Της Ιωάννας Παπαδοπούλου,
Το Φεβρουάριο του 2019 ξέσπασαν διαδηλώσεις στην Αλγερία κατά του πολιτικού συστήματος της χώρας και της άμεσης εξάρτησής του από τις στρατιωτικές δυνάμεις. Το κίνημα Hirak, όπως ονομάστηκε, οραματίζεται μία διακυβέρνηση απαγκιστωμένη από ανελεύθερες εκλογές, διεφθαρμένους πολιτικούς ηγέτες και νεποτισμό. Αποτελεί την ελπίδα των πολιτών της Αλγερίας πως η «Αραβική Άνοιξη» επανήλθε και μάλιστα, με τεράστια δυναμική, ικανή, ώστε να ασκήσει πιέσεις στην κυβέρνηση και να γυρίσει την πλάτη σε όλα τα «κακώς κείμενα» των προηγούμενων δεκαετιών. Το βασικότερο αίτημα των διαδηλωτών αποτέλεσε η παραίτηση του Προέδρου Abdelaziz Bouteflika, από το αξίωμά του, αντιτιθέμενοι στην υποψηφιότητά του για πέμπτη συνεχόμενη θητεία. Πράγματι, ο Bouteflika παρέμεινε στην εξουσία από το 1999 έως το 2019, όντας ο μακροβιότερος ηγέτης της Αλγερίας, ο οποίος, άλλωστε, το 2013 υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο, αδυνατώντας, κατά γενική ομολογία, να εκτελέσει τα καθήκοντά του. Συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια της θητείας του περιθωριοποίησε τα πολιτικά κόμματα, απέτυχε να ισχυροποιήσει την οικονομία της χώρας, να μειώσει τα ποσοστά της ανεργίας και διόρισε στενούς συμμάχους και μέλη της οικογένειάς του σε κυβερνητικές και στρατιωτικές θέσεις.
Ο νέος Πρόεδρος Abdelmadjid Tebboune
Ως απόρροια των μαζικών διαδηλώσεων, ο Bouteflika παραιτήθηκε στις 2 Απριλίου 2019, με τους Αλγερινούς να μην εφησυχάζουν, αλλά να συνεχίζουν τις κινητοποιήσεις ενάντια στις Προεδρικές εκλογές, που ακολούθησαν. Στο μεσοδιάστημα, από την απομάκρυνση του πρώην Προέδρου, έως και τις εκλογές, τα ηνία του κράτους ανέλαβε ο υψηλόβαθμος στρατιωτικός Ahmed Gaid Salah, απορρίπτοντας τα αιτήματα των διαδηλωτών για αναθεώρηση του συστήματος και διατηρώντας την de facto εξουσία του έως τον Δεκέμβριο του 2019 και τον αιφνίδιο θάνατό του. Στις εκλογές του Δεκεμβρίου, που ακολούθησαν, παρά τις αντιδράσεις των διαδηλωτών και τις προσπάθειές τους να εμποδίσουν τη διεκπεραίωσή τους, το αποτέλεσμα ήταν η νίκη του Abdelmadjid Tebboune με ποσοστό σχεδόν 60%. Ο νέος Πρόεδρος, Tebboune, είχε υπηρετήσει ως πρωθυπουργός του πρώην Προέδρου Bouteflika και συνεπώς, ήταν στενός συνεργάτης του, χωρίς όμως να αποβλέπει στη ριζική κατάργηση του «συστήματος», που επεδίωκε το κίνημα Hirak.
Μετά την εκλογή του, ο Tebboune δήλωσε πως η νέα κυβέρνηση θα εδραιώσει τη δημοκρατία, καθώς και πως θα επιδιώξει διάλογο με το κίνημα Hirak. Ωστόσο, περισσότερο από ένα χρόνο από την έναρξη των διαμαρτυριών, ο νέος Πρόεδρος δεν έχει προβεί σε αναθεώρηση των διατάξεων του ποινικού κώδικα και των νόμων, που παραβιάζουν συλλήβδην τα δικαιώματα των διαδηλωτών. Συγκεκριμένα, από την έναρξη του κινήματος έως σήμερα, χιλιάδες ακτιβιστές και διαδηλωτές συνελήφθησαν και εκατοντάδες βρίσκονται σε δίκη. Η κυβέρνηση τούς κατηγορεί για την υπονόμευση της «εδαφικής ακεραιότητας της χώρας, μέσω της υποκίνησης άοπλης συγκέντρωσης», ένα αδίκημα τιμωρούμενο με φυλάκιση έως και 10 χρόνια. Εντούτοις, το Φεβρουάριο του 2020 ο Πρόεδρος Tebboune σε συνέντευξη που παραχώρησε στη γαλλική εφημερίδα «Le Figaro», υποστήριξε την προθυμία του να βγάλει τη χώρα από την οικονομική και πολιτική κρίση, που την κλυδωνίζει τα τελευταία χρόνια. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί πως τον Μάρτιο του 2020, η κυβέρνηση της Αλγερίας ανακοίνωσε την απαγόρευση των διαδηλώσεων στο πλαίσιο λήψης μέτρων κατά της πανδημίας του νέου κορωνοϊού, με τους διαδηλωτές να σχολιάζουν πως ο ιός δε θα «σκοτώσει» το κίνημά τους.
Επιπροσθέτως, οι αριθμοί κινούν ιδιαίτερα την προσοχή, δεδομένου πως περισσότεροι από ένας στους τέσσερις Αλγερινούς κάτω των 30 ετών είναι άνεργοι, επιδιώκοντας την οικονομική και κοινωνική αλλαγή, μέσω της συμμετοχής τους στο κίνημα Hirak. Αναφορικά με τους φυσικούς πόρους, η Αλγερία είναι μια αρκετά πλούσια χώρα, κατέχοντας σημαντικά ποσοστά υδρογονανθράκων και όντας ο 6ος μεγαλύτερος εξαγωγέας φυσικού αερίου στον κόσμο. Στην παγκόσμια κλίμακα, κατέχει την 16η θέση σε αποθέματα πετρελαίου και την 3η σε αποθέματα φυσικού αερίου. Παρόλα αυτά, ο πλούτος της ελέγχεται τόσο από τη διεφθαρμένη κυβέρνηση, όσο και από την ελίτ της χώρας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα συνιστά η εθνική πετρελαϊκή εταιρία “Sonatrach”, κατέχοντας περίπου το 80% της συνολικής παραγωγής υδρογονανθράκων και παράγοντας σχεδόν το σύνολο των κερδών του κλάδου στην Αλγερία.
Καταληκτικά, ο στρατός της Αλγερίας ελέγχει το πολιτικό σύστημα από την ανεξαρτησία της χώρας το 1962 και έπειτα. Οι διαδηλώσεις, που ακολούθησαν την εκλογή του Προέδρου Tebboune, υποδηλώνουν την καταπίεση των Αλγερινών από ένα σύστημα, το οποίο περιορίζει τις πολιτικές τους ελευθερίες, χαρακτηρίζεται από δημοκρατικό έλλειμμα και προωθεί τα συμφέροντα της στρατιωτικής και επιχειρηματικής «αφρόκρεμας» της χώρας. Στο ερώτημα πότε θα λάβουν τέλος οι διαδηλώσεις του κινήματος Hirak, η απάντηση δεν είναι άλλη από την αναγκαιότητα ουσιαστικής μεταρρύθμισης του συντάγματος, των κομμάτων και της οικονομίας. Έως ότου λάβουν χώρα αυτές οι αλλαγές, η κυβέρνηση θα εξακολουθεί να «εξουσιάζει», χωρίς όμως να μπορεί να ελέγχει τους πολίτες της.
Απόφοιτη του Τμήματος των Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστήμιου Πειραιώς, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στις διεθνείς σχέσεις και στους τομείς ενέργειας. Κατά την διάρκεια των σπουδών της, έχει συμμετάσχει σε προσομοιώσεις στα όργανα των Ηνωμένων Εθνών (MUN), στη διοργάνωση των εκδηλώσεων TEDx και μιλάει 3 ξένες γλώσσες.
