Της Μάγδας Τσόχα,
Ποιο είναι άραγε το πρώτο πράγμα που μας έρχεται στο μυαλό στο άκουσμα του ονόματος της χώρας «Ιαπωνία»; Νησί, μεγάλη οικονομική δύναμη, ανάπτυξη, επιβλητικοί ουρανοξύστες, κινούμενα σχέδια «anime» και η τελευταία λέξη της τεχνολογίας, ίσως είναι μερικά από τα πρώτα που ενδεχομένως, σκεφτόμαστε. Αποτελεί αναμφισβήτητο γεγονός πως η Ιαπωνία είναι «ένας άλλος κόσμος», ένα ταξίδι ζωής για τους περισσότερους. Παρόλα αυτά, υπήρξαν στιγμές στη νεώτερη ιστορία που αυτή βρέθηκε στο «μάτι του κυκλώνα» και σήμερα, με τις πρόσφατες εξελίξεις που έφερε ο πασίγνωστος ιός χτυπώντας την πόρτα της ανθρωπότητας και επιβάλλοντας τον παγκόσμιο εγκλεισμό, δεν έμεινε ανεπηρέαστη. Σχεδόν έναν αιώνα πριν, οι Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες του 1940 επρόκειτο να διεξαχθούν στο Τόκιο, πρωτεύουσα της Ιαπωνίας, όταν η χώρα έλαβε το χρίσμα το 1936. Όταν το καλοκαίρι το 1937 ξέσπασε ο δεύτερος Σίνο-ιαπωνικός πόλεμος η χώρα αναγκάστηκε να επικεντρωθεί στην ανάπτυξη της πολεμικής βιομηχανίας και την άρτια πολεμική προετοιμασία των στρατιωτών της.
Η χώρα δεν εγκατέλειψε αμέσως τη διοργάνωση, παρά τις εμφανείς δυσκολίες και παρά την διπλωματική απομόνωση που της είχε άτυπα επιβληθεί από πολλές άλλες χώρες, οι οποίες παράλληλα προσπαθούσαν να μποϊκοτάρουν τους επικείμενους Αγώνες στο Τόκιο. Τον Μάρτιο του 1938 έλαβε χώρα η Σύνοδος της ΔΟΕ στο Κάιρο της Αιγύπτου, οπότε και η Ιαπωνική κυβέρνηση επίσημα καθησύχασε τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή διαβεβαιώνοντάς την πως θα παραμείνει προσηλωμένη στη διοργάνωση των αγώνων. Οι δυσκολίες ωστόσο παρέμεναν αξεπέραστες, καθώς η χώρα στερούνταν και τις πρώτες ύλες για την κατασκευή των εγκαταστάσεων των αγώνων, επειδή τα μέταλλα ήταν τα πλέον αναγκαία για το στρατό και το ναυτικό. Τον Ιούλιο του 1938 η Ιαπωνία τελικά αποσύρεται από τη διοργάνωση. Ήταν η πρώτη φορά διοργάνωσης των Αγώνων από την Ιαπωνία και δεν κατόρθωσε να την φέρει εις πέρας. Ειρωνικά, λόγω του ξεσπάσματος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου η Ολυμπιάδα εκείνη, που ανατέθηκε έπειτα στη Φινλανδία, του 1940 δεν έγινε ποτέ.
Ξανά στο σήμερα, με το «ποδαρικό» του νέου έτους 2020, την εμφάνισή του έκανε από τον πρώτο κιόλας μήνα ένας ιός, αγνώστων στοιχείων και προελεύσεως, με αφετηρία την πόλη Γουχάν της Κίνας. Μέσα σε λιγότερο από δύο μήνες το ξέσπασμα του ιού έγινε ανεξέλεγκτο αφού έφτασε και στις υπόλοιπες ηπείρους της Ευρώπης, Αμερικής και Ωκεανίας. Τα υπόλοιπα φυσικά είναι γνωστά. Από την πρώτη εβδομάδα του Μαρτίου περίπου βιώνουμε παγκοσμίως έναν πρωτόγνωρο για ‘μας εγκλεισμό, την λεγόμενη «καραντίνα». Οι ζωές μας, οι δουλειές μας και οι υποχρεώσεις μας ξαφνικά πάγωσαν, ενώ το πλήγμα στην οικονομία μέλλεται να είναι πολύ ισχυρό, ίσως το χειρότερο των τελευταίων χρόνων. Η Ιαπωνία μάλιστα, σε αυτές τις κρίσιμες ώρες, φαίνεται να αντιμετώπισε και αντιμετωπίζει τη μεγαλύτερη κρίση της, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο ρυθμός των μολύνσεων στην Ιαπωνία μοιάζει να επιταχύνεται αρκετά, αν και παραμένει μικρός σε σχέση πάντα με το διεθνές βεληνεκές. Πάνω από 3.500 έχουν μολυνθεί και 85 έχουν χάσει τη ζωή τους, σύμφωνα και με το δημόσιο τηλεοπτικό δίκτυο ΝΗΚ. Αν και οι αριθμοί μοιάζουν σχεδόν ασήμαντοι μπροστά στα 335.000 κρούσματα των ΗΠΑ, η βασική διαφορά είναι πως το ιαπωνικό σύστημα υγείας δε θα είναι σε θέση να αντεπεξέλθει σε περίπτωση μεγαλύτερης έξαρσης. Ο Ιάπωνας πρωθυπουργός, Σίνζο Άμπε, δεσμεύθηκε για τη σύσταση ενός «άνευ προηγουμένου» πακέτου μέτρων στήριξης στις επιπτώσεις που προκλήθηκαν από την πανδημία, το οποίο πιθανώς να ξεπεράσει και αυτό που δημιουργήθηκε για τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2009 ύψους 56 τρισεκατομμυρίων γεν (514 δισεκατομμυρίων δολαρίων), με δημοσιονομικές δαπάνες 15 τρισεκατομμυρίων γεν.
Το σχέδιο των μέτρων στήριξης συμπεριλαμβάνει απευθείας πληρωμές σε νοικοκυριά και χρηματοπιστωτικό δίχτυ ασφαλείας για τις επιχειρήσεις, γεγονός που αναδεικνύει την εκτεταμένη ζημιά από τον ιό, τροφοδοτώντας τους φόβους για σοβαρή ύφεση, ενώ η κυβέρνηση αναμένεται να κηρύξει τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Ως προς τις δαπάνες περιλαμβάνονται επίσης, επιδόματα για τα νοικοκυριά, ειδικά σε αυτά με παιδιά, ενίσχυση ρευστότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων προκειμένου να μπορούν να συνεχίσουν να λειτουργούν, αλλά και ειδικές ρυθμίσεις ώστε να μπορούν να δανείζονται με μηδενικά επιτόκια και χωρίς εξασφαλίσεις από ιδιωτικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Για τη χρηματοδότηση των μέτρων, η κυβέρνηση αποφάσισε πως θα εκδώσει ομόλογα. Πηγές δήλωσαν στο Reuters την περασμένη μόλις εβδομάδα πως η Ιαπωνία θα αυξήσει την έκδοση κρατικών ομολόγων κατά 16 τρισεκατομμύρια γεν στα περίπου 145 τρισεκατομμύρια γεν το τρέχον δημοσιονομικό έτος, κάτι που θα αποτελέσει την πρώτη αύξηση στις ετήσιες εκδόσεις ομολόγων σε τέσσερα χρόνια. Η Ιαπωνία, κυρίως λόγω της εγγύτητάς της με την χώρα της Κίνας ήταν από τις χώρες που πολύ νωρίς δέχθηκαν το πλήγμα του ιού, ενώ ελλοχεύει και κίνδυνος εκρηκτικής αύξησης, καθώς οι αρχές πιάστηκαν εξ απροόπτου και δεν κατάφεραν εγκαίρως να ιχνηλατήσουν τις επαφές για πάνω από τα μισά κρούσματα. Τα μέτρα ασφαλείας πλέον εφαρμόζονται κι εκεί με μεγάλη ευλάβεια.
Και φυσικά, οι φετινοί Ολυμπιακοί Αγώνες του 2020 που θα λάμβαναν χώρα το ερχόμενο καλοκαίρι στο Τόκιο αναβλήθηκαν λόγω της έκτακτης κατάστασης. Και μάλιστα, ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της Ιαπωνίας, σε ομιλία του στο Κοινοβούλιο, έκανε ένα σχόλιο πως «ιστορικά αν το δει κανείς, οι Ολυμπιακοί αγώνες είναι καταραμένοι γι’αυτή τη χώρα». Βέβαια, αυτή τη φορά και κατόπιν συνεννόησης δια τηλεφώνου μεταξύ του προέδρου της ΔΟΕ και του πρωθυπουργού Αμπε, αποφασίστηκε οι Ολυμπιακοί Αγώνες να μη ματαιωθούν, αλλά απλώς αναβληθούν και μεταφερθούν για το καλοκαίρι του 2021. Άξιο αναφοράς είναι πως εν καιρώ ειρήνης δεν έχουν αναβληθεί ποτέ οι Ολυμπιακοί Αγώνες, εκτός από το 1916, το 1940 και το 1944 λόγω φυσικά των δύο παγκοσμίων πολέμων. Η ΔΟΕ αναφέρει ακόμη πως συμφωνήθηκε η διοργάνωση να μη γίνει αργότερα από το καλοκαίρι του 2021, αλλά και πως θα διατηρηθεί η επωνυμία «Ολυμπιακοί και Παραολυμπιακοί Αγώνες Τόκιο 2020». Τέλος, η Ολυμπιακή Φλόγα θα παραμείνει στην Ιαπωνία, ως σύμβολο ελπίδας για το φως στην άκρη του τούνελ, όπου και βρίσκεται η ανθρωπότητα λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού.
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη αλλά πλέον σπουδάζει στην Αθήνα, στο τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου Αθηνών. Απολαμβάνει τη συμμετοχή σε συνέδρια προσομοίωσης του ΟΗΕ, τον εθελοντισμό και τα προγράμματα εκμάθησης σε χώρες εξωτερικού.
