Του Άγγελου Μεταλλίδη,
Ο μαύρος θάνατος εκτός από την ύπαιθρο έπληξε και τον αστικό χώρο. Αρχικά, 20 με 25 εκατομμύρια άνθρωποι, σχεδόν το 1/3 του ευρωπαϊκού πληθυσμού, πέθαναν. Οι λιγοστοί γιατροί που ασκούσαν το επάγγελμα στην Ευρώπη, ήταν το νούμερο ένα επάγγελμα που προσβάλλονταν και πέθαιναν από την αρρώστια. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τους ιστορικούς, στη Βενετία οι 20 από τους 24 γιατρούς πέθαναν.
Σε όλες τις πόλεις παρατηρήθηκε εισροή ανειδίκευτου εργατικού δυναμικού προερχόμενου από την ύπαιθρο. Οι συντεχνίες στις πόλεις βλέποντας όλο αυτόν τον κόσμο να έρχεται στις πόλεις, αποφάσισαν να γίνουν πιο κλειστές ώστε να περιοριστεί η είσοδος νέων ατόμων σε αυτές. Κάποιες από αυτές έκαναν την ιδιότητα του μάστορα κληρονομική και κάποιες άλλες δημιούργησαν αυστηρές προϋποθέσεις για την είσοδο ατόμων στη συντεχνία.
Μετά τις επιδημίες, η κατά κεφαλήν παραγωγικότητα αυξήθηκε, ενώ οι τιμές των περισσότερων βιοτεχνικών προϊόντων ήταν υψηλές. Φυσικά, η είσοδος στην πόλη νέου πληθυσμού ήταν ευνοϊκή για τους μάστορες, καθώς μπορούσαν να προσλάβουν ανειδίκευτους εργάτες με πολύ χαμηλούς μισθούς. Με αυτόν τον τρόπο, η παραγωγή θα αυξανόταν και το μεγαλύτερο μέρος του κέρδους θα πήγαινε αποκλειστικά στον μάστορα, καθώς οι αμοιβές των εργατών ήταν αρκετά χαμηλές. Στα τέλη του 14ου αιώνα οι αμοιβές των εργατών αυξήθηκαν, η πτώση όμως που ακολούθησε τον 15ο ήταν μεγαλύτερη από τη συνολική άνοδο του κόστους ζωής.
Καθώς οι πόλεις επεκτείνονται, κάποιες από αυτές θα μπορέσουν να γίνουν και πιο ισχυρές μέσω της παραγωγής μεγαλύτερου πλούτου. Έτσι, θα καταφέρουν μερικές να κατακτήσουν την ανεξαρτησία τους και να υποτάξουν τους ευγενείς στις δημοτικές αρχές. Με αυτόν τον τρόπο επεξέτειταν τη δικαιοδοσία τους και στις περιοχές έξω από τα τείχη τους. Μετά την πανδημία, σε ορισμένες πόλεις ο προστατευτισμός της βιοτεχνίας αυξήθηκε κι αυτό είχε θετικές επιπτώσεις καθώς ορισμένα υφάσματα είχαν το δικαίωμα μόνο κάτοικοι της πόλης να τα παράγουν και όχι της υπαίθρου.
Σε όσες πόλεις ο πληθυσμός αντί να αυξηθεί μειώθηκε, παρατηρήθηκε και μείωση των αγορών τόσο εντός της πόλης όσο και στις αγορές προϊόντων για την πόλη από την ύπαιθρο. Για να συμπληρώσουν τα χαμένα έσοδα, οι αγρότες οδηγήθηκαν στην πόλη με στόχο να ασχοληθούν με τον τομέα της ύφανσης. Σε πολλές πόλεις ιδρύθηκαν νέες υφαντουργικές βιοτεχνίες στις οποίες οι βιομηχανικοί κανονισμοί δεν ήταν τόσο αυστηροί όσο στις παραδοσιακές. Άρχισε, σταδιακά, η εξαγωγή υφασμάτων από μια πόλη σε μια άλλη, κυρίως στην Αγγλία και στις Κάτω χώρες. Η νέα πνοή στις πόλεις δεν ήρθε, όμως, μόνο από το εμπόριο υφασμάτων.
Την ίδια εποχή άρχισαν επενδύσεις από τους αστούς της Νυρεμβέργης στα ορυχεία χαλκού και σιδήρου στη Στυρία και τα Βαλκάνια. Χαρακτηριστικό παράδειγμα μία οικογένεια η οποία κατάφερε να πλουτίσει· είναι η οικογένεια Φούγκερ που στη συνέχεια δραστηριοποιήθηκε και στον τραπεζικό κλάδο.
Στις αρχές του 16ου αιώνα οι Φούγκερ ήταν ο πλουσιότερος τραπεζικός οίκος της Ευρώπης. Παρόμοια ανάπτυξη στον τραπεζικό κλάδο είχαμε και σε αρκετές ακόμα πόλεις, μετά το τέλος της πανδημίας.
Βιβλιογραφία
- Ιστορία της Μεσαιωνικής Ευρώπης – Από τον Μέγα Κωνσταντίνο στον Άγιο Λουδοβίκο, Davis R.H.C, 2011, σελίδες: 551-555.
- Η εξέλιξη του Μεσαιωνικού κόσμου (312-1500) Κοινωνία, Διακυβέρνηση και Σκέψη στην Ευρώπη, Nicholas David, 2013, σελίδες: 574-579.
