Του Παναγιώτη Παναγιωτακόπουλου,
Κάπου ανάμεσα στα τέλη του 17ου και τις αρχές του 18ου αιώνα, ο Μοντεσκιέ, Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος, έθετε τις ιδέες που έμελλε να αποτελέσουν το εφαλτήριο για τη μετέπειτα πολιτική και κοινωνική οργάνωση του κόσμου. Ανάμεσα στις πολλές καινοτόμες, για την εποχή, απόψεις που εξέφρασε, πρεσβεύοντας πάντοτε τον φιλελευθερισμό, έκανε λόγο για τις εξουσίες, καθώς επίσης και για τη διάκριση αυτών. Έτσι, ορίστηκαν αναλυτικά για πρώτη φορά, παρά τις πρότερες αναφορές Αριστοτέλη και Ομήρου, οι έννοιες της νομοθετικής, της εκτελεστικής και της δικαστικής εξουσίας.
Η νομοθετική εξουσία είναι υπεύθυνη για την ψήφιση των νόμων, των κανόνων πάνω στους οποίους θέτει τις βάσεις της μια κοινωνία, ένα κράτος. Η εκτελεστική εξουσία, με τη σειρά της, έχει αρμοδιότητες που αφορούν τη διακυβέρνηση και την εφαρμογή των νόμων. Τέλος, τη δικαστική εξουσία βαραίνει η ευθύνη για την ερμηνεία των νόμων και τον έλεγχο ενδεχόμενων αυθαιρεσιών της εκτελεστικής εξουσίας.
Σε μια κοινωνία με απλές δομές, οι τρεις εξουσίες αυτές ήταν αρκετές, ώστε να διασφαλίσουν σε πολύ μεγάλο βαθμό την ομαλή λειτουργία, όμως η ανθρώπινη κοινωνία κάθε άλλο παρά απλή μπορεί να χαρακτηριστεί. Αρκετά χρόνια αργότερα, λοιπόν, από την έκθεση των απόψεων του Γάλλου διαφωτιστή, ήρθαν να προστεθούν, έστω και σε μία πιο ανεπίσημη έκδοση, δύο ακόμα μορφές εξουσιών. Από τη μία, η εκκλησιαστική εξουσία και από την άλλη η εξουσία των μέσων ενημέρωσης ή αλλιώς «μιντιακή» εξουσία. Καθεμία απολαμβάνει τη δυνατότητα να ασκεί μεγάλη επιρροή σε μερίδες του πληθυσμού για διαφορετικούς λόγους.
Φτάνοντας στον 21ο αιώνα και δη στο 2020, είναι ίσως αναγκαίο να αναγνωριστούν και άλλα είδη εξουσιών, ανάλογα φυσικά με τη δύναμη που έχουν πάνω στην κοινωνία και τις επιμέρους δομές της. Ένα εξ αυτών θα μπορούσε να είναι, αδιαμφισβήτητα, η εξουσία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Παρά το γεγονός ότι ανήκει στην ίδια οικογένεια με τη «μιντιακή» εξουσία, παρουσιάζει και σημαντικές διαφορές, κυρίως λόγω της ευκολίας στην προσβασιμότητα και επομένως στην ελευθερία έκφρασης που προσφέρει. Κάπου εδώ, η στατιστική έρχεται για να επιβεβαιώσει την επικρατούσα κατάσταση, με τους περισσότερους από 3,5 δισεκατομμύρια χρήστες ανά τον πλανήτη να δηλώνουν «παρών». Με πρόχειρους υπολογισμούς, περίπου ο μισός πληθυσμός της Γης, κάτι παραπάνω από το 45%, διατηρεί λογαριασμό σε κάποιο μέσο κοινωνικής δικτύωσης.
Αρκετά με την ιστορική αναδρομή και το ταξίδι στον χρόνο μέχρι το σήμερα, καθώς αμφότερα θα πρέπει να παραδώσουν τη σκυτάλη στην οικονομική επιστήμη. Για να συνδεθούν όλα όσα προαναφέρθηκαν με τον οικονομικό, λοιπόν, και πιο συγκεκριμένα τον χρηματοοικονομικό κλάδο, αρκούσε ένα και μόνο «τιτίβισμα», κοινώς Tweet, του Elon Musk, ιδρυτή και γενικού διευθυντή της Tesla, αυτοκινητοβιομηχανίας που επιδίδεται στην παραγωγή αμιγώς ηλεκτροκινούμενων οχημάτων. Στην, κατά τα φαινόμενα, δημοφιλέστατη πλατφόρμα του Twitter, την 1η Μάη, ο Musk θεώρησε σκόπιμο να ενημερώσει τους 33,4 εκατομμύρια ακόλουθους του, πως κατά την απόλυτα σεβαστή άποψή του, η τιμή της μετοχής της Tesla είναι ιδιαίτερα υψηλή. Ο πάντοτε δραστήριος Musk έχει απασχολήσει και παλαιότερα με διάφορες αναρτήσεις του, με αποτέλεσμα να έχει τεθεί υπό νομική επιτήρηση και να είναι αναγκασμένος να λογοδοτεί πριν από κάθε σκέψη για δημοσίευση που να αφορά την Tesla. Παρ’ όλα αυτά, υποστήριξε πως έκανε την εν λόγω δήλωση όντας σε πλήρη διαύγεια, δίχως ίχνος χιουμοριστικής διάθεσης.
Αναλυτικότερα, πριν τη στιγμή της δημοσίευσης η τιμή για τη διαπραγμάτευση της μετοχής της Tesla κυμαινόταν στα 760,23$. Υπήρξε πτώση ως και 12% εντός της ημέρας, με την τιμή να κλείνει τελικά με μία μείωση της τάξης του 10,3%. Ενδεχομένως τα ποσοστά να μην επαρκούν για την περιγραφή της αναταραχής που δημιουργήθηκε. Για το μέγεθος της Tesla, τα νούμερα αυτά αντιστοιχούν σε μείωση της αξίας κατά 14 δισεκατομμύρια δολάρια, καθώς επίσης και σε ενεργοποίηση μηχανισμών στήριξης σε ενδεχόμενο πτώχευσης. Προς αποφυγή παρεξηγήσεων, δεν έχει τεθεί ποτέ ζήτημα επιβίωσης του κολοσσού, απλώς, ήταν τόσο ξαφνικό το συμβάν και έντονη η σύγχυση που ακολούθησε, ώστε να προκληθούν αλυσιδωτές αντιδράσεις μεγάλου μεγέθους. Χωρίς καμία αμφιβολία, οι επενδυτές που εμπιστεύονταν και συνεχίζουν να το κάνουν, την εταιρεία στις διεθνείς αγορές δεν περίμεναν ποτέ πως ένα «ποστάρισμα» θα μπορούσε να επιφέρει μία τέτοια μεταβολή στα χαρτοφυλάκιά τους.
Δε θα περίμενε ποτέ κανείς πως λίγες μόνο λέξεις, επτά στον αριθμό, «Tesla stock price is too high imo», θα ήταν ικανές να ταρακουνήσουν τη χρηματιστηριακή αγορά. Διανύοντας μια περίοδο εξαιρετικής φόρμας, η αξία της εταιρείας είχε πλησιάσει τα τρία ψηφία σε δισεκατομμύρια δολάρια. Σύντομα, ο επιχειρηματίας θα μπορούσε να σχεδιάσει πώς θα σπαταλήσει τα εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια, που θα λάμβανε ως ανταμοιβή για την πρόοδο της Tesla, πριν φυσικά τη στιγμή που το περίφημο, και μέχρι πρωτινός φιλικό, Larry Bird, λογότυπο του Twitter, αρχίσει να του δημιουργεί πληγές.
Κάθε εμπόδιο για καλό και κάθε στραβοπάτημα, ένα ακόμα μάθημα. Τα ερωτήματα για την κίνηση του Elon Musk είναι πολλά και εξακολουθούν να παραμένουν αναπάντητα. Μήπως, όμως, μια χρηματοοικονομική κρίση, έστω και αν είναι αρκετά μικρή σε διάρκεια, πρέπει να αποτελέσει τροφή για μαζική σκέψη και αναθεώρηση πολλών πραγμάτων; Σε μια εποχή, στην οποία τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν προέκταση του εαυτού πολλών ανθρώπων, η ανάγκη για τον περιορισμό της επιρροής τους είναι, ίσως, πιο επιτακτική από ποτέ. Καθημερινά, προσωπική ζωή και ιδιωτικότητα θυσιάζονται στον βωμό της απόκτησης περισσότερων ψηφιακών φίλων και συγκέντρωσης μεγαλύτερου αριθμού likes. Η πραγματικότητα είναι σκληρή και σε έναν κόσμο σαν αυτόν των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπου όλα καταγράφονται, τα λάθη δεν διορθώνονται εύκολα.
