Του Αλέξανδρου Γκανά,
Ένα κοινό χαρακτηριστικό απ’ το οποίο διακατέχονται όλοι οι σπουδαίοι πολιτικοί ηγέτες, που υπήρξαν κατά την ιστορία, δεν είναι άλλο απ’ την υιοθέτηση ενός μεγαλεπήβολου πλάνου δράσης. Κοντολογίς, μιας σπουδαίας ιδέας και του τρόπου επίτευξής της. Κάτι τέτοιο, εύκολα μας οδηγεί στο συμπέρασμα, ότι ένα απ’ τα κυριότερα χαρακτηριστικά, που πρέπει να απαντάται σε μια πολιτική φιγούρα, είναι η ύπαρξη φιλοδοξιών μεγάλου βεληνεκούς.
Αβραάμ Λίνκολν, Μαχάτμα Γκάντι, Ελευθέριος Βενιζέλος, Τζένγκις Χαν ακόμα και ο Αδόλφος Χίτλερ, είναι μερικά απ’ τα ονόματα τέτοιου είδους σπουδαίων ηγετών και πολιτικών προσωπικοτήτων. Τα εν λόγω άτομα, σε κάθε περίπτωση έχουν μείνει στην ιστορία επειδή μπόρεσαν να πραγματοποιήσουν τις φιλοδοξίες τους, άλλοι εξυπηρετώντας το «συλλογικό καλό» και άλλοι γιατί υλοποίησαν τις προσωπικές τους, ιμπεριαλιστικές βλέψεις. Ο Λίνκολν, λόγου χάριν, παρά το γεγονός, ότι ήταν ο γιος ενός φτωχού αγρότη από το Κεντάκι, κατάφερε να εκλεγεί ως ο 16ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών το 1861, καθώς και να διατηρήσει τη θέση του μέχρι και το 1865, όποτε και δολοφονήθηκε. Ο υποφαινόμενος, έμεινε στην ιστορία ως ένας από τους πιο λαοφιλείς και δίκαιους Προέδρους των ΗΠΑ, καθώς και για την υπογραφή της γνωστής σ’ όλους μας 13ης τροπολογίας, σχετικά με την χειραφέτηση των αφροαμερικανών, την Πρωτοχρονιά του 1863. Απ’ την άλλη μεριά, ας εξετάσουμε την περίπτωση του δημιουργού της ναζιστικής Γερμανίας και πρωτεργάτη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, Αδόλφου Χίτλερ. Ο «Φύρερ», σε συνδυασμό με το εθνικοσοσιαλιστικό κόμμα, του οποίου και αποτελούσε τον ηγέτη, κατόρθωσε να επιβάλλει στη Γερμανία τη δικτατορία του «Τρίτου Ράιχ», καταργώντας το ισχύον σύνταγμα και εφαρμόζοντας ακραία πολιτική και εθνικιστική προπαγάνδα καθώς και μια πολιτική στερήσεως ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων και διώξεων κατά των Εβραίων. Ο Χίτλερ, έχει μείνει πλέον στην ιστορία ως ένας απ’ τους πιο αδίστακτους και αιμοδιψείς στρατηλάτες όλων των εποχών.
Γιατί, εντούτοις, είναι αναγκαίο να γίνει παράθεση η οποιαδήποτε πληροφορία σε σχέση με τη ζωή και το έργο των δύο προαναφερθέντων πολιτικών ηγετών;
Εξάλλου, πρόκειται για δύο εξόφθαλμα διαφορετικές προσωπικότητες, που έζησαν σε διαφορετικές εποχές και ενήργησαν με δραματικά αντίθετο τρόπο. Η σκοπιμότητα όμως, της παράθεσης, αυτών των αντικρουόμενων αναμεταξύ τους παραδειγμάτων είναι η προσπάθεια να τονιστεί με τον πιο ξεκάθαρο και απλό τρόπο το καίριο κοινό τους χαρακτηριστικό.
Ο λόγος γίνεται, για το γεγονός, ότι τόσο ο Χίτλερ όσο και ο Λίνκολν, ανήλθαν στο πολιτικό προσκήνιο και ανέλαβαν την διαχείριση των πολιτικών πραγμάτων των χωρών τους, ακριβώς επειδή είχαν ιδιαίτερα υψηλές φιλοδοξίες αλλά και τα απαραίτητα εφόδια και μέσα για να τις υλοποιήσουν. Ωστόσο, αυτή η παραδοχή αυτόματα συνεπάγεται την ανάκυψη άλλου ενός κρίσιμου ερωτήματος. Εφόσον και οι δύο ήταν ιδιαίτερα φιλόδοξοι και είχαν την δυνατότητα να πραγματοποιήσουν τα μεγαλεπήβολά τους σχέδια, γιατί ο ένας δοξάζεται και τιμάται σαν ήρωας, ενώ ο άλλος έχει γίνει το σύμβολο του ιμπεριαλισμού και του ναζισμού και αποτελεί αντικείμενο χλευασμού και περιφρόνησης από την συντριπτική πλειοψηφία των σύγχρονων νοούντων ανθρώπων;
Η απάντηση στο άνωθεν ερώτημα, προϋποθέτει, να γίνει αναφορά και στην σημαντικότερη διαφορά αυτών των δύο προσωπικοτήτων. Ο Λίνκολν δηλαδή, παρά το γεγονός ότι ήταν εξαιρετικά φιλόδοξος, ανέκαθεν δρούσε με γνώμονα την λογική και το αίσθημα της ευθύνης απέναντι στο κοινωνικό σύνολο, γεγονός που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τον Χίτλερ, ο οποίος κατηύθυνε την πολιτική και στρατιωτική του δράση, αποσκοπώντας στην ικανοποίηση των φιλοδοξιών του ιδίου και των ομοϊδεατών του.
Γενικότερα, το να είναι ένας πολιτικός, φιλόδοξος, κρίνεται καίριο για την εξέλιξη της καριέρας και της σταδιοδρομίας του. Εντούτοις, οι φιλοδοξίες σε κάθε περίπτωση πρέπει να συνοδεύονται από την ύπαρξη λογικής και μέτρου, ειδάλλως, ο οποιοσδήποτε φιλόδοξος, κάτοχος της ιδιότητας του πολιτικού, κινδυνεύει να μετατραπεί σε έναν εγωκεντρικό και ιδιωφελή «πολιτικάντη», ο οποίος συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στη διάβρωση των πολιτικών θεσμών, της κρατικής συνοχής αλλά και των πυλώνων του δημοκρατικού πολιτεύματος συνολικότερα. Επιπρόσθετα, η ικανοποίηση των πολιτικών φιλοδοξιών πρέπει, πάντα να αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση του «συλλογικού καλού» και στην προώθηση και την προστασία του δημοσίου συμφέροντος. Βέβαια, σε περίπτωση που η υλοποίηση των φιλοδοξιών ενός ηγέτη ή και μιας πολιτικής ομάδας, συνεπάγεται την επικράτηση μιας πολιτικής στρατηγικής και μιας συγκεκριμένης ιδεολογίας, η τελευταία οφείλει να αντιπροσωπεύει, σε κάθε περίσταση, τα «θέλω» και τα «πρέπει» της πλειοψηφίας της κοινής γνώμης.
Συνοψίζοντας, ο Ηράκλειτος είχε υποστηρίξει, πολλούς αιώνες πριν, ότι «τα μεγάλα αποτελέσματα, απαιτούν μεγάλες φιλοδοξίες», τονίζοντας ακριβώς την σημασία που έχει η ύπαρξη φιλοδοξιών για κάθε άνθρωπο και κατ’ επέκταση για κάθε πολιτικό ηγέτη. Ωστόσο, όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η φιλοδοξία, όταν σχετίζεται με την τέχνη της πολιτικής, πρέπει πάντα να μετριάζεται απ’ την λογική και το αίσθημα του «κοινού καλού, κατά τέτοιο τρόπο ώστε να μην γίνεται καταστροφική. Έτσι, κλείνοντας, θα ήθελα να παραθέσω την φράση του σπουδαίου Γουίλιαμ Σαίξπηρ, ως συμπλήρωμα στην άνωθεν διατυπωθείσα ρήση του Ηρακλείτου. «Είναι άραγε η έλλειψη φιλοδοξίας που μας κάνει να υπομένουμε; Εξαρτάται τι ονομάζεις φιλοδοξία. Αν φιλοδοξία ονομάζεις τη λαχτάρα να πάρεις τη θέση των ισχυρών, τότε, ναι, δεν είμαι φιλόδοξος».
Είναι προπτυχιακός φοιτητής του τμήματος Νομικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Ο κλάδος της νομικής, ανέκαθεν φάνταζε ιδιαίτερα συναρπαστικός σε εκείνον, εφόσον από πολύ νεαρή ηλικία γνώριζε ότι αυτήν την κατεύθυνση θα ήθελε να ακολουθήσει μελλοντικά. Τα τελευταία δύο χρόνια ασχολείται ερασιτεχνικά με την συγγραφή και πιο συγκεκριμένα με την συγγραφή πολιτικών δοκιμίων, ποιημάτων και σύντομων διηγημάτων της λογοτεχνίας του φανταστικού. Τρέφει επιπλέον, μια ιδιαίτερη αγάπη για τον αθλητισμό, την τζαζ μουσική και το σκάκι, ευελπιστώντας ότι, κάποια στιγμή στο άμεσο μέλλον θα του δοθεί και η ευκαιρία να συμμετάσχει σε σκακιστικούς αγώνες.
