Του Οδυσσέα Γραμματικάκη,
Η μαζική μετανάστευση Ιταλών (ειδικά από τον Νότο της Ιταλίας) προς τις ΗΠΑ κατά το τέλος του 19ου αιώνα μέχρι και τις αρχές του 20ου και η εγκατάστασή τους σε περιοχές της Νέας Υόρκης, όπως το Ανατολικό Χάρλεμ (το Ιταλικό Χάρλεμ όπως ονομάστηκε μετά) και το Μπρούκλιν, ήταν -εκτός από την αρχή μιας νέας ζωής για πολλούς φτωχούς Ιταλούς που κυνήγαγαν το «Αμερικανικό Όνειρο»- η αρχή της ιταλο-αμερικανικής Μαφίας. Αυτό το άρθρο ασχολείται με τους πρώτους κύκλους οργανωμένου εγκλήματος στη Νέα Υόρκη και πιο συγκεκριμένα τις 5 Οικογένειες της Νέας Υόρκης.
Αρχικά, πρέπει να προσδιορίσουμε τον όρο «Μαφία», ο οποίος προέρχεται από το Σικελικό «mafiusu», το οποίο μπορεί να μεταφραστεί με μεγαλύτερη ακρίβεια με τον όρο «κορδόνομαι», καθώς και με τις λέξεις «περήφανος» και «ατρόμητος». Οι Ιταλοί μετανάστες στη Νέα Υόρκη δημιούργησαν τα δικά τους «γκέτο», στα οποία ζούσαν απομονωμένα και χωρίς να επιχειρούν ή να μπορούν να ενσωματωθούν στην αμερικανική κοινωνία, κάποιοι στράφηκαν στο έγκλημα με στόχο την επιβίωσή τους και κυρίως τη συντήρηση της οικογένειάς τους. Η πρώτη γνωστή μαφιόζικη οργάνωση είναι η Five Points Gang, ιδρυθείσα στα τέλη του 19ου αιώνα. Ο Paul Kelly (το κανονικό του όνομα ήταν Πάολο Αντόνιο Βατσαρέλι) ήταν ο άνθρωπος που ίδρυσε αυτήν την ιταλο-ιρλανδική οργάνωση, η οποία είχε τη βάση της στο Μανχάταν. Ο Kelly είχε βάλει στην ομάδα μερικά από τα μελλοντικά αφεντικά της Αμερικανικής Μαφίας, όπως τον Αλ Καπόνε και τον Λάκι Λουτσιάνο. Η Five Points Gang δρούσαν σε μία από τις πιο φτωχές περιοχές της Νέας Υόρκης και παρείχαν προστασία με αντάλλαγμα χρήματα. Επίσης, η εγκληματική τους δραστηριότητα κινούνταν γύρω από τον τζόγο και τα πορνεία.
Όπως κάθε οργάνωση, έτσι και η Five Points Gang, παρήκμασε καθώς πλέον οι συνθήκες στην κοινωνία των ΗΠΑ είχαν αλλάξει ριζικά. Μια τέτοια αλλαγή ήταν η ποτοαπαγόρευση του 1919 με τη 18η τροπολογία του Αμερικανικού Συντάγματος, η οποία έκανε παράνομη τη δημιουργία, τη μεταφορά και την πώληση αλκοόλ. Αυτήν την «τρύπα» στην αγορά ήρθαν να «καλύψουν» οι οργανώσεις της ιταλο-αμερικανικής μαφίας. Η ποτοαπαγόρευση έδωσε την ευκαιρία στις λεγόμενες «οικογένειες» να πλουτίσουν, καθώς πουλούσαν παράνομα αλκοόλ. Μέχρι εκείνη την εποχή, η Μαφία ασχολιόταν με «παραδοσιακά εγκλήματα» όπως εκβιασμός, πορνεία και τζόγος. Στη Νέα Υόρκη, στα τέλη του 1920, είχαν δημιουργηθεί 2 ισχυρές «οικογένειες», που βρίσκονταν σε πόλεμο μεταξύ τους. Ο Τζο Μαζερία και ο Σαλβατόρε Μαραντζάνο ήταν οι βασικοί πρωταγωνιστές σε αυτόν τον πόλεμο. Ο Μαζερία ήταν το «αφεντικό» της Νέας Υόρκης, ο οποίος είχε μαζί του σχεδόν όλες τις άλλες οικογένειες της Νέας Υόρκης, όπως τον Λάκι Λουτσιάνο, τον Άλμπερτ Αναστάζια, τον Βίτο Γκενοβέζε κ.ά. Την ίδια στιγμή, ο παντοδύναμος Σικελιανός μαφιόζος, Δον Βίτο Φέρρο, προσπάθησε να ιεραρχήσει τη δομή της αμερικανικής μαφίας, αν και βρισκόταν στη Σικελία. Έτσι, έστειλε τον Σαλβατόρε Μαραντζάνο για να αποκτήσει τον έλεγχο στη Νέα Υόρκη. Οι πιστοί του Δον Βίτο στη Νέα Υόρκη είχαν επίσης σημαντική δύναμη, με αποτέλεσμα οι δύο «οικογένειες» της Νέας Υόρκης να βρεθούν αντιμέτωπες στον Καστελαμαρεζιανό Πόλεμο, που εκτυλίχθηκε από το 1930 μέχρι το 1931. Ο Πόλεμος αυτός, αν και είχε βασική αιτία το ποιος θα κατέχει την εξουσία στη Νέα Υόρκη, είχε και βαθύτερα αίτια, με την «παλιά Σικελική ηγεσία» τους γνωστούς ως και «Moustache Petes», οι οποίοι δε δέχονταν να κάνουν συμφωνίες και δουλειές με μαφιόζους που δεν ήταν Ιταλοί και τους «Young Turks», μια νεότερη ηγεσία, η οποία ήθελε να συνεργαστεί και με μη Ιταλούς, ειδικά με Εβραίους. Ηγέτης των «Young Turks» ήταν ο Λουτσιάνο. Ο Λουτσιάνο στις αρχές του 1931 θα αποφασίσει σε συμφωνία που έκανε με τον Μαραντζάνο «να βγάλει από τη μέση» τον Μαζερία, σε αντάλλαγμα να μη γίνει κανείς «αφεντικό όλων των αφεντικών». Ο Μαραντζάνο δέχθηκε κι έτσι ο Λουτσιάνο διέταξε τη δολοφονία του Μαζερία. Ο Μαραντζάνο βγήκε νικητής από τον πόλεμο, αλλά δεν κράτησε τη συμφωνία που έκανε με τον Λουτσιάνο και αυτοανακηρύχθηκε «αφεντικό όλων των αφεντικών» (capo di tutti i capi) και χώρισε τον υπόκοσμο της Νέας Υόρκης σε 5 οικογένειες, ενώ η κάθε οικογένεια θα ήλεγχε και μία περιοχή της πόλης, ώστε να μη ξανασυμβεί ένας τέτοιος πόλεμος. Οι 5 οικογένειες που δημιουργήθηκαν ήταν οι Μπονάνο, Κολόμπο, Γκαμπίνο, Γκενοβέζε και Λουτσέζε (οι οικογένειες που προϋπήρχαν, αλλά άλλαξαν το όνομά τους για ευνόητους λόγους).
Κάθε οικογένεια ήλεγχε μια περιοχή, είχε μια οργανωμένη ιεραρχία και έπρεπε να αποδίδει λόγο στον Μαραντζάνο. Η Οικογένεια Μπονάνο ήλεγχε περιοχές στο Μπρούκλιν, στο Κουίνς, στο Στάτεν Άιλαντ και στο Λονγκ Άιλαντ, ενώ είχαν σημαντική επιρροή και στο Νιου Τζέρσεϊ, στην Καλιφόρνια και στο Κεμπέκ. Η Οικογένεια Κολόμπο ήλεγχε περιοχές του Μπρούκλιν, του Κουίνς και του Λονγκ Άιλαντ και είχε επιρροή σε Μανχάταν και Μπρονξ, το ίδιο και η Οικογένεια Γκαμπίνο, έχοντας επιρροή επίσης σε Κονέκτικατ, Μίσιγκαν και Λος Άντζελες. Η Οικογένεια Γκενοβέζε ήλεγχε Μπρονξ, Μανχάταν, Μπρούκλιν και Νιου Τζέρσεϊ, καθώς παρόμοιο έλεγχο σε αυτές τις περιοχές είχε και η οικογένεια Λουτσέζε. Αυτή η ιδέα του Μαραντζάνο έληξε πολύ γρήγορα, καθώς ο Λουτσιάνο τελικά θα διατάξει τη δολοφονία του Μαραντζάνο τον Σεπτέμβριο του 1931.
Μετά το τέλος του Μαραντζάνο έληξε και η ιδέα των «5 Οικογενειών». Ο Λουτσιάνο κάλεσε σε συνάντηση όλες τις οικογένειες στο Σικάγο, όπου εκεί απέσυρε τον τίτλο «Αφεντικό όλων των Αφεντικών» και προχώρησε στη δημιουργία μιας Επιτροπής. Η Επιτροπή θα ήταν ένα συμβούλιο διευθυντών που θα επέβλεπε όλες τις δραστηριότητες της Μαφίας στις ΗΠΑ και θα λειτουργούσε και ως διαμεσολαβητής για την επίλυση των συγκρούσεων ανάμεσα στις οικογένειες. Η Επιτροπή θα αποτελείτο από τις 5 οικογένειες της Νέας Υόρκης συν 2 ακόμα, μία του Σικάγο όπου ηγέτης ήταν ο Αλ Καπόνε και μία του Μπάφαλο με ηγέτη τον Στέφανο Μαγκαντίνο.
Οι 5 Οικογένειες της Νέας Υόρκης επηρέασαν την ποπ κουλτούρα των ΗΠΑ όσο καμία άλλη. Από τον κινηματογράφο με επιφανείς σκηνοθέτες, όπως ο Σκορτσέζε και ο Κόπολα να σκηνοθετούν αριστουργήματα βασισμένα στη μαφία της Νέας Υόρκης, μέχρι και τη μουσική τον 21ο αιώνα, με συγκροτήματα να αναφέρουν τους Young Turks του Λάκι Λουτσιάνο αλλά και καλλιτέχνες να «βαφτίζονται» με ονόματα των Οικογενειών.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Raab, Selwyn (2006). Five Families: The Rise, Decline, and Resurgence of America’s Most Powerful Mafia Empires. St. Martin’s Griffin. pp. 22–35.
- Humbert S. Nelli: The business of crime: Italians and syndicate crime in the United States, pp. 206-208.
