Τι είναι οι Bear Markets και πώς να τις αναγνωρίζουμε

Του Άρη Κατσίδη,

Η πανδημία του κορωνοϊού, τους τελευταίους δύο μήνες, έχει αλλάξει τις συνήθειες και την καθημερινότητα όλων των ανθρώπων παγκοσμίως. Μεγάλο χτύπημα δέχθηκε η οικονομία και κατά συνέπεια το χρηματιστήριο, που από περιόδους bull market βρίσκεται πια σε περιόδους bear market. Οι ορισμοί αυτοί είναι γνωστοί και πολύ χιουμοριστικά κάποια μεγάλα επενδυτικά σάιτ έχουν μια αρκούδα και ένα ταύρο να πρωταγωνιστούν ως καρτούν σε διάφορα σκίτσα.

Bear market χαρακτηρίζεται η αγορά όταν η τιμή μιας ενός δείκτη πέφτει κατά τουλάχιστον 20% ή περισσότερο από τα υψηλά των 52 εβδομάδων. Για παράδειγμα, ο DJIA, στις 11 Μαρτίου, έπεσε στις 23.553,22 μονάδες, με το υψηλό των 52 εβδομάδων να είναι 29.551,42, επιβεβαιώνοντας ότι βρίσκεται σε bear market. Οι bear markets μπορούν να συμβούν σε οποιαδήποτε κατηγορία περιουσιακών στοιχείων. Τόσο στις μετοχές που μετρώνται μέσω των Dow Jones, S&P 500 και Nasdaq όσο και στα κρατικά, στα δημοτικά ή εταιρικά ομόλογα. Βέβαια, αυτό μπορεί να συμβεί και στο χρυσό, αλλά και σε άλλα παράγωγα όπως είναι το πετρέλαιο, ενώ δεν εφαρμόζονται στις τιμές του καταναλωτή. Από μια «άγρια» bear market μπορεί να χάσουμε όλα τα κέρδη στην αγορά, γι’ αυτό όλοι οι επενδυτές τονίζουν ότι δεν πρέπει να δείχνουμε μεγάλο ζήλο σε επενδύσεις σε bull market.

Πώς αναγνωρίζουμε μια Bear Market;

Σύμφωνα με την Αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, ως bear market ορίζεται η πτώση ενός δείκτη της αγοράς κατά 20% ή περισσότερο τουλάχιστον σε διάστημα δύο μηνών. Το μέσο μήκος μιας ανάλογης περιόδου ύφεσης είναι 367 ημέρες, ενώ πρακτικά, σύμφωνα με παραδείγματα, διαρκεί περίπου 18 μήνες. Ανάμεσα στο 1900 και το 2008 οι bear markets εμφανίστηκαν 32 φορές και συνέβησαν κάθε τρία χρόνια. Η οικονομία σταματά να αυξάνεται και δημιουργούνται υψηλά ποσοστά ανεργίας.

Η οικονομία, ως γνωστόν, κινείται σε ένα κύκλο. Όταν έχουμε σημάδια από τεχνικές και θεμελιώδεις αναλύσεις πως θα ανέβουν οι τιμές, τότε είναι απίθανο να εντοπίσουμε μια bear market. Αλλά αν βρισκόμαστε σε μια φούσκα περιουσιακών στοιχείων ή οικονομικής παρακμής συμβαίνει το αντίθετο. Μια bear market δημιουργείται από τα ελλείμματα στις τσέπες των επενδυτών, των businessmen και την έλλειψη της εμπιστοσύνης των καταναλωτών. Όσο χάνεται η εμπιστοσύνη, το ίδιο γίνεται και με την ζήτηση και αυτό έχει αρνητική επίπτωση στο χρηματιστήριο.

Τα χειρότερα Bear Markets στην ιστορία

1. Το Great Depression της δεκαετίας του 1930 ήταν η χειρότερη bear market στην αμερικανική ιστορία. Ο Dow Jones έπεσε κατά 90% σε λιγότερο από τέσσερα χρόνια, συγκεκριμένα από 381,17 την 3η Σεπτεμβρίου, στο 41,22 στις 8 Ιουλίου 1932. Το πιο σημαντικό γεγονός ήταν το μεγάλο οικονομικό κραχ του 1929 και ακολούθησε μια φούσκα περιουσιακών στοιχείων που προκλήθηκε από μια οικονομική εφεύρεση που ονομάζεται buying «on margin».
2. Στην δεύτερη θέση βρίσκεται η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Ξεκίνησε στις 9 Οκτωβρίου του 2007, όταν ο Dow Jones βρισκόταν σε επίπεδα 14.164,43 και με μείωση 53,4% συνολικά, έφτασε τις 6.544,44. Δημιουργήθηκε κυρίως λόγω της πτώχευσης της Lehman Brothers και την απροθυμία του Κογκρέσου να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη για τους επενδυτές με ένα σχέδιο διάσωσης. Η κρίση τελείωσε μόνο όταν η κυβέρνηση ξεκίνησε σχέδιο οικονομικής τόνωσης το 2009, με τον Dow Jones να επανέρχεται στα προ κρίσης επίπεδα ξανά το 2013, με τις 14.253,77 μονάδες.
3. Το 1973, ο πρόεδρος Ρίτσαρντ Νίξον κατάργησε τον κανόνα χρυσού, λόγω του ότι η ισοτιμία με το δολάριο αυξήθηκε σε δυσθεώρητα ύψη και αυτό προκάλεσε πληθωρισμό. Από τις 1.051,70 μονάδες στις 11 Ιανουαρίου 1973, μέχρι τις 4 Δεκεμβρίου 1974, ο DJIA έπεσε κατά 45%.
4. Εξαιτίας της φούσκας του χρηματιστηρίου με τις τεχνολογικές εταιρίες, με το bear market του 2000, τελείωσε η σπουδαιότερη bull market στην αμερικανική ιστορία. Η κρίση έγινε πιο έντονη και λόγω της τρομοκρατικής επίθεσης στους Δίδυμους πύργους την 11/9. Για την ιστορία, από τις 14/1/2000 μέχρι 9/10/2002 η αγορά κυμάνθηκε από τις 11.722,98 στις 7.286,87 μονάδες, δημιουργώντας πτώση 37,8%.
5. Το 1970, bear market διήρκεσε από τον Δεκέμβριο του 1968 έως τον Μάρτιο του 1970, αναγκάζοντας τον Dow Jones να υποχωρήσει κατά περίπου 30%.

Πώς να επενδύουμε σε μια τέτοια περίοδο;

Μια περίοδος ύφεσης, όπως είναι φυσικό, δίνει σημάδια από πιο πριν, για αυτό το λόγο και πρέπει να ενημερωνόμαστε συνεχώς, να κάνουμε ένα σχεδιασμό από πριν, μειώνοντας τον κίνδυνο στο χαρτοφυλάκιο, καθώς και να προχωρούμε σε αύξηση των μετρητών και σε μείωση των αποθεμάτων. Σε περιόδους bear markets, μια καλή επιλογή είναι τα αμοιβαία κεφάλαια και τα funds που σχετίζονται με το χρυσό, την υγεία και τα βασικά καταναλωτικά αγαθά.

Πώς πήρε το όνομα της;

Η φράση πρωτοεμφανίστηκε στο βιβλίο «Every Man His Own Broker» του Thomas Mortimer τον 18ο αιώνα. Τον 17ο αιώνα, οι κυνηγοί θα πουλούσαν τη γούνα μιας αρκούδας προτού την πιάσουν, κάτι που οι short sellers κάνουν παρόμοια στο χρηματιστήριο. Αν οι τιμές των μετοχών μειωθούν, θα έχουν μόνο κέρδος και μόνο με αυτόν τον τρόπο θα βγάλουν χρήματα σε μια bear market.