Της Μαντώ Γιαννή,
Υπάρχει ελληνικό σινεμά; Πού βρίσκεται; Πώς μπορούμε να το ανακαλύψουμε και να το μάθουμε καλύτερα;
Βεβαίως και υπάρχει και την τελευταία δεκαετία παρατηρείται μια στοιχειώδης άνοδος. Σε εθνικό αλλά και σε διεθνές επίπεδο, ελληνικές ταινίες μεγάλου και μικρού μήκους εμφανίζονται στην αυλαία όλο και περισσότερο. Ένα βασικό χαρακτηριστικό αυτής της περιόδου είναι αδιαμφισβήτητα η ίδρυση της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου. Το πρόβλημα της διανομής των ταινιών είναι μεγάλο και γνωστό στην Ευρώπη. Καταπληκτικές ταινίες που κάνουν την πρεμιέρα τους σε Φεστιβάλ, δεν καταφέρνουν να βρουν το δρόμο τους στους κινηματογράφους, θάβονται σε σκοτεινές γωνίες του διαδικτύου ή δεν ανεβαίνουν πότε στο διαδίκτυο. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι ταινίες αυτές δεν φτάνουν ποτέ στο κοινό τους.
Με την ίδρυση της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, η σχέση μεταξύ κοινού και κινηματογράφου δημιουργήθηκε εκ νέου. Οι διαστάσεις του ελληνικού κινηματογραφικού χώρου αυτή τη στιγμή ορίζουν μια κοινότητα ανθρώπων με παρόμοια ενδιαφέροντα παρά μια βιομηχανία παραγωγής ταινιών. Η ΕΑΚ έφερε κοντά όλους τους δημιουργούς του χώρου επιβραβεύοντας τον κόπο αλλά και την δημιουργικότητα τους σε μια ετήσια τελετή Βραβείων. Εκτός αυτής της δημόσιας αναγνώρισης, η ΕΑΚ επίσης διοργανώνει και συνδιοργανώνει αρκετές κινηματογραφικές δράσεις κατά της διάρκεια του χρόνου μεταξύ άλλων το Film Factory κάθε Δεκέμβριο, τις Χρυσές Νύχτες για ταινίες μικρού μήκους από όλο τον κόσμο καθώς και έρευνες ακαδημαϊκού χαρακτήρα γύρω από το χώρο του κινηματογράφου στην Ελλάδα.
Η ΕΑΚ ιδρύθηκε το 2009 και την άνοιξη του 2010 τα πρώτα Βραβεία Ίρις απονεμήθηκαν στους καλλιτέχνες. Πρώτη ταινία που λαμβάνει το Βραβείο Μεγάλου Μήκους Ταινίας Μυθοπλασίας δεν είναι άλλη από την ταινία Κυνόδοντας του Γιώργου Λάνθιμου, παγκοσμίως γνωστή και αγαπημένη από το κοινό της. 10 χρόνια αργότερα, το ίδιο Βραβείο λαμβάνει η ταινία Ευτυχία του Άγγελου Φραντζή μέσω του διαδικτύου (λόγω των συνθηκών) σε μια γιορτινή για το σινεμά τελετή.
Η Ευτυχία του σκηνοθέτη Άγγελου Φραντζή και σενάριο της Κατερίνας Μπέη αφηγείται την ιστορία της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου, μεγάλης Ελληνίδας στιχουργού, καλύπτοντας όλη την περίοδο του μεσοπολέμου με αναδρομές στο παρελθόν και βασισμένη σε βιογραφικά γεγονότα. Η ταινία βρέθηκε σε κάθε κινηματογραφική αίθουσα της Ελλάδας κόβοντας πάνω από μισό εκατομμύριο εισιτήρια κατοχυρώνοντας τη θέση της ως μια από τις πιο εμπορικές ταινίες της δεκαετίας. Στις 14 Απριλίου 2020 σάρωσε τα Βραβεία της ΕΑΚ με 13 υποψηφιότητες και τελικά πήρε σπίτι 8 Βραβεία μεταξύ των οποίων Βραβείο Σκηνογραφίας, Ήχου, Ενδυματολογίας, Μακιγιάζ, Α΄ Ανδρικού Ρόλου, Β΄ Ανδρικού Ρόλου και Β΄ Γυναικείου Ρόλου. 
Το Βραβείο Σκηνοθεσίας έλαβε ο Σύλλας Τζουμέρκας για την ταινία Το θαύμα της θάλασσας των Σαργασσών, μια δραματική παραγωγή τρόμου. Μια ιστορία δύο γυναικών των οποίων οι ζωές διασταυρώνονται λόγω βίαιων γεγονότων που λαμβάνουν χώρα στη πόλη του Μεσολογγίου. Με στοιχεία υπερρεαλισμού, η ταινία θίγει τα διαχρονικά θέματα της διαφάνειας και διαφθοράς έτσι όπως αντιμετωπίζονται από κλειστές και μικρές κοινότητες ανθρώπων. Η ταινία έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της στο Φεστιβάλ του Βερολίνου μόλις δύο μήνες πριν.
Το Βραβείο Σεναρίου έλαβε ο Ζαχαρίας Μαυροειδής για την ταινία Απόστρατος, μια από τις πιο πρωτότυπες, μοντέρνες και κωμικές ελληνικές ταινίες που κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή. Ο Μαυροειδής επίσης συμμετείχε σε ένα διαγωνισμό ταινιών μικρού μήκους που διοργάνωσε το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης πριν ένα μήνα ως δημιουργική πρωτοβουλία για την περίοδο της καραντίνας. Σε λιγότερο από 3 λεπτά, το κωμικό ταλέντο του σκηνοθέτη προλαβαίνει να διασκεδάσει το κάθε κοινό. Η ταινία του λέγεται Εγώ, το σπίτι μου και είναι διαθέσιμη στο youtube (Thessaloniki IFF).
Το Βραβείο Φωτογραφίας έλαβε η Χριστίνα Μουμούρη για την ταινία Ζιζοτέκ (Βαρδής Μαρινάκης) η οποία έλαβε και Βραβείο από την Ένωση Ελλήνων Κινηματογραφιστών για την δουλειά της πάνω στην ίδια ταινία. Η ταινία Winona του Αλέξανδρου Βούλγαρη η οποία ήταν υποψήφια και για άλλα 3 Βράβεια (Βραβείο Σκηνοθεσίας, Βραβείο Φωτογραφίας, Βραβείο Μεγάλου Μήκους Ταινίας Μυθοπλασίας) τελικά κέρδισε το Βραβείο του Μοντάζ το οποίο έλαβε ο Νίκος Πάστρας και το Βραβείο Πρωτότυπης Μουσικής το οποίο δικαιωματικά έλαβαν η Δεσποινίς Τρίχρωμη σε συνεργασία με τον The Boy για την μαγευτική μουσική τους συνεισφορά.
Αξιοσημείωτη είναι η ταινία της Ρηνιώ Δραγασάκη, Cosmic Candy, η οποία έλαβε το Βραβείο του Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη με ένα χαριτωμένο σενάριο το οποίο συνδυάζει αληθινά γεγονότα με αφελείς συμπεριφορές και σουρεαλιστικές διαθέσεις. Η ταινία κέρδισε επίσης το Βραβείο Ειδικών Εφέ και Κινηματογραφικής Καινοτομίας, το οποίο έλαβαν ο Γιώργος Αλαχούζος, Ρούλης Αλαχούζος, Γιάννης Αγελαδόπουλος, Ανδρέας Χέλμης και Γιώργος Φουκαράκης. Η ταινία πράγματι σε μεταφέρει σε ένα κόσμο εκτός πραγματικότητας με την εξαιρετική δουλειά που έχει γίνει στον τομέα των ειδικών εφέ.
Τέλος, η ταινία Όταν ο Βάγκνερ συνάντησε τις ντομάτες της Μαριάννας Οικονόμου έλαβε το Βραβείο του Μεγάλου Μήκους Ταινίας Τεκμηρίωσης (ντοκιμαντέρ) για την πρωτότυπη ιστορία εφτά ανθρώπων οι οποίοι αποφασίζουν να ξεκινήσουν την δική τους παραγωγή οργανικών προϊόντων χωρίς την βοήθεια μαζικών μέσων παραγωγής. Μια ταινία με επαρκές χιούμορ και ευαισθησίες νεοελληνικής πραγματικότητας.
Στις κατηγορίες ταινιών μικρού μήκους, το Βραβείο Ταινίας Μικρού Μήκους έλαβε η Κωσταντίνα Κοτζαμάνη για την ταινία Electric Swan, μια ελληνική παραγωγή, με ελληνικό σενάριο και σκηνοθεσία, η οποία λαμβάνει χώρα στο Μπουένος Αίρες της Αργεντινής. Η ταινία έχει ένα ιδιαίτερο απαλό τόνο και τιμά τα σκηνοθετικά και σεναριογραφικά ερεθίσματα της Κοτζαμάνη η οποία συμπεριλαμβάνει στα σενάρια της μεγάλα ή μικρά άγρια ζώα δημιουργώντας συνεχώς παραλληλισμούς μεταξύ ανθρώπων και ζώων, φύσης και κοινωνίας. Το Βραβείο Μικρού Μήκους Ταινίας Τεκμηρίωσης έλαβε ο Γιώργος Γούσης για την ταινία Χειροπαλαιστής, καθώς το Βραβείο Ταινίας Μικρού Μήκους Κινουμένων Σχεδίων έλαβε ο Φωκίωνας Ξένος για το Heatwave.
Δυστυχώς η διανομή ταινιών αποτελεί μεγάλο πρόβλημα, όπως προανέφερα, και παρά το γεγονός ότι όλες αυτές οι ταινίες κέρδισαν το αντίστοιχο Όσκαρ τους στην Ελλάδα, η διανομή τους μπορεί πολύ εύκολα να παραμεληθεί ή να μην τιμηθεί έτσι όπως θα τους άξιζε. Ας ελπίσουμε ότι θα τις δούμε στους κινηματογράφους σύντομα.
Μερικές διαδικτυακές πηγές για την προβολή ταινιών αποτελούν: 1) το κανάλι του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης στο youtube το οποίο λόγω περιόδου καραντίνας ανεβάζει αρκετές ταινίες μικρού μήκους, 2) η πλατφόρμα Festival Scope στην οποία κυκλοφορούν διάφορες ελληνικές ταινίες –προ ημερών οι ταινίες Απόστρατος, Winona, Cosmic Candy και Το Θαύμα της Θάλασσας των Σαργασσών βρίσκονταν στο διαδίκτυο σε καλή ανάλυση και μηδενικό κόστος– και 3) η καινούργια ελληνική πλατφόρμα CINOBO με μηνιαία συνδρομή περιλαμβάνει ελληνικές και ξένες ταινίες που έχουν ταξιδέψει σε όλα τα μεγάλα Φεστιβάλ.
