Της Μάγδας Τσόχα,
Καθώς τα μέτρα εγκλεισμού και απομόνωσης σταδιακά αίρονται, όλες οι χώρες και οι κυβερνήσεις πολύ προσεκτικά σχεδιάζουν τα βήματα για την επόμενη ημέρα, λαμβάνοντας υπ’ όψιν πολλαπλούς κι αστάθμητους παράγοντες, ώστε η μετάβαση στην πραγματικότητα, όπως γνωρίζαμε πριν Covid-19, να είναι όσο το δυνατόν ομαλότερη. Στην περίπτωση, βέβαια, των ΗΠΑ, τα πράγματα μοιάζουν κάπως πιο περίπλοκα. Ο Πρόεδρος Trump, ο οποίος ακολούθησε μια πιο ιδιαίτερη στάση αντιμετώπισης του ξεσπάσματος του ιού, εμμένει σε «ριζοσπαστικές» απόψεις και, μάλιστα, σχεδιάζει για το άμεσο μέλλον να διερευνήσει την προέλευση του ιού, για την οποία πολύ ανοιχτά κατηγορεί την κινεζική κυβέρνηση.
Ας μιλήσουμε, όμως, αρχικά, για κάτι άλλο. Στα μέσα του προηγούμενου μήνα, ο Donald Trump ανακοίνωσε πως επιθυμεί να διακόψει τη χρηματοδότηση των Ηνωμένων Πολιτειών προς τον Π.Ο.Υ. (Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας), καθότι ο τελευταίος δεν εξέτισε ορθά την αποστολή του, αποτυγχάνοντας παταγωδώς στο πολύ βασικό του έργο του· να προβλέψει με ακρίβεια το ξέσπασμα της πανδημίας, ώστε η κατάσταση να είναι απόλυτα ελεγχόμενη και να μη χαθούν αδίκως ζωές. Να σημειωθεί, για αποφυγή τυχόν παρεξηγήσεων, πως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ο οποίος ιδρύθηκε το 1948, ως παράρτημα των Ηνωμένων Εθνών και είναι υπεύθυνος για τη διεθνή δημόσια υγεία, χρηματοδοτήθηκε από τις ΗΠΑ κατά το 2018 και 2019, σε ποσοστό περίπου 15% (περισσότερα από 400.000.000$) και από την Κίνα, με περίπου 86.000.000$.
Αξίζει, ακόμη, να σημειωθεί πως το Μάρτιο του 2020 ο οργανισμός έκανε έκκληση για χρηματοδότηση ύψους 675.000.000$, στην προσπάθεια καταπολέμησης του νέου ιού. Βάσει χρονοδιαγράμματος, ήδη από τον Ιανουάριο του καινούργιου έτους, ο Π.Ο.Υ. έκανε κάποιες ανακοινώσεις. Στις 5 Γενάρη, έκανε αναφορά για την εμφάνιση πνευμονίας «αγνώστων αιτιών», στην πόλη Γιουχάν της Κίνας. Μέχρι τις 9 του μήνα και σε συνεργασία με τις κινεζικές αρχές, το πρώτο κρούσμα, ο λεγόμενος «ασθενής μηδέν», είχε ήδη εντοπισθεί σε νοσοκομείο, ενώ, καθ’ όλη τη διάρκεια του πρώτου μήνα, προσπαθούσε να εξακριβώσει εάν η μετάδοση συνέβαινε μόνο μεταξύ ανθρώπων, να εξακριβώσει την προέλευση του ιού και, ακόμη, ανακοίνωσε μέσω Twitter πως η κατάσταση είναι έκτακτη στην Κίνα, αλλά είναι πολύ νωρίς να δοθεί ο προσδιορισμός της πανδημίας, αφού δεν έχει επηρεάσει κανένα άλλο κράτος, έγραψε ο Tedros Adhanom Ghebreyesus, γενικός διευθυντής του Οργανισμού.
Ενώ, λοιπόν, η κατάσταση συνέχισε να χαρακτηρίζεται ελεγχόμενη και η προτροπή για ηρεμία διήρκεσε όλο σχεδόν το Φεβρουάριο, στις 28 του μήνα, ο Οργανισμός ανακοίνωσε πως η απειλή της εξάπλωσης κυμαίνεται σε διεθνές επίπεδο, ο κίνδυνος, δηλαδή, πανδημίας ήταν ιδιαίτερα υψηλός. Στις 11, πλέον, Μαρτίου, περίπου μια εβδομάδα μετά, η ανακοίνωση που θα άλλαζε δραματικά την καθημερινότητά μας ήρθε: Ο Π.Ο.Υ. ανακήρυξε τον Covid-19 ως πανδημία. Τα μέτρα σε όλες τις χώρες πάρθηκαν γρήγορα, με άλλες να πλήττονται περισσότερο κι άλλες, φυσικά, λιγότερο. Μέσα σε λιγότερες από είκοσι ημέρες όλα είχαν πλέον αλλάξει. Σε παγκόσμιο επίπεδο, βρεθήκαμε όλοι σε υποχρεωτική καραντίνα.
Από τις 7 κιόλας του Απρίλη, ο Πρόεδρος Trump εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του προς τον Οργανισμό, ασκώντας δημοσίως κριτική για λανθασμένη διαχείριση εκ μέρος του. Στις 14 Απριλίου, προέβη σε δηλώσεις και πάλι, σε «briefing» του Λευκού Οίκου, αναφέροντας πως οι ΗΠΑ αποσύρουν τη χρηματοδότηση προς τον Π.Ο.Υ., λόγω της σοβαρής ανικανότητάς του να διαχειριστεί την κρίσιμη κατάσταση. Η διακοπή της χρηματοδότησης, αρχικά, έχει διάρκεια 60 ημερών, αλλά, σύμφωνα και με την διοίκηση Trump, θα ακολουθηθούν κι επόμενα βήματα, τα οποία θα οδηγήσουν στη μονιμοποίηση της διακοπής χρηματοδότησης, πράγμα που, αν μη τι άλλο, θα προκαλέσει δυσκολίες στον οργανισμό, εξασθενώντας τον και οδηγώντας τον σταδιακά σε ύφεση.
Διαβάζουμε, μάλιστα, και στο «The Washington Post» πως οι ΗΠΑ εναλλακτικά θα αναζητήσουν άλλους οργανισμούς προστασίας της δημοσίου υγείας, κατά προτίμηση μη κυβερνητικούς. Τέλος, ο Λευκός Οίκος αμφισβητεί σθεναρά την αποτελεσματικότητα και αξιοπιστία του Οργανισμού Παγκόσμιας Υγείας, ισχυριζόμενος ότι, αρκετά συχνά, οι υπάλληλοί του ταξιδεύουν σε πολυτελείς προορισμούς, με πρόφαση την εργασία τους. Όλες οι συζητήσεις, πλέον, μεταξύ Π.Ο.Υ. και ΗΠΑ, μέσω διπλωματικών διόδων, έχουν ένταση και η εν λόγω απόφαση δείχνει να είναι μη αναστρέψιμη.
Τι σημαίνουν, όμως, όλα αυτά για το μέλλον; Αρχικά, όλες οι χώρες διατηρούν διαφορετική στάση έναντι του Π.Ο.Υ., καθώς υπάρχει μια διαφοροποίηση, τόσο στις οικονομικές τους δυνατότητες, όσο και στις ιδεολογικές τοποθετήσεις. Καθώς, λοιπόν, οι ΗΠΑ είχαν -έως τώρα- τεράστια επιρροή στον Οργανισμό, λόγω της ικανότητας υψηλής χρηματοδότησης, κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η χώρα τροφοδότησε πολλές αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό του. Παραδείγματος χάριν, η αποχώρηση της Σοβιετικής Ένωσης από τον Οργανισμό, έγινε εξαιτίας της έντονης αμερικανικής επιρροής. Αυτό δίνει σαφώς έναυσμα για να σκεφτεί κανείς κατά πόσο ο οργανισμός είναι εντελώς ανεξάρτητος σήμερα, αφού η Κίνα αποτελεί την πλέον ανερχόμενη δύναμη στον κόσμο, ενώ, παράλληλα, κατάφερε να αποκλείσει από αυτόν και την Ταϊβάν. Εδώ γεννάται το ερώτημα, εάν ο Οργανισμός όντως μεροληπτεί ή συγκαλύπτει την Κίνα, για λόγους οικονομικών συμφερόντων.
Τέλος, ο Πρόεδρος Trump έχει επιφορτίσει ήδη τις μυστικές υπηρεσίες της χώρας του με τη διερεύνηση του ιού και της προέλευσής του. Υποστηρίζει, ακόμη, ακράδαντα, ότι πρόκειται για συνωμοσία εναντίον του πλανήτη από την πλευρά της Κίνας, ενώ, επίσης, διατείνεται πως ο ιός είναι κατασκευασμένος σε κάποιο εργαστήριο τεχνητά. Οι μυστικές υπηρεσίες ανακοινώνουν πως θα συνεχίσουν να διεξάγουν έρευνα, ώστε να εξακριβώσουν εάν ο COVID – 19 οφείλεται σε φυσικά ή τεχνητά αίτια.
Ο Trump ισχυρίζεται -και πάλι- πως η Κινεζική ηγεσία προσπάθησε να αποτρέψει το ενδεχόμενο ο ίδιος να κερδίσει τις επόμενες προεδρικές εκλογές, αυτές του Νοεμβρίου του 2020, εξ’ ου και οι κατηγορίες περί συνωμοσίας ως προς τον ιό. Η ίδια η Κίνα, πάλι, κατηγορεί αντίστοιχα τον Αμερικανό Πρόεδρο πως προσπαθεί να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη από τα αμερικανικά προβλήματα , με κενές απειλές προς την κυβέρνησή της.
Εν κατακλείδι, οι σχέσεις των δύο χωρών βρίσκονται – και λόγω συγκυριών- σε διαρκή ένταση και το κλίμα μοιάζει, αλλά και είναι τεταμένο. Ο Πρόεδρος Trump, πάντως, σκοπεύει να συνεχίσει τις έρευνες, πεπεισμένος πως μεγάλο μερίδιο ευθύνης για την εξάπλωση φέρει η Κίνα. Ένα σημαντικό ερωτηματικό, βέβαια, είναι πως ο Π.Ο.Υ., ένας οργανισμός «θυγατρικός» του ΟΗΕ, ο οποίος κλήθηκε, από την αρχή της δημιουργίας του, να προστατέψει την ανθρωπότητα απέναντι σε προκλήσεις, όπως αυτή που βιώνουμε σήμερα, δεν έδειξε την απαιτούμενη σοβαρότητα, ενώ ίσως να θυσίασε την ανθρώπινη υγεία στο βωμό των συμφερόντων και του χρήματος. Όλα αυτά δεν παύουν να είναι ισχυρισμοί, εφόσον δεν υπάρχουν απτές αποδείξεις, σίγουρα, όμως, διαδραματίζουν το ρόλο τους, δίνοντάς μας τροφή για σκέψη.
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη αλλά πλέον σπουδάζει στην Αθήνα, στο τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών. Απολαμβάνει τη συμμετοχή σε συνέδρια προσομοίωσης του ΟΗΕ, τον εθελοντισμό και τα προγράμματα εκμάθησης σε χώρες εξωτερικού.
