Οι Εκλογές του 1872 και η Victoria Woodhull

Της Μαριεύας Ταμιωλάκη,

Είναι ευρέως γνωστό ότι η γυναίκα που έφτασε πιο κοντά στην απόκτηση του αμερικανικού προεδρικού χρίσματος όντας υποψήφια με το Δημοκρατικό Κόμμα στις εκλογές του 2016 είναι η Hillary Clinton· εντούτοις η πρώτη εκπρόσωπος του γυναικείου φύλου η οποία αποπειράθηκε να διεκδικήσει το υψηλότερο αμερικανικό αξίωμα -την προεδρία των ΗΠΑ- συναντάται στο πρόσωπο της εμβληματικής προσωπικότητας, της Victoria Woodhull. H Victoria Claflin γεννημένη το 1838 σε μία φτωχή γειτονιά του Ohio, έχοντας λάβει μηδαμινή σχολική εκπαίδευση και υποκινούμενη από τον πατέρα της, ο οποίος αναζητούσε τρόπους για να κερδίσει χρήματα ξεκίνησε να εργάζεται ως πνευματίστρια μαζί με την αδερφή της Tennessee. Παντρεύτηκε στα 15 της χρόνια τον γιατρό Canning Woodhull, ωστόσο ο γάμος της δε διάρκεσε πολύ, αφού το 1864 η Woodhull πήρε διαζύγιο από τον πρώτο της σύζυγο και λίγο αργότερα παντρεύτηκε τον συνταγματάρχη James Blood, ο οποίος τη μύησε στη μελέτη ρεφορμιστικών ιδεών και προοδευτικών κινημάτων. Τομή στη ζωή της Woodhull αποτέλεσε το ταξίδι που πραγματοποίησε με την αδερφή της το 1868 στη Νέα Υόρκη, όπου εγκαταστάθηκαν και γνώρισαν τον πάμπλουτο επιχειρηματία Cornelius Vanderbilt.

Η συναναστροφή με τον συγκεκριμένο άντρα αποδείχθηκε πολύτιμη καθώς με τη δική του συνδρομή οι δύο αδερφές ίδρυσαν το 1870 τη δική τους χρηματιστηριακή εταιρεία “Woodhull and Claflin Company”. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Woodhull ήταν η πρώτη γυναίκα χρηματιστής της Wall Street, η οποία διείσδυσε επιτυχώς σε έναν αποκλειστικά ανδροκρατούμενο για την εποχή χώρο. Η οξυδέρκεια των δύο αδερφών αποτέλεσε παράγοντα καταλυτικής σημασίας για την επιτυχία της εταιρείας, η οποία τους εξασφάλισε τα απαραίτητα κέρδη για την ίδρυση το ίδιο έτος ενός μεταρρυθμιστικού περιοδικού “Woodhull and Claflin Weekly”, του οποίου κεντρικός πυλώνας υπήρξε η ανάδειξη των δικαιωμάτων των γυναικών. Τα θέματα τα οποία έθιγε το περιοδικό αποτελούσαν τα πιο ακανθώδη ζητήματα της εποχής, μεταξύ άλλων η εξασφάλιση του δικαιώματος της ψήφου των γυναικών, η ύπαρξη μιας κοινής ηθικής στους άντρες και στις γυναίκες, η νομιμοποίηση της πορνείας και μεταρρυθμίσεις σχετικά με την ενδυμασία των γυναικών. Η Woodhull υπήρξε πρωτοπόρος υπό πολλές έννοιες, γεγονός που καταδεικνύεται εμπράκτως διότι ήταν η πρώτη η οποία εξέδωσε με το περιοδικό της το Κομμουνιστικό Μανιφέστο του Karl Marx και του Friedrich Engels, σε πλήρη αγγλική έκδοση.

Ο ρεφορμιστικός χαρακτήρας της, ωστόσο, αποτυπώθηκε και σε άλλες εκφάνσεις της αμερικανικής δημόσιας ζωής, μετουσιώνοντας τη μέχρι τότε επαγγελματική της ανέλιξη σε ένα από τα πιο ήσσονος σημασίας κατορθώματά της. Τον Ιανουάριο του 1871 η Woodhull ως επικεφαλής του κινήματος των Σουφραζετών, το οποίο ήταν ένα φεμινιστικό κίνημα που ξεκίνησε τη Βικτοριανή εποχή στην Αγγλία και αποσκοπούσε πρωτίστως στην εξασφάλιση του εκλογικού δικαιώματος των γυναικών, λαμβάνοντας πρόσκληση από τον Ρεπουμπλικανό γερουσιαστή και μέλος της Επιτροπής της Δικαιοσύνης της Βουλής των Αντιπροσώπων Benjamin Butler, έγινε η δεύτερη γυναίκα μετά την Elizabeth Stanton η οποία εξέφρασε τις απόψεις της ενώπιον της Επιτροπής. Συγκεκριμένα, παρέθεσε ένα δομημένο λόγο του οποίου βασικό επιχείρημα ήταν ότι η εφαρμογή της 14^ης και 15^ης τροπολογίας του Αμερικανικού Συντάγματος παραχωρούσαν σιωπηρά στις γυναίκες το δικαίωμα ψήφου, επιζητώντας την άμεση σύνταξη ενός νομοσχεδίου που θα επιβεβαίωνε ρητά το προαναφερθέν συμπέρασμα. Τις ρηξικέλευθες σημασιολογικές αποχρώσεις που χαρακτήριζαν τις ιδέες της, ενστερνίστηκαν μόνο ο Butler και o Ρεπουμπλικανός William Loughridge, και συνεπώς τα υπόλοιπα μέλη της Επιτροπής αρνήθηκαν να συνταχθούν με τη θέση της. Μπορεί η έκβαση της προσπάθειάς της κρίνοντας εκ του αποτελέσματος να κατέστη άδοξη· εντούτοις η εμφάνισή της σε μία από τις πτυχές του πολιτικού στερεώματος την ανήγαγε στο επίκεντρο της εθνικής προσοχής.

Κατά τη διοργάνωση του ετήσιου συνεδρίου του τον Μάιο του 1872, ο Εθνικός Σύλλογος Δικαιωμάτων των Γυναικών (“National Woman Suffrage Association”) δημιούργησε το Κόμμα των Ίσων Δικαιωμάτων (“The Equal Rights Party”) το οποίο εξέλεξε τη Woodhull για την υποψηφιότητα του Προέδρου. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι μισό αιώνα πριν από τη 19^η τροπολογία -η οποία καθιέρωσε συνταγματικά το δικαίωμα ψήφου των γυναικών στις ΗΠΑ- η Victoria Woodhull ήταν η πρώτη γυναίκα που έθεσε υποψηφιότητα για το ανώτατο αμερικανικό αξίωμα. Η απογείωση της δημοτικότητάς της συνοδεύτηκε ωστόσο από μία έκρηξη αρνητικών σχολίων. Μεταξύ των πιο σκληρών επικριτών της ήταν γυναίκες, οι οποίες ορμώμενες αφενός από τον ασυνήθιστο τρόπο ζωής της και αφετέρου από τις πολύ προχωρημένες απόψεις της για τον «ελεύθερο έρωτα», τις οποίες εφάρμοζε εμπράκτως αφού φαίνεται να συζούσε για κάποιο διάστημα με τον νυν και τον πρώην σύζυγό της, διατείνονταν ότι θα μειωνόταν η σοβαρότητα του κινήματος των δικαιωμάτων των γυναικών.

Χαρακτηριστική ένδειξη χλευασμού προς το πρόσωπό της αποτελεί η δημοσίευση από το πασίγνωστο περιοδικό Harper’s Weekly, μίας καρικατούρας που δημιούργησε ο σκιτσογράφος Thomas Nast. Η συγκεκριμένη γελοιογραφία παρουσίαζε τη Woodhull μετά την ανακοίνωση της υποψηφιότητάς της ντυμένη στα μαύρα με φτερά νυχτερίδας που βγαίνουν από τις ωμοπλάτες της, κρατώντας ένα πλακάτ με την ένδειξη “Be saved by Free Love”. Στο βάθος φαινόταν μια γυναίκα να παλεύει πάνω σε ένα απότομο μονοπάτι, μεταφέροντας ένα βρέφος και έναν αλκοολικό σύζυγο στους ώμους της, όμως απέρριπτε τη Woodhull υπέρ του φορτίου της, με τη λεζάντα «Θα προτιμούσα να βαδίσω το δύσκολο μονοπάτι του γάμου από το να ακολουθήσω τα χνάρια σας».

H ήδη επιβαρυμένη θέση της Woodhull επιδεινώθηκε με τη δημοσίευση δύο άρθρων στο περιοδικό της, τρεις ημέρες πριν τη διεξαγωγή των εκλογών. Το πρώτο άρθρο απήγγειλε κατηγορίες για μοιχεία στο φημισμένο ιεροκήρυκα Henry Beecher, ενώ στο δεύτερο κατήγγειλε τον εξέχοντα χρηματιστή της Wall Street Luther Challis, για παραπλάνηση δύο νεαρών κοριτσιών. Τα συγκεκριμένα άρθρα πυροδότησαν τη δράση του επικριτή της Woodhull, Antony Comstock, ο οποίος ενεργοποίησε ένταλμα σύλληψης εναντίον της, βάσει της κατηγορίας για προσβολή της ηθικής ακεραιότητας της Ταχυδρομικής Υπηρεσίας των ΗΠΑ. Ανήμερα των εκλογών η Woodhull αδυνατούσε να ασκήσει το εκλογικό της δικαίωμα, αφενός διότι δεν είχε κατοχυρωθεί το δικαίωμα ψήφου των γυναικών, αφετέρου διότι βρισκόταν στη φυλακή. Το τελικό μερίδιο της Woodhull από τη δημοφιλή εκείνη ψηφοφορία η οποία ανέδειξε τον Ρεπουμπλικανό Odysseus Grant, δεν είναι γνωστό, ωστόσο είναι βέβαιο ότι δεν κέρδισε καμία Πολιτεία.

Ήταν πασιφανές ότι η Woodhull σε καμία περίπτωση δε θα κατόρθωνε να λάβει το προεδρικό χρίσμα, ωστόσο έθεσε τα θεμέλια για τη γυναικεία εκπροσώπηση σε αμιγώς ανδροκρατούμενα αξιώματα και έθιξε ζητήματα τα οποία ταλανίζουν ακόμη τη σημερινή κοινωνία, όπως η ίση αμοιβή στον εργασιακό χώρο και η ανάγκη ένταξης της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης στην εκπαίδευση. Οι προοδευτικές της αντιλήψεις, σε μία εποχή καταπίεσης και υπονόμευσης του γυναικείου φύλου, αποτέλεσαν απαρχή για μία δυναμικότερη διεκδίκηση των δικαιωμάτων των γυναικών. Όπως είχε χαρακτηριστικά δηλώσει και η ίδια το βράδυ των εκλογών του 1872: «Στο κοινό θα έλεγα εν κατακλείδι ότι μπορεί να καταφέρουν να με συντρίψουν, ακόμη και με την απώλεια της ζωής μου, αλλά επιτρέψτε μου να τους προειδοποιήσω ότι από τις στάχτες του σώματός μου χίλιες «Βικτώριες» θα ξεπηδήσουν για να εκδικηθούν τον θάνατό μου, καταλαμβάνοντας τη δουλειά που έθεσα εγώ μεταφέροντάς την προς τη νίκη».

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

• A woman who ran for president in 1872 was compared to Satan and locked up. It wasn’t for her emails, The Washington Post, https://www.msn.com/en-au/news/world/a-woman-who-ran-for-president-in-1872-was-compared-to-satan-and-locked-up-it-wasnt-for-her-emails/ar-AAH9RFG
• Notorious Victoria: the first woman to run for president, The Guardian, https://www.theguardian.com/us-news/2016/jul/20/notorious-victoria-first-woman-run-for-us-president
• Victoria Woodhull becomes first woman to address a House committee, Jan.11,1871, POLITICO, https://www.politico.com/story/2018/01/11/victoria-woodhull-becomes-first-woman-to-address-a-house-committee-jan-11-1871-328482
• Victoria Woodhull, American social reformer, Encyclopædia Britannica, https://www.britannica.com/biography/Victoria-Woodhull
• United States presidential election of 1872, Encyclopædia Britannica, https://www.britannica.com/event/United-States-presidential-election-of-1872#ref300546

Μαριεύα Ταμιωλάκη

Βρίσκεται στο 3ο έτος φοίτησης στο τμήμα Διεθνών Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου. Κατέχει πτυχία αγγλικής και γερμανικής γλώσσας, ενώ της αρέσει να συμμετέχει σε συνέδρια προσομοιώσεων διεθνών οργανισμών, να παρακολουθεί σεμινάρια διεθνών σχέσεων και την ενδιαφέρει πολύ η παρακολούθηση των εξελίξεων που άπτονται της διεθνούς πολιτικής.