Του Οδυσσέα Γραμματικάκη,
Σε μια συνέντευξή του το 2019 στην εφημερίδα The Guardian, ο άνθρωπος πίσω από τον μύθο του 45ου Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, Donald Trump, Steve Bannon (πολιτικός επικοινωνιολόγος του Trump και πρώην υπεύθυνος στρατηγικής του Λευκού Οίκου), δήλωσε περήφανα ότι «μετατρέψαμε τους Ρεπουμπλικανούς σε κόμμα της εργατικής τάξης». Αυτό το σχόλιο δε μπορεί να περάσει έτσι. Από τη στιγμή που ο Trump εκλέχθηκε στον προεδρικό θώκο, γίνεται συνεχώς κουβέντα για τις ψήφους που έλαβε από τους λευκούς Αμερικανούς που ανήκουν στην εργατική τάξη, μια κατηγορία ψηφοφόρων που παραδοσιακά ανήκουν στους Δημοκρατικούς. Κι όμως, η δυναμική των Ρεπουμπλικανών πάνω σε αυτό το τμήμα ψηφοφόρων έχει ανέβει δυναμικά, μετά την εκλογή του Ronald Reagan το 1980, και σε αυτό το άρθρο εξετάζουμε πώς οι Reagan και Trump εκλέχθηκαν με τη «βοήθεια» της εργατικής τάξης των ΗΠΑ.
Ο Ronald Reagan ανήκε στην πτέρυγα της «σκληρής δεξιάς» των Ρεπουμπλικανών. Συντηρητικός σε κοινωνικά θέματα, νεοφιλελεύθερος σε οικονομικά θέματα, ο 40ος Πρόεδρος των ΗΠΑ κατάφερε να αφουγκραστεί τη δυσανασχέτηση της εργατικής τάξης, ειδικότερα στην περιοχή της Rust Belt. Ως Rust Belt (δηλαδή σκουριασμένη ζώνη), αναφέρεται η περιοχή που ξεκινάει από την κεντρική Νέα Υόρκη, συνεχίζει με τις πολιτείες της Pennsylvania, Ohio, Indiana, Michigan και καταλήγει στο βόρειο Illinois, την ανατολική Iowa και το νοτιοανατολικό Wisconsin. Αυτές οι περιοχές είναι οι πιο πληγείσες μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, λόγω της μεταφοράς των εργοστασίων αυτοκινήτων σε άλλες χώρες, της αυτοματοποίησης και το κλείσιμο πολλών εργοστασίων που παρήγαγαν σίδερο και την παρακμή πολλών ορυχείων.
Ο Reagan κατάφερε να φέρει με το μέρος του αρκετούς εργάτες αυτών των περιοχών, με την υπόσχεση ότι λόγω της χαμηλής φορολογίας που θα επιβάλλει θα φέρει πίσω τις δουλειές που χάσανε. Αλλά και η συντηρητική του στάση σε θέματα όπως η πορνογραφία, τα ναρκωτικά, ο ποινικός κώδικας δημιούργησε ένα χάσμα στο στρατόπεδο των Δημοκρατικών, καθώς είδανε ένα μεγάλο ποσοστό συντηρητικών ψηφοφόρων τους να κατευθύνονται προς τους Ρεπουμπλικανούς. Αυτοί που ψήφισαν Ρεπουμπλικανούς στις εκλογές του 1980, αυτοβαφτίστηκαν ως “Reagan Democrat”. Ένα παράδειγμα για το πώς αυτό το κομμάτι της εργατικής τάξης έστειλε τον Reagan στον Λευκό Οίκο δύο φορές (μία το 1980 και τη δεύτερη το 1984), είναι ότι στο βόρειο Detroit σε μια περιοχή που ακόμη και σήμερα είναι πληγείσα οικονομικά και κοινωνικά, ψήφισε με ποσοστό 66% τον Reagan το 1984, ενώ το 1960 είχαν ψηφίσει τον John Kennedy με 63%.
Φτάνοντας στο 2016, ο όρος “Reagan Democrat” επιστρέφει αλλά αυτήν τη φορά για να περιγράψει τη νίκη του Donald Trump, έναντι της Hillary Clinton. Οι Ρεπουμπλικανοί κατάφεραν για πρώτη φορά να κερδίσουν τους Δημοκρατικούς στους χαμηλόμισθους λευκούς εργάτες, παρά στους πλουσιότερους λευκούς ψηφοφόρους. Ο Trump σαν άλλος Reagan, με τις υποσχέσεις του για επαναφορά των αυτοκινητοβιομηχανιών πίσω στις ΗΠΑ, για άνοιγμα των ορυχείων, για απέλαση των παράνομων μεταναστών, για να «ξαναγίνει η Αμερική μεγάλη» κατάφερε και κέρδισε την Clinton στο Εκλεκτορικό Κολέγιο και μετέτρεψε το Ρεπουμπλικανικό κόμμα σε ένα κόμμα, όπως το ονομάζει ο πρώην σύμβουλός του, «εργατικής τάξης».
Ο φόβος για μια επανάληψη του 2016 κυριαρχεί ακόμα στους κόλπους του Δημοκρατικού κόμματος και αυτό συμβαίνει γιατί σύμφωνα με έρευνα που έγινε το 2016, περισσότεροι από το 1/10 των ψηφοφόρων του εσωκομματικού αντιπάλου της Clinton, Bernie Sanders, κατέληξαν στο να υποστηρίζουν τον Trump στις εκλογές του Νοεμβρίου. Εδώ δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Sanders είχε ως βασικό ακροατήριο νέους Αμερικανούς, αλλά και πολλούς λευκούς ψηφοφόρους που ανήκουν στην εργατική τάξη, που είναι χαμηλόμισθοι, που η δουλειά τους κινδυνεύει ή έχει ήδη χαθεί. Οι ψήφοι που δέχθηκε, δηλαδή, ο Trump από το στρατόπεδο Sanders ήταν περισσότερες από 1.5 εκατομμύριο. Ειδικότερα, στις πολιτείες του Michigan, Pennsylvania και Wisconsin, περίπου 216.000 ψηφοφόροι του Sanders ψήφισαν τον Ρεπουμπλικανό υποψήφιο τον Νοέμβριο, όπου σύμφωνα με τους ειδικούς οι ψήφοι αυτοί ήταν κρίσιμοι για την εκλογή του Trump. Μετά την απόσυρση του Sanders από την κούρσα των Δημοκρατικών τον Απρίλιο του 2020, ο Trump έκανε μια ανάρτηση στον λογαριασμό του στο Twitter προσκαλώντας τους ψηφοφόρους του Sanders στο Ρεπουμπλικανικό κόμμα. Λίγες μέρες μετά, ο Sanders προχώρησε σε κοινή ζωντανή σύνδεση με τον Joe Biden, υποστηρίζοντάς τον ανοιχτά λέγοντας ότι «ήρθε η ώρα να κερδίσουμε τον πιο επικίνδυνο Πρόεδρο στην ιστορία των ΗΠΑ». Η διαφορά με το 2016 είναι ότι ο Sanders δεν είχε υποστηρίξει την Clinton μέχρι και τον Ιούλιο, καθώς και οι τεταμένες σχέσεις των δύο πολιτικών δεν έπειθαν τους ψηφοφόρους του Sanders να την ψηφίσουν.
Το “Reagan Democrat” είναι, λοιπόν, ένας όρος που ακόμη κυριαρχεί πάνω στην πολιτική σκηνή των ΗΠΑ και βασικός στόχος και των δύο κομμάτων είναι ο τρόπος που θα πείσουν τη λευκή εργατική τάξη των ΗΠΑ να ψηφίσουν έναν εκ των δύο. Οι Δημοκρατικοί έχουν μία ευκαιρία να διορθώσουν το λάθος του 2016, να απλώσουν ένα χέρι βοηθείας στην εργατική τάξη του Rust Belt και αυτό μπορεί να επιτευχθεί με το να βγει στο προσκήνιο το νέο αίμα των Δημοκρατικών, άνδρες και γυναίκες που ανήκουν στην εργατική τάξη και κατάφεραν να εκλεγούν κερδίζοντας σημαντικά ονόματα του πολιτικού κατεστημένου, όπως η Alexandria-Ocasio Cortez. Ο ίδιος ο Steve Bannon, στη συνέντευξή του στο “The Guardian”, εκθείασε τη νεαρή Cortez λέγοντας ότι «μπορεί η ιδεολογία της να είναι ηλίθια, αλλά τέτοια άτομα χρειαζόμαστε και στο Ρεπουμπλικανικό κόμμα». Οι Δημοκρατικοί έχουν αυτήν την επιλογή, από την άλλη οι Ρεπουμπλικανοί θα συνεχίσουν την εθνικιστική προπαγάνδα για κλείσιμο συνόρων και απέλαση των παράνομων μεταναστών, οι οποίοι για τους Ρεπουμπλικανούς είναι η αιτία που το αμερικανικό εργατικό δυναμικό έχει μείνει άνεργο. Οι προπαγανδιστικές αυτές τακτικές που σε καιρούς πόλωσης, ριζοσπαστικοποίησης και με άνοδο των εθνικιστικών κινημάτων παντού στον κόσμο, μπορεί να πιάσουν τόπο για δεύτερη φορά.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Steve Bannon: We’ve turned the Republicans into a working-class party, The Guardian, https://www.theguardian.com/us-news/2019/dec/17/steve-bannon-working-class-republicans-labour
- Sanders voters helped Trump win the White House. Could they do it again?, NBC News, https://www.nbcnews.com/politics/2020-election/sanders-voters-helped-trump-win-white-house-could-they-do-n1145306
-
Goodbye Reagan Democrats, The New York Times, https://www.nytimes.com/2008/11/11/opinion/11greenberg.html?_r=2&ref=opinion&oref=slogin
