Της Αθηνάς Σωτηρίου,
Ο κορωνοϊός ξεκίνησε από την Κίνα και πιο συγκεκριμένα, από την πόλη Ουχάν της επαρχίας Χουμπέι στα τέλη Δεκεμβρίου. Αν και στην αρχή αντιμετωπίστηκε ιδίως από την ίδια την Κίνα με ψυχραιμία ως ένας ακόμα εποχιακός ιός, όπως εκείνος της γρίπης, σύντομα η ταχύτατη εξάπλωσή του, η μεταδοτικότητα του και τα ποσοστά θνησιμότητάς του μας έπεισαν για το αντίθετο.
Αν και η Κίνα θα μπορούσε να θεωρηθεί υπόλογη για παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου της υγείας, τίθεται το ζήτημα ποιο κράτος θα κατηγορούσε την Κίνα ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου. Πιο συγκεκριμένα, η Κίνα θα μπορούσε να κατηγορηθεί για παραβιάσεις των άρθρου 63 του Καταστατικού του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, το οποίο επιβάλλει την ενημέρωση του Οργανισμού σχετικά με σημαντικές νομοθεσίες, κανονισμούς, επίσημες ανακοινώσεις και στατιστικές που αφορούν την υγεία. Στην περίπτωση της Τουρκίας, επίσημες ανακοινώσεις και στατιστικές.
Πράγματι, σύμφωνα με ανακοίνωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας η Κίνα απέκρυψε τις πρώτες αναφορές για μετάδοση του ιού στο ιατρικό προσωπικό, οδηγώντας τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας να πιστέψει πως δεν υπήρχε περίπτωση μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ακόμη, έχει αποκρύψει απόρρητα κινεζικά δεδομένα σχετικά με τον αριθμό των ασυμπτωματικών μολυσμένων ατόμων, δυσχεραίνοντας έτσι τον υπολογισμό του βαθμού της μεταδοτικότητας του νέου ιού.
Ένα αντεπιχείρημα σε αυτόν τον ισχυρισμό θα μπορούσε να είναι πως το άρθρο του Καταστατικού απαιτεί αυτές οι αναφορές και τα στατιστικά να είχαν δημοσιευθεί. Ωστόσο, δημοσίευση θα μπορούσε να θεωρηθεί και η κοινοποίηση των γιατρών μέσα από τα μέσα ενημέρωσης, κίνηση η οποία λογοκρίθηκε στην Κίνα.
Ακόμη, θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς παραβίαση του άρθρου 6 του Καταστατικού (τα κράτη υποχρεώνονται σε άμεση και ακριβή παροχή πληροφοριών στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας σχετικά με περιστατικά έκτακτης ανάγκης, ώστε να προσπαθήσει να αποφύγει την πανδημία) εκ μέρους της Κίνας, αφού σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας αρνήθηκε τη βοήθεια σε έρευνα της επιδημίας, που της προσφέρθηκε στα τέλη Ιανουαρίου χωρίς επεξήγηση.
Ωστόσο, μολονότι είναι πιθανόν δυνατή η στοιχειοθέτηση της παρανομίας των πράξεών της, κανένα κράτος δεν είναι υποχρεωμένο να προσέλθει στο Διεθνές Δικαστήριο χωρίς τη θέλησή του. Πρόκειται για πρόβλεψη του διεθνούς δικαίου, που απορρέει από την αρχή της κυριαρχίας των κρατών. Έτσι, ακόμα κι αν κάποιο κράτος βρει το θάρρος να προσαγάγει την Κίνα στο Διεθνές Δικαστήριο, αιτούμενο αποζημίωση για την παραβίαση των διεθνών κανόνων αναφορικά με την υγεία και ακόμα κι αν οι ισχυρισμοί του ήταν βάσιμοι, η Κίνα μπορεί να μην προσέλθει ποτέ στο δικαστήριο, με αποτέλεσμα η δίκη να μην πραγματοποιηθεί.
Η μοναδική εναλλακτική των κρατών σε περίπτωση που η Κίνα πραγματικά βρεθεί υπόλογη λόγω παραβίασης του διεθνούς δικαίου είναι τα αντίμετρα, πράξεις δηλαδή που στρέφονται απευθείας κατά της συγκεκριμένης χώρας, που παραβίασε διεθνείς κανόνες, με αποτέλεσμα τα κράτη να υποστούν βλάβη. Υπενθυμίζεται ότι τα αντίμετρα, προκειμένου να είναι νόμιμα, θα πρέπει να είναι ανάλογα της βλάβης που επήλθε (άρθρο 51) και θα πρέπει να μη στρέφονται κατά των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή να παραβιάζουν την απαγόρευση χρήσης βίας.
Πηγές
- https://www.jurist.org/commentary/2020/04/devashsish-giri-china-covid19-reparations/
- https://www.justsecurity.org/69394/covid-19-and-international-law-must-china-compensate-countries-for-the-damage-international-health-regulations/
Γεννήθηκε στην Ηγουμενίτσα το 1997 και είναι προπτυχιακή φοιτήτρια της Νομικής σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (ΔΠΘ). Έχει συμμετάσχει σε διάφορες προσομοιώσεις διεθνών οργανισμών και στον ελεύθερο της χρόνο ασχολείται με τον χορό.
