Της Αγγελικής Καλούδη,
Πριν λίγες μέρες, στις 5 Μαΐου, συμπληρώθηκαν δέκα χρόνια από ένα έγκλημα, που στιγμάτισε τη μνημονιακή εποχή στην Ελλάδα και άνοιξε τους ασκούς του Αιόλου για νέες πολιτικές αντιπαραθέσεις. Πρόκειται για τον εμπρησμό του καταστήματος της τράπεζας Marfin από βόμβες μολότοφ, κατά τη διάρκεια μεγάλης διαδήλωσης εναντίον των μνημονιακών μέτρων και της λιτότητας. Τρεις υπάλληλοι, εκ των οποίων μια γυναίκα έγκυος, έχασαν τη ζωή τους, ενώ 21 ακόμα εργαζόμενοι κατάφεραν να διαφύγουν με τραύματα και εγκαύματα. Παρόμοια επίθεση δέχθηκε και το βιβλιοπωλείο που βρισκόταν στην απέναντι πλευρά του δρόμου, από την ίδια ομάδα ατόμων. Κι ενώ όλες οι πολιτικές δυνάμεις συνηγορούν, στο ότι πρόκειται για μια εγκληματική πράξη κι ενώ σε οποιαδήποτε άλλη δημοκρατική πολιτεία θα είχε αποδοθεί στοιχειώδης δικαιοσύνη, στην Ελλάδα η ημέρα αυτή δεν έχει παρακινήσει τους πολίτες, όσο άλλες ημέρες εγκλημάτων κατά ατόμων με πολιτικό υπόβαθρο. Δεν είναι άραγε ίσης βαρύτητας έγκλημα στη συνείδηση του λαού; Μήπως έχει διαφορετική αξία η ανθρώπινη ζωή; Ή μήπως οι πολιτικοί αρχηγοί κωφεύουν και ο λαός ταύτισε τη δίκαιη αγανάκτησή του απέναντι στο οικονομικό σύστημα, τιμωρώντας άδικα τους υπαλλήλους μιας τράπεζας;
Για του λόγου το αληθές, η ποινική διαδικασία, που είχε ξεκινήσει τότε, δεν απέδωσε καρπούς. Οι μαρτυρίες δεν ήταν επαρκείς, ο αναρχικός, όπως δήλωσε ο ίδιος, άνδρας, που είχε συλληφθεί και δικαστεί εν τέλει αθωώθηκε, ενώ οι περισσότερες μαρτυρίες έκαναν λόγο για ομάδα ατόμων. Ωστόσο, καταδικάστηκαν ο διευθύνων σύμβουλος της τράπεζας, ο υπάλληλος ασφαλείας και η διευθύντρια του καταστήματος για παραλείψεις στα μέτρα προστασίας. Παρά την κατά καιρούς επαναφορά της υπόθεσης στο πολιτικό προσκήνιο, δεν έχει υιοθετηθεί μια κοινή γραμμή αντιμετώπισης του μίσους και του διχασμού, που πυροδότησε αυτή την έξαρση, ακόμα και μέχρι σήμερα, που συζητήθηκε το άνοιγμα της υπόθεσης και ορισμένοι πολιτικοί αρχηγοί αρνήθηκαν. Το δυσάρεστο είναι, πως το ίδιο πολωμένο κλίμα, που είχε διαμορφωθεί τότε εξακολουθεί να ανθεί και σήμερα. 
Η δεξιά πλευρά εξαπολύει επιθέσεις κατά της αριστερής, ταυτίζοντας το έγκλημα με την αριστερή φιλολογία, που καθοδήγησε το πλήθος σε διαδηλώσεις αντιδράσεις, προσπερνώντας λάθη που έκαναν οι ίδιοι, κάτι το οποίο είχε ως αποτέλεσμα τις διαδηλώσεις αυτές. Και πράγματι ορισμένοι πολιτικοί παράγοντες εκμεταλλεύτηκαν την αγανάκτηση του λαού από τις μνημονιακές πρακτικές, επωφελήθηκαν από τη συγκυρία για να ανέβουν στη δημοφιλία και ταύτισαν τον εχθρό, που δημιούργησε την κρίση με τις τράπεζες και όσους τις στελεχώνουν, όπως τους υπαλλήλους. Ήταν πράγματι μια περίοδος άκρατου διχασμού, κατά την οποία οι υπάλληλοι των τραπεζών δεν αντιμετωπίζονταν ισάξια με τους υπόλοιπους υπαλλήλους οποιουδήποτε τομέα, οι περισσότεροι φοβούνταν να πάνε καθημερινά στη δουλειά τους, κάτι που επιβεβαιώθηκε από την αναγραφή στον τοίχο της τράπεζας εκείνη τη μέρα. «Φωτιά στους υπαλλήλους» και κυριολεκτικά βρέθηκαν εν μέσω πυρών για τα οποία δεν ήταν ούτε αρμόδιοι, ούτε υπόλογοι. Τα περισσότερα κόμματα της δεξιάς έχουν παρακινδυνευμένα στοχοποιήσει από τότε συγκεκριμένα στελέχη της αριστεράς, ως τους υποκινητές των εξτρεμιστικών φαινομένων και της τυφλής εκδίκησης εκείνων των ημερών.
Από την άλλη πλευρά, η αριστερά δεν κυνήγησε με ιδιαίτερο ζήλο τη δικαίωση αυτών των ανθρώπων, ούτε και τη δική της δικαίωση από αυτούς, που την ταύτισαν με την αναρχία και τους μπαχαλάκηδες. Η ρητορική που ασκεί εμμένει πάντα στην ιδέα, ότι οι δεξιές πολιτικές λιτότητας οδήγησαν σε τέτοιες ημέρες, γραμμή που δεν είναι λάθος, αλλά σίγουρα είναι διχαστική. Διότι αυτή η γραμμή, που ακολουθήθηκε τότε και συνεχίζεται και τώρα, οδήγησε στα γεγονότα της Marfin και μπορεί πολύ εύκολα, να οδηγήσει ξανά σε τέτοιες εξάρσεις με τη σωστή χειραγώγηση του πλήθους. Κι όμως δεν είναι δυνατόν, μετά από αυτό το γεγονός, να κατηγορείται ξανά η αριστερά, για το έγκλημα κάποιων μπαχαλάκηδων, τη στιγμή που έχει αποδειχθεί, σε τι μπορεί να οδηγήσει η μικροπολιτική και η πρακτική της μετάθεσης της ευθύνης.
Εν κατακλείδι, το ζήτημα της απονομής δικαιοσύνης στην υπόθεση της Marfin, δεν είναι απλώς μια ηθική ή δικαιική νίκη, αλλά φτάνει στα όρια της πολιτικής και κοινωνικής ευημερίας. Οι ένοχοι της Marfin πρέπει να τιμωρηθούν, όχι απλά για την ανακούφιση των οικογενειών, αλλά για να δοθεί ένα μήνυμα. Πως η βία των άκρων δεν είναι λιγότερο ή περισσότερο αξιόποινη, αν προέρχεται από την άκρα αριστερά ή την άκρα δεξιά. Οι υπάλληλοι που δουλεύουν σε μια επιχείρηση, το αντικείμενο ενασχόλησης της οποίας μπορεί κάποιοι να μην εγκρίνουν, δεν τους καθιστά «λιγότερο» ανθρώπους. Οι μολότοφ σε ανυπεράσπιστους και μη υπαίτιους υπαλλήλους για τις πολιτικές μιας χώρας δε δικαίωσε κανέναν «επαναστάτη», ούτε πέρασε ή θα περάσει ποτέ κανένα μήνυμα, σε σχέση με κάποιον που διαδηλώνει ειρηνικά, διεκδικώντας τα αυτονόητα με αξιοπρέπεια.
