καθώς ουσιαστικά η εξέλιξη αυτή ήταν που άσκησε τη μεγαλύτερη πίεση στην πολιτική εξουσία και ανάγκασε τον Ντε Γκωλ να αντιδράσει.
Η αντίδραση Ντε Γκωλ
Στις 24 του μηνός ο Ντε Γκωλ απευθύνει διάγγελμα προς τον γαλλικό λαό, οι δηλώσεις του όμως δεν ικανοποιούν τις προσδοκίες των πολιτών, με αποτέλεσμα να ακολουθήσει η πιο σκληρή νύχτα του Μάη του ’68. Οι σφοδρές συγκρούσεις θα αφήσουν πίσω τους δύο νεκρούς, συγκλονίζοντας το Παρίσι.
Η εξέλιξη αυτή θα αναγκάσει τον Ντε Γκωλ να προβεί σε προκήρυξη βουλευτικών εκλογών στις 30 Μαΐου. Τα αποτελέσματα των εκλογών ανέδειξαν το κόμμα του Ντε Γκωλ ως την κυρίαρχη πολιτική δύναμη, καθώς κατέλαβε τη συντριπτική πλειοψηφία ψήφων έναντι των άλλων κομμάτων. Η επικράτηση της γαλλικής Δεξιάς, εκτός από πολιτική κυριαρχία, ήταν και μια νίκη έναντι του «Μάη».
Το «αποτύπωμα» του Μάη του ’68
Ο «Μάης» δεν ήταν μια αποκλειστικά γαλλική υπόθεση. Παρά την πολιτική ήττα του, κινήματα ριζοσπαστικοποιημένων φοιτητών συνέχισαν τη δράση τους σε ολόκληρη την Ευρώπη για τα επόμενα χρόνια. Στην περίπτωση της χώρας μας, η Ελλάδα παρέμεινε απλός θεατής των διεθνών εξελίξεων, ενώ λόγω της Χούντας δεν υπήρξαν φοιτητικές εξεγέρσεις. Αυτό θα συνέβαινε λίγα χρόνια αργότερα με το Πολυτεχνείο, σε διαφορετικό όμως πλαίσιο, αυτό της Δικτατορίας. Ορισμένοι φιλόσοφοι κατατάσσουν τον Μάη ως τη σημαντικότερη εξέγερση του 20ού αιώνα, καθώς δε συνέβη από κάποια συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα, αλλά ήταν μια παλλαϊκή εξέγερση κατά την οποία ξεπεράστηκαν οι φυλετικές, πολιτιστικές, ηλικιακές και κοινωνικές διακρίσεις. Η νεανική αυτή αμφισβήτηση, οι διαδηλώσεις και οι κινητοποιήσεις των φοιτητών επέφεραν σημαντικές εξελίξεις στο κοινωνικό και πολιτικό φάσμα. Σηματοδότησε την εποχή των αλλαγών και δημιούργησε έναν πολιτισμό άρνησης απέναντι σε απαρχαιωμένες αντιλήψεις και πρακτικές. Τα πανεπιστήμια έγιναν πιο «ανοιχτά» και η στάση των ανθρώπων απέναντι σε ζητήματα όπως οι ελευθερίες των γυναικών και των ομοφυλόφιλων έγινε πιο προοδευτική, χάρη σε μια γενιά που τόλμησε να φωνάξει και να διεκδικήσει. Ο Μάης του ’68 μας άφησε μια κληρονομιά που αντανακλά τη δύναμη της θέλησης των νέων ανθρώπων υπενθυμίζοντάς μας πως «νέος θα πει να θες να αλλάξεις τον κόσμο».
Βιβλιογραφία
- Howell Chris (2011). “The Importance of May 1968”. Regulating Labor: The State and Industrial Relations Reform in Postwar France. Princeton University Press. pp. 67–70.
- Έρικ Χομπσμπάουμ (1988), 1968: Μια αναδρομή, Περιοδικό ο Πολίτης, τεύχος 91, σσ. 25-34
