Της Αθηνάς Φατσέα,
Ο Thomas Woodrow Wilson διετέλεσε ως ο 28ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (1913-1921). Υπήρξε μία αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, ωστόσο κανείς δε μπορεί να αμφισβητήσει πως αποτέλεσε μία από τις καθοριστικότερες μορφές της παγκόσμιας ιστορίας. Οι ιστορικοί τον κατατάσσουν ανάμεσα στους 5 σημαντικότερους Αμερικανούς Προέδρους, μαζί με τον George Washington, τον Abraham Lincoln και τους Theodore και Franklin D. Roosevelt.
Ο Woodrow Wilson γεννήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου του 1856, στο Staunton της Virginia. Μεγάλωσε μέσα σε ένα ιδιαίτερα θρησκευόμενο οικογενειακό περιβάλλον, καθώς ο πατέρας του, Joseph Ruggles Wilson, ήταν κληρικός και η μητέρα του, Jessie Woodrow, κόρη κληρικού. Το 1885 παντρεύτηκε την Ellen Louise Axson, η οποία ήταν επίσης κόρη κληρικού και με την οποία απέκτησε τρεις κόρες. Το 1915, έναν χρόνο μετά τον θάνατο της πρώτης του συζύγου, ο Wilson παντρεύτηκε την ομοίως χήρα Edith Bolling Galt.
Όσον αφορά την ακαδημαϊκή του πορεία, σπούδασε Πολιτική Φιλοσοφία και Ιστορία στο Πανεπιστήμιο του Princeton, από όπου αποφοίτησε το 1879. Συνέχισε στη Νομική του Πανεπιστημίου της Virginia και άσκησε για ένα σύντομο χρονικό διάστημα τη δικηγορία, την οποία έπειτα εγκατέλειψε, και το 1886 ανακηρύχθηκε διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών και Ιστορίας του Πανεπιστήμιου Johns Hopkins. Αφού δίδαξε στο Κολέγιο του Bryn Mawr και στο Πανεπιστήμιο Wesleyan, επέστρεψε το 1890 ως καθηγητής πια στο Πανεπιστήμιο του Princeton, του οποίου το 1902 έγινε πρύτανης.
H επιτυχής πορεία του Wilson ως πανεπιστημιακού κέντρισε το ενδιαφέρον στελεχών της συντηρητικής πτέρυγας του Δημοκρατικού Κόμματος, που τον έπεισαν να θέσει υποψηφιότητα για κυβερνήτης της πολιτείας του New Jersey. Ήδη από την προεκλογική του εκστρατεία, ανεξαρτητοποιήθηκε από τον κομματικό μηχανισμό και υιοθέτησε ένα προοδευτικό πρόγραμμα, το οποίο και εφάρμοσε μετά την εκλογή του, το 1910. Στο νέο του αξίωμα, ο Wilson διακρίθηκε υποστηρίζοντας προοδευτικές νομοθεσίες, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις πολιτικές διαδικασίες και τους ρόλους των κομμάτων.
Το 1912 κέρδισε στις προκριματικές εκλογές του Δημοκρατικού Κόμματος και έθεσε υποψηφιότητα για τη θέση του Προέδρου της Αμερικής. H προεκλογική του εκστρατεία έφερε τον τίτλο «Νέα Ελευθερία» και υποσχόταν τον εκσυγχρονισμό όλων των εκφάνσεων της δημόσιας ζωής των ΗΠΑ. Η εκλογή του ήταν ιδιαίτερης σημασίας, καθώς εκτόπισε σημαντικούς αντιπάλους όπως τον Theodore Roosevelt και τον William H. Taft. Βέβαια, αξίζει να σημειωθεί πως η κόντρα ανάμεσα στον Roosevelt και τον Taft ενίσχυσε σημαντικά τη θέση του Wilson ως υποψηφίου για το προεδρικό αξίωμα, σε συνδυασμό με την ευγλωττία του και τον προοδευτισμό των ιδεών του.
Κατά τη διάρκεια της θητείας του, ο Wilson τήρησε τις εξαγγελίες του προγράμματός του, ενώ υποστήριζε τα σχέδιά του στο Κογκρέσο αυτοπροσώπως. Επί της προεδρίας του, η Αμερική επιβλήθηκε ως οικονομικός παράγοντας και στράφηκε ενάντια στον καπιταλισμό, μέσω ενός πλήθους μεταρρυθμίσεων που αφορούσαν το δασμολογικό και φορολογικό καθεστώς, τη νομισματική πολιτική, την πίστωση, την καταπολέμηση της απάτης, τον περιορισμό των μονοπωλίων, τις εργασιακές συνθήκες κ.ά. Παράλληλα, στην εξωτερική πολιτική, ο Wilson υποστήριζε την επέκταση στη Λατινική Αμερική και προέβη σε εισβολές στο Μεξικό, την Αϊτή, τη Δομινικανή Δημοκρατία και την Κούβα. Όμως, αυτές οι στρατιωτικές επεμβάσεις πέρασαν σε δεύτερη μοίρα μπροστά στην έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου το 1914, με την Αμερική να παραμένει αρχικά ουδέτερη.
Το 1916, χάρη στο νομοθετικό του έργο, και με το σύνθημα «Μας κράτησε έξω από τον πόλεμο», ο Wilson επανεκλέχθηκε στο αξίωμα του Προέδρου των ΗΠΑ. Εντούτοις, οι γερμανικές προκλήσεις, δηλαδή η ανεξέλεγκτη δράση των γερμανικών υποβρυχίων και το «τηλεγράφημα Zimmerman» (εκ του Γερμανού Υπουργού Εξωτερικών Arthur Zimmermann), κατέστησαν σαφές πως δε γινόταν πια να εμμένει στην ουδετερότητα. Έτσι, το 1917 η Αμερική κήρυξε τον πόλεμο κατά της Γερμανίας, τασσόμενη στο πλευρό των Συμμάχων και συμβάλλοντας καθοριστικά, τόσο οικονομικά όσο και στρατιωτικά στην επικράτησή τους.
Στις 8 Ιανουαρίου του 1918, λίγο πριν από τη λήξη του πολέμου, ο Πρόεδρος Wilson εκφώνησε τα «Δεκατέσσερα Σημεία», όπως έμειναν στην ιστορία, που έθεταν τις βάσεις για τη συνθήκη ειρήνης που θα ακολουθούσε. Ο Wilson οραματιζόταν έναν μεταπολεμικό κόσμο, ο οποίος θα χαρακτηριζόταν από ένα πνεύμα αμοιβαίας συνεργασίας και σεβασμού, στο πλαίσιο μιας Κοινωνίας των Εθνών, η οποία θα επίλυε ειρηνικά όλες τις κρατικές διαφωνίες. Ο Μεγάλος Πόλεμος έληξε τον Νοέμβριο του 1918 και έπειτα ο Wilson πήρε μέρος στη διάσκεψη ειρήνης του Παρισιού, ώστε να εξασφαλίσει την αποδοχή των ιδεών του. Τα σχέδιά του δεν έγιναν δεκτά από τους Ευρωπαίους ηγέτες και έτσι αναγκάστηκε να δεχθεί τη Συνθήκη των Βερσαλλιών. Εξασφάλισε, όμως, τη συναίνεση των Ευρωπαίων για τη δημιουργία της Κοινωνίας των Εθνών, «προκατόχου» του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
Ωστόσο, όταν επέστρεψε στην Αμερική, συνάντησε ακόμα μεγαλύτερη αντίδραση από τη ρεπουμπλικανική αντιπολίτευση, που ήταν αντίθετη με την επικύρωση της συνθήκης ειρήνης αλλά και την είσοδο των ΗΠΑ στην Κοινωνία των Εθνών με τον φόβο του περιορισμού της αυτονομίας της χώρας. Τότε, άρχισε μία μακρά περιοδεία, για να πείσει την κοινή γνώμη για την ορθότητα των απόψεών του, εκφωνώντας 39 ομιλίες μέσα σε μόλις 3 εβδομάδες. Στις 2 Οκτωβρίου του 1919, υπέστη ένα βαρύ εγκεφαλικό επεισόδιο που τον άφησε μερικώς παράλυτο. Αρνήθηκε να παραιτηθεί, όμως δεν ήταν σε θέση να εκπληρώσει τα προεδρικά του καθήκοντα. Εν τέλει, η Αμερική δεν υπέγραψε τη Συνθήκη των Βερσαλλιών, καθώς η Γερουσία απέρριψε 2 φορές την επικύρωσή της και δεν προσχώρησε στην Κοινωνία των Εθνών.
Το 1920 ο Woodrow Wilson τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης του 1919 για τις προσπάθειές του να δημιουργήσει την Κοινωνία των Εθνών. Πολιτικός επιστήμονας, προοδευτικός μεταρρυθμιστής, διεθνιστής, παραγωγικός συγγραφέας και δεινός ρήτορας, ο Wilson απεβίωσε στις 3 Φεβρουαρίου του 1924, σε ηλικία 67 ετών, αφήνοντας στην ανθρωπότητα μια βαριά κληρονομιά, η οποία επιβιώνει μέσα από το συγγραφικό του έργο και από το πλήθος των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων που φέρουν το όνομά του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Thomas Woodrow Wilson, Woodrow Wilson Presidential Library & Museum, https://www.woodrowwilson.org/about-woodrow-wilson-1
- Woodrow Wilson (1856-1924), BBC, http://www.bbc.co.uk/history/historic_figures/wilson_woodrow.shtml
- Woodrow Wilson, Britannica, https://www.britannica.com/biography/Woodrow-Wilson
- Woodrow Wilson, The White House, https://www.whitehouse.gov/about-the-white-house/presidents/woodrow-wilson/
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1998. Αποφοίτησε με Άριστα από το Τμήμα Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου, με ειδίκευση στη νομική, οικονομική, πολιτική και λογοτεχνική μετάφραση. Σήμερα, είναι μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο ΠΜΣ «Διεθνής και Ευρωπαϊκή Διακυβέρνηση και Πολιτική» του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Γνωρίζει αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά, και στα ενδιαφέροντά της συγκαταλέγονται, μεταξύ άλλων, η λογοτεχνία, η ιστορία, η πολιτική επικαιρότητα, οι διεθνείς σχέσεις και η διπλωματία.
