Της Δήμητρας Ροδοβίτου,
19 Απριλίου 2020, 02:04 το χάραμα…
Δύο ώρες μετά την Ανάσταση του Κυρίου, βρίσκομαι καθήμενη στο γραφείο μου, αναπολώντας τις Πασχαλινές εξόδους του παρελθόντος. Ξέρεις, εκείνες τις εποχές προ καραντίνας. Και φυσικά, δεν γίνεται να μη νοσταλγώ το γιορτινό-οικογενειακό κλίμα της ημέρας. Τότε που δεν έδινα δεκάρα για το θρησκευτικό κομμάτι της υπόθεσης, αδημονούσα όμως για την ημέρα τούτη, τότε που ήμασταν και πάλι μαζεμένοι γύρω από ένα τραπέζι, στο σπίτι της γιαγιάς. Δύο λοιπόν ώρες μετά την πολυπόθητη Ανάσταση, τα μεγάφωνα –ναι καλά ακούσατε– και οι τηλεοράσεις των γειτόνων ηχούν ακατάπαυστα στο τέρμα, δίχως ίχνος ενσυναίσθησης. Κι ενώ οι Rotting Christ στο τέρμα, με παράθυρα ανοικτά και αγκαλιά με τον τρεμάμενο –λόγω βεγγαλικών– σκύλο μου φαντάζουν η ιδανική επιλογή, δυστυχώς για εσάς, επέλεξα ως διέξοδο τη γραφή.
Ο Covid-19 δεν έσπειρε μοναχά το θάνατο στο διάβα του αλλά έφερε στο φως τις ανέκαθεν τεταμένες σχέσεις Κράτους-Εκκλησίας. Κι ενώ η χώρα διανύει ήδη την 5η βδομάδα εγκλεισμού, ο κλήρος φαίνεται να έχει άλλες διαθέσεις. Αφενός η επίσημη θέση της Ιεράς Συνόδου που καθιστά σαφές πως δεν πρόκειται για διωγμό εναντίον της Εκκλησίας αλλά εναντίον του κορωνοϊού, και αφετέρου Μητροπολίτες στο πλευρό κληρικών που παραβαίνουν τους κανόνες, τελώντας τα μυστήρια όχι «κεκλεισμένων των θυρών» αλλά με τη φυσική παρουσία των πιστών. Ποια είναι, ωστόσο, η ρίζα της αντάρτικης αυτής συμπεριφοράς;
Με την καταστολή του μυστηρίου της Θείας Κοινωνίας καταρρίπτεται το δόγμα του Ορθόδοξου Χριστιανισμού, ο οποίος πρεσβεύει την κυριολεκτική μετατροπή της λειτουργιάς και της μαυροδάφνης σε σώμα κι αίμα του Ιησού, και όχι τη μεταφορική της μετουσίωση. Συνεπώς, σύμφωνα με κληρικούς η παραδοχή της μετάδοσης του ιού μέσω της Θείας Κοινωνίας παραπέμπει εμμέσως στη Λουθηρανική θεωρία, η οποία υποστηρίζει ότι ο Χριστός είναι παρόν κατά το μυστήριο, αλλά τα ευχαριστιακά δώρα δεν μεταβάλλονται πραγματικά σε σώμα και αίμα Χριστού.
Η επικρατούσα κατάσταση
Ένα παιχνίδι κυνηγητού διεξάγεται τις τελευταίες μέρες τόσο από μέλη της ΕΛ.ΑΣ. όσο και από εκπροσώπους της Εκκλησίας. Η Ελληνική Αστυνομία, αφού κατάφερε με την αυστηρή της παρουσία να κατευνάσει το κύμα της περιφερομένης –δίχως βεβαίωση μετακίνησης– μάζας, έρχεται αντιμέτωπη με μια μεγαλύτερη πρόκληση, η οποία ακούει στο όνομα «πιστοί».
Εν όψει Μεγάλης Εβδομάδας, τα μέτρα υπήρξαν σαφέστατα: μυστήρια κεκλεισμένων των θυρών, απαγόρευση περιφοράς Επιταφίου. Ωστόσο, οι αντάρτες του «εκκλησιαστικού» δόγματος είχαν άλλα σχέδια. Ουρές πιστών σχηματίστηκαν έξω από μεγάλες Εκκλησίες, οι οποίες διατηρούσαν ανοιχτές τις πίσω πόρτες. Σε ορισμένες εκκλησίες μάλιστα, όπως εκείνη του Αγίου Παντελεήμονα Αμπελοκήπων Θεσσαλονίκης, οι ιερείς μετέφεραν τον Εσταυρωμένο στον χώρο του προαυλίου, με αποτέλεσμα να προκληθεί συνωστισμός. Οι αστυνομικοί που κατέφθασαν εκεί έπειτα από δεκάδες καταγγελίες δεν κατάφεραν να σπάσουν τον κλοιό. Την ίδια στιγμή, τη Μεγάλη Παρασκευή, στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου Πευκακίων, ιερέας προχώρησε σε ένα διάγγελμα «αγάπης», καθιστώντας σαφές πως η κατάρα και η οργή του Θεού θα πέσει στα κεφάλια όσων στέρησαν από τους πιστούς τη Θεία Κοινωνία.
Θέλοντας να ολοκληρώσω την ευρύτερη εικόνα στο μυαλό μου, αποφάσισα να εισχωρήσω –τις τελευταίες μέρες– σε ομάδες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι οποίες αποτελούντο στην πλειοψηφία τους από πιστούς μεγάλης ηλικίας. Τα αποτελέσματα δεν με απογοήτευσαν. Δεκάδες αναρτήσεις που ωθούσαν τους πιστούς να σπάσουν την καραντίνα και να ανοίξουν τις πύλες των εκκλησιών για να προσκυνήσουν. Άλλες τόσες οι οποίες υποστήριζαν σθεναρά πως ο εγκλεισμός δεν αποτελεί μέσο αντιμετώπισης του κορωνοϊού αλλά μέσο εξόντωσης της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Πολλά ακούγονται, πολλά γράφονται και αρκετά από όσα πραγματοποιούνται, γίνονται δυστυχώς υπό την ανοχή των Αρχών, κυρίως σε επαρχιακές περιοχές.
Γενικευμένο αίσθημα ευθύνης
Απεχθάνομαι την τακτική της αγελοποίησης. Ως εκ τούτου, σέβομαι απόλυτα την πίστη του καθενός και δεν τοποθετώ στο ίδιο τσουβάλι μια ολόκληρη μάζα. Δεν μπορώ σε καμία περίπτωση όμως να σεβαστώ εκείνη την κατηγορία ανθρώπων που εν μέσω πανδημίας θέτουν σε κίνδυνο τόσο τη δική τους υγεία όσο και τη δική μου. Είτε αυτό πρόκειται για τον Γιάννη που αποφάσισε να ανοίξει κρυφά το κουρείο του, διατηρώντας την πελατεία του, είτε για την Μαρία που πιστεύει πως ένας ιός δύναται να κάνει διακρίσεις και πως παραμένει απολύτως ασφαλής στη διαδρομή της για κάποιον Ιερό Ναό. Παντελής έλλειψη κοινωνικής ευθύνης αμφοτέρων των πλευρών.
Για να είμαι ειλικρινής δεν είμαι και το πιο θρησκευόμενο άτομο, επομένως θεωρώ ότι είναι περιττό να αναλύσω όλες εκείνες τις αγνές αξίες του Χριστιανισμού περί ατέρμονης αγάπης του Θεού, περί ενός Θεού καλού, που δεν τιμωρεί, που δε ρίχνει κατάρες στους άπιστους. Μπορώ ωστόσο να εκτιμήσω βαθύτατα τους πιστούς εκείνους ανθρώπους, που δε χρειάζονται να αποδείξουν την πίστη τους καταπατώντας την καραντίνα. Εκείνους που διαθέτουν ένα στοιχειώδες αίσθημα κοινωνικής ευθύνης, χωρίς να πράττουν αντιδραστικές ατασθαλίες για το φαίνεσθαι. Εκείνους που μπορούν να προσευχηθούν στη γωνιά του σπιτιού τους, αποφεύγοντας το συνωστισμό και σεβόμενοι τις κατά τόπους ευπαθείς ομάδες.
Αφενός το Κράτος, το οποίο προσπαθεί να επιβάλλει τους νόμους του, αφετέρου οι κληρικοί, οι οποίοι αποτελούν τους χειρότερους μεσάζοντες μιας πραγματικής πίστης. Ένας εκρηκτικός συνδυασμός, ο οποίος δύναται να σταθεί ιδιαίτερα ολέθριος εν μέσω περιόδων κρίσης. Εν κατακλείδι, αναρωτιέμαι… Υπάρχει άραγε πιο επικίνδυνο είδος λαού, από μια μάζα απαίδευτων που φοβούνται τον Θεό;
