Του Βασίλη Τρικούπη,
Οι μέθοδοι με τις οποίες ο δημοσιογραφικός κόσμος θέτει σε προτεραιότητα την προβαλλόμενη θεματολογία, δεν είναι άγνωστες. Η εγγύτητα, η σπουδαιότητα, η εκρηκτικότητα και οι συνέπειες μιας είδησης είναι χαρακτηριστικοί παράγοντες που κατατάσσουν μια είδηση ψηλά ή χαμηλά στις προτεραιότητες της αρχισυνταξίας. Ένα κοντινό παράδειγμα στη δική μας πραγματικότητα αποτελεί ο συριακός εμφύλιος, οι δραματικές ανθρωπιστικές επιπτώσεις του και τα νέα δεδομένα ασφαλείας στην Ευρώπη και την περιφέρειά της, κατάσταση που δε χρειάζεται συστάσεις, λόγω της υψίστης σημασίας της για την ασφάλεια της μεσογειακής «γειτονιάς» μας.
Αρκετά μακρύτερα από την άμεση «γειτονιά», για την οποία η Ευρώπη μπορεί κάπως πειστικά να δείξει πως έχει ενδιαφερθεί διαχρονικά, βρίσκεται η Ινδοκίνα και βεβαίως το χάος που άφησαν φεύγοντας οι Ευρωπαίοι άποικοι. Μέρος αυτού μπορεί να εντοπιστεί στα δυτικά της μεγάλης αυτής χερσονήσου και συγκεκριμένα στη Δυτική Μιανμάρ (πρώην Βιρμανία). Η χώρα που κατά πλειοψηφία είναι θρησκευτικά βουδιστική, αποτελώντας και αυτήν ένα εθνοτικό και θρησκευτικό κράμα, συμπεριλαμβάνει στα δυτικά της την επαρχία Rakhine και τον ομώνυμο λαό που, στην πλειοψηφία του, ασπάζεται το σουνιτικό Ισλάμ. Είναι γνωστοί κυρίως, ως Rohingya Μουσουλμάνοι, λαός γηγενής του Μιανμάρ και συγγενής με τους λαούς της Ανατολικής Βεγγάλης, όπως ήταν γνωστό το Μπαγκλαντές (περίπου με τα ίδια σύνορα) κατά τη βρετανική αποικιοκρατία.
Παρά τη διαχρονική σπουδαιότητά τους ως λαός, με την αλληλεπίδραση με Άραβες και Πέρσες εμπόρους και τη συγγένειά τους με λαούς της Ινδικής χερσονήσου, σήμερα οι Rohingya καταλήγουν να μην αναγνωρίζονται, όχι μόνον ως εθνότητα αλλά και ως πολίτες του κράτους, ενώ οι Αρχές τούς θεωρούν ως ξένους μετανάστες, συγκεκριμένα «Βεγγαλέζους» (με αιτιολογική βάση τη συγγένειά τους με τους γειτονικούς προς τη Δύση Μουσουλμάνους).
Δεν έχει, ίσως, μεγάλη ουσία η εμβάθυνση σε ιστορικές λεπτομέρειες, αποτελεί όμως μια δυσάρεστη πραγματικότητα πως τόσο κατά την αποικιακή περίοδο, όσο και κατά την ιστορία της ελεύθερης Μιανμάρ, η μειονότητα των Rohingya τελεί υπό καθεστώς μη αναγνώρισης, καταστρατήγησης δικαιωμάτων, δίωξης έως και γενοκτονίας, με συνεχείς μετακινήσεις από τη Δυτική Μιανμάρ στο Μπαγκλαντές, την Ινδονησία, τη Μαλαισία, το Πακιστάν ακόμα και τη Σαουδική Αραβία, ως όμορες μουσουλμανικές χώρες και ξανά πίσω με διαδικασίες επαναπατρισμού.
Οι γηγενείς της Μιανμάρ αριθμούν λίγο πάνω από το ένα εκατομμύριο ψυχές, με το 90% αυτών να βρίσκονται σήμερα σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, κυρίως των νοτιοδυτικών επαρχιών του Μπαγκλαντές, κράτους που σχεδιάζει πολιτικές μετεγκατάστασης σε περιθωριακά νησιά της χώρας, με ελάχιστη υποδομή που μπορεί να συντηρήσει αξιοπρεπή ζωή αποτελώντας έναν από τους πιο διεσπαρμένους και μη αναγνωρισμένους λαούς σήμερα.
Στη σημερινή συγκυρία, ένας λαός «άπατρις» όπως οι Rohingya, μόνο περισσότερα προβλήματα βιώνουν, καθώς οι αναξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσής τους στις δομές φιλοξενίας, κυρίως στο γειτονικό Μπανγκλαντές, οι ελάχιστες ευκαιρίες βιοπορισμού στις χώρες φιλοξενίας και η εξάρτηση από ανθρωπιστικές μη κυβερνητικές οργανώσεις τούς εκθέτουν σε πρόσθετες προκλήσεις. Συνεχίζουν δε, να μετακινούνται ως πρόσφυγες υποβοηθούμενοι από λαθρεμπόρους στα θερμά νερά της νοτιοανατολικής Ασίας.
Χαρακτηριστικά, μόλις τις τελευταίες ημέρες, η Μπαγκλαντεσιανή Ακτοφυλακή επιβεβαίωσε πως τετρακόσιοι Rohingya που ξεκίνησαν από το Μπαγκλαντές τον Φεβρουάριο μέσα σε ένα αλιευτικό σκάφος, διασώθηκαν στα χωρικά ύδατα του Μπανγκλαντές, μετά την άρνηση της Μαλαισίας να τους δεχτεί, λόγω του κινδύνου εξάπλωσης του κορωνοϊού στη χώρα. Τριάντα δύο άτομα πέθαναν λόγω υποσιτισμού και διαφόρων ασθενειών και απορρίφθηκαν στη θάλασσα, όπως μάλιστα επιβεβαιώνει και η μη κυβερνητική οργάνωση «Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων». Επομένως, οι άνθρωποι αυτοί μπορούμε να πούμε πως βρίσκονται εντός ενός φαύλου κύκλου ανέχειας και προσφυγιάς, καθώς ο αποκλεισμός των δομών φιλοξενίας από τη δράση των ανθρωπιστικών οργανώσεων λόγω του ιού οδηγεί τους Rohingya στην ανέχεια και κατά συνέπεια στη θάλασσα, για να μη βρουν τίποτα άλλο παρά την άρνηση της δυνατότητας να αιτηθούν ασύλου σε όμορο κράτος.
Πολιτικές όπως αυτές της Μαλαισίας, αποτελούν μόνο μια εγκληματική εύκολη λύση ενός ανελεύθερου κράτους μπροστά στα νέα ανθρωπιστικά δεδομένα που ο κορωνοϊός δημιουργεί, καθώς η εξάπλωσή του αποτελεί μόνο αντιεπιστημονική δικαιολογία για την ανεπάρκεια του κρατικού μηχανισμού να διαθέσει πόρους για ανθρωπιστικούς σκοπούς. Συντελείται δε, εγκληματική πράξη, καθώς η χώρα προσπαθεί να αποποιηθεί της υποχρέωσής της να παράσχει άσυλο σε πληθυσμούς έκθετους σε κινδύνους για τη ζωή και την ανθρώπινη αξιοπρέπειά τους. Υπόκεινται, μάλιστα, σε ξεκάθαρο καθεστώς προστασίας, με τη Μιανμάρ να βρίσκεται υπόλογη για πρακτικές γενοκτονίας και εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Παρόμοια είναι και η κατάσταση στη γειτονική Ινδία, καθώς και τις όμορες χώρες όπου οι μειονότητες των Rohingya νοούνται ως υγειονομικές βόμβες και καθίστανται ένα ακόμα έθνος χωρίς κράτος, καταδικασμένο να κινείται κατά μήκος πολλών συνόρων, με την ελπίδα πως οι συνθήκες στον επόμενο προορισμό θα είναι ελαφρώς ευνοϊκότερες. Πάντως, ο κορωνοϊός σίγουρα δυσχεραίνει τις προοπτικές επιβίωσής τους και ανοίγει τον δρόμο για μια νέα ανθρωπιστική κρίση.
Γεννήθηκε το 1999 στην Αθήνα. Είναι προπτυχιακός φοιτητής στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς και εργάζεται στον χώρο της εστίασης. Ασχολείται ερευνητικά με την Ανατολική Ευρώπη, την Τουρκία και την Ανατολική Μεσόγειο στο Εργαστήριο Τουρκικών και Ευρασιατικών Μελετών του Πανεπιστημίου. Είναι ενεργός πολιτικά στα τοπικά της Ηλιούπολης στην οποία και μεγάλωσε και συμμετέχει σε ευρωπαϊκά προγράμματα ανταλλαγής Erasmus+. Μιλάει Αγγλικά και Τουρκικά.
