Της Κατερίνας Μαργαριτίδου,
Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ
O γερμανός συνθέτης Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ θεωρείται μία από τις κορυφαίες φυσιογνωμίες στην ιστορία της μουσικής, καθώς αναγνωρίζεται σ’ αυτόν ότι τελειοποίησε την πολυφωνία και καθιέρωσε ουσιαστικά το τονικό σύστημα, πάνω στο οποίο στηρίζεται το οικοδόμημα της λεγόμενης Δυτικής Μουσικής. Στην εποχή του θαυμαζόταν ως ένας εξέχων οργανίστας, τσεμπαλίστας και κατασκευαστής οργάνων, όχι όμως ως συνθέτης, καθότι εθεωρείτο παρωχημένος. Η αναγνώρισή του άρχισε μετά το 1800 πρώτα στην πατρίδα του και μετά σ’ όλο τον κόσμο.
Ο Μπαχ είναι δημιουργός μεγαλόπνοων έργων εκκλησιαστικής και κοσμικής μουσικής, όπως η «Λειτουργία σε σι ελάσσονα», «Τα κατά Ματθαίον Πάθη», «Τα κατά Ιωάννην Πάθη», το «Ορατόριο των Χριστουγέννων», «Το καλώς συγκερασμένο κλειδοκύμβαλο», «Η τέχνη της φούγκας», «Παραλλαγές Γκόλντνμπεργκ» και «Βρανδεμβούργια Κοντσέρτα». Υπήρξε πολύ μορφωμένος και καλλιεργημένος και ως χαρακτήρας ακέραιος και τίμιος αλλά καθόλου φιλόδοξος, ήταν δε ένας συνειδητός οικογενειάρχης – έκανε 20 παιδιά!
Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ
Το πλήρες όνομά του είναι Γιοχάνες Κρισόστομους Βολφγκάνγκους Τεόφιλους (Αμαντέους) Μότσαρτ [Wolfgang Amadeus Mozart] και γεννήθηκε την 8η πρωινή της 27ης Ιανουαρίου 1756 στο Ζάλτσμπουργκ, τμήμα τότε της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας του Γερμανικού Έθνους και νυν της Αυστρίας. Ήταν γιος του συνθέτη Λεοπόλδου Μότσαρτ και της Άννας Μαρίας Περτλ.
Ο Μότσαρτ έζησε μόνο 35 χρόνια, πρόλαβε όμως να συνθέσει περίπου 600 έργα (συμφωνικά, δωματίου, κονσέρτα, όπερες και χορωδιακά), τα περισσότερα από τα οποία είναι αριστουργήματα. Σε ηλικία τριών χρονών έπαιζε πιάνο, στα πέντε του συνέθετε και στα έξι έδωσε το πρώτο του κοντσέρτο. Μιλάμε για τον ορισμό της ιδιοφυΐας.
Ο Μότσαρτ, αν και συνθέτης, είναι ένας μύθος, ένα λαϊκό είδωλο. Είχε το χάρισμα να γράφει απλές και ευκολομνημόνευτες μελωδίες, μέσα στη συνθετότητά τους. Έργα του ακούγονται όχι μόνο στις αίθουσες συναυλιών αλλά και σε ασανσέρ, εμπορικά κέντρα, αίθουσες χειρουργείων και ως ηχητικά σήματα από κινητά τηλέφωνα.
Η μουσική του έχει και «μαγικές» ιδιότητες. Κτηνοτρόφοι παίζουν Μότσαρτ στις αγελάδες για να αυξήσουν την παραγωγή τους σε γάλα ή να μας δώσουν πιο τρυφερό κρέας. Έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά ότι η ακρόαση της μουσικής του βοηθά στην ανάπτυξη της νοημοσύνης των βρεφών και των παιδιών. Η μορφή του απεικονίζεται σε σοκολατάκια, σουβενίρ και άλλα είδη διακόσμησης. Μεταξύ σοβαρού και αστείου λέγεται ότι αν υπήρχε δυνατότητα ο Μότσαρτ να διεκδικήσει τα δικαιώματα για τη χρήση της μουσικής και του ονόματός του, θα μπορούσε να αγοράσει όλη την Αυστρία. Άλλωστε, η γενέτειρά του Ζάλτσμπουργκ ζει και αναπτύσσεται μέχρι σήμερα χάρις στον Μότσαρτ. Και όμως, ο συνθέτης της «Μικρής Νυχτερινής Μουσικής», του «Ντον Τζιοβάνι», του «Μαγικού Αυλού» και άλλων αριστουργημάτων πάλευε για να τα φέρει βόλτα με τα οικονομικά του στον σύντομο βίο του.
Πέθανε στη μία τα ξημερώματα της 5ης Δεκεμβρίου 1791, επί των επάλξεων, γράφοντας το «Ρέκβιεμ» της ζωής και της καριέρας του.
Λούντβιχ βαν Μπετόβεν
Ο Λούντβιχ βαν Μπετόβεν (Ludwig van Beethoven) γεννήθηκε το 1770 στη Βόννη, που τότε ανήκε στο Εκλεκτοράτο της Κολωνίας, τμήμα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας του Γερμανικού Έθνους. Η ακριβής ημερομηνία της γέννησής του δεν είναι γνωστή αλλά βαπτίστηκε στις 17 Δεκεμβρίου του ίδιου χρόνου. Ο πατέρας του Γιόχαν, φλαμανδικής καταγωγής, ήταν μουσικός και τον βοήθησε κάπως στη μουσική του μόρφωση. Ήταν όμως άνθρωπος μέθυσος και με βίαιους τρόπους και αυτό ίσως έκανε το νεαρό παιδί να κλειστεί στον εαυτό του. Από μικρός έδειξε τα θαυμαστά μουσικά του προσόντα και έμαθε να παίζει με μεγάλη δεξιοτεχνία πιάνο και εκκλησιαστικό όργανο. Το έργο του μεγάλου μουσουργού των αιώνων είναι ογκώδες. Συνέθεσε εννέα συμφωνίες (1η, 2η, 3η ή «Ηρωική», 4η, 5η, 6η ή «Ποιμενική», 7η, 8η και την περίφημη 9η με το χορωδιακό «Ύμνο της Χαράς» του Σίλερ), το μπαλέτο «Προμηθεύς», την όπερα «Φιντέλιο», εισαγωγές και δραματική μουσική («Κοριολανός», «Έγκμοντ», «Τα Ερείπια των Αθηνών»), την περίφημη «Μεγάλη Λειτουργία» («Μίσα Σολέμνις»), το ορατόριο «Ο Χριστός στο όρος των Ελαιών», ένα κοντσέρτο για βιολί, πέντε κονσέρτα για πιάνο, το τριπλό κονσέρτο για βιολί, πιάνο και ορχήστρα, εμβατήρια, χορούς, σονάτες, κουαρτέτα και πλήθος άλλα μουσικά έργα.
Ρίχαρντ Βάγκνερ
Διακρίθηκε κυρίως για τις όπερες που έγραψε, τα «μουσικά δράματα» όπως τις ονόμαζε, και για τα οποία ανέπτυξε μία ολοκληρωμένη φιλοσοφική και αισθητική θεωρία μέσα από το συγγραφικό του έργο. Μείζον έργο του, η τετραλογία Το δαχτυλίδι των Νιμπελούγκεν, βασισμένη σε μεσαιωνικούς σκανδιναβικούς θρύλους. Ο αντισημιτισμός που ανέπτυξε τα τελευταία χρόνια της ζωής του και η αγάπη του Χίτλερ για τη μουσική του τον ταύτισε, άδικα είναι αλήθεια, με τον ναζισμό. Η ζωή του υπήρξε πολυτάραχη και για πολλούς σκανδαλώδης.
Πιοτρ Ιλίτς Τσαϊκόφσκι
Ως ένας από τους πιο γνωστούς και χιλιοπαιγμένους μουσουργούς της ρωσικής σχολής, ο λαμπρός Τσαϊκόφσκι ήρθε στον κόσμο για να τον γεμίσει με υπέροχες μελωδίες. Πολυγραφότατος και ακούραστος, ο Τσαϊκόφσκι έγραψε όπερες, μπαλέτα, χορωδιακά, συμφωνίες, κονσέρτα, κουαρτέτα και αναρίθμητα κομμάτια για πιάνο, μένοντας στην Ιστορία για την πλούσια και συγκινησιακά φορτισμένη μουσική του. Παρά το γεγονός ότι περιλαμβάνεται συμβατικά στη ρομαντική περίοδο, ο Τσαϊκόφσκι παραμένει εν πολλοίς ανένταχτος και ανεξάρτητος: επηρεασμένος από τη δυτική μουσική παράδοση, κράτησε τα ιδιαίτερα ρωσικά στοιχεία της κληρονομιάς του, χαρίζοντας στο παγκόσμιο κοινό γλυκιές μελωδίες και έντονους ρυθμούς.
Ο Τσαϊκόφσκι πάντρεψε τη δυτική μουσική και την εθνική ρωσική σχολή, με τη δυτικότροπη τεχνοτροπία του να πατά ωστόσο και με τα δύο πόδια στη ρωσική μελωδία, φανερώνοντας τον δυναμισμό αλλά και το ιδιαίτερο ηχόχρωμα της πατρίδας του. Οι άλλοτε δυνατές, άλλοτε ευαίσθητες και συχνά μελαγχολικές μελωδίες του τον έχουν κάνει αναγνωρίσιμο στα μήκη και τα πλάτη της οικουμένης, μένοντας στην ιστορία της μουσικής ως ένας από τους διασημότερους συνθέτες όλων των εποχών. Ποιος δεν έχει απολαύσει εξάλλου τις μελωδίες της «Λίμνη των Κύκνων», της «Ωραίας Κοιμωμένης» αλλά και του «Καρυοθραύστη»;
Γεννήθηκε το 1999 στην Αθήνα. Είναι φοιτήτρια στο τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και παράλληλα σπουδάστρια στην ιδιωτική σχολή δημοσιογραφίας του Αnt1MediaLab. Στον ελεύθερο της χρόνο ασχολείται με την έρευνα πάνω στο τομέα της ιστορίας και με την συγγραφή κειμένων.
