Του Μανώλη Ανδριγιαννάκη,
Η εβδομάδα που πέρασε μπορεί να χαρακτηριστεί ως μια εβδομάδα σταθεροποίησης για το ελληνικό Χρηματιστήριο. Το κλίμα στην αγορά καταγράφηκε αισθητά βελτιωμένο και αποφεύχθηκε ένα εκ νέου έντονο αρνητικό σπιράλ, όπως είδαμε στη διάρκεια του Μαρτίου. Οι ανακοινώσεις μέτρων στήριξης για την οικονομία από τις κυβερνήσεις, αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως τα πακέτα στήριξης και η ποσοτική χαλάρωση από την ΕΚΤ, βοήθησαν ώστε να περιοριστεί, ως ένα βαθμό, η ανησυχία, που έχει καταβάλει την αγορά, για τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας και να συγκρατηθούν οι αγοραίες τιμές.
Η δε ελληνική κυβέρνηση καταβάλλει κι αυτή σημαντικές προσπάθειες για να περιορίσει τις επιπτώσεις στην οικονομία και να αποτρέψει κατά το δυνατόν το κλείσιμο επιχειρήσεων ή τις απολύσεις εργαζομένων. Οι προσπάθειες αυτές έχουν κριθεί θετικά από την αγορά που προσπάθησε ανεπιτυχώς, μέσα στην εβδομάδα να κινηθεί προς τις 600 μονάδες.
Ωστόσο, τα αρνητικά στοιχεία από τις οικονομίες της Ευρωζώνης και των ΗΠΑ, με τη μείωση της δραστηριότητας και την δραματική αύξηση της ανεργίας, όπως και οι προβλέψεις για ισχυρή ύφεση δεν άφησαν την παγκόσμια αγορά να αντιδράσει ανοδικά. Η αδυναμία αξιόπιστης εκτίμησης του οικονομικού πλήγματος και του ύψους της ύφεσης, επίσης, εξακολουθεί να λειτουργεί αποτρεπτικά για τους μακροπρόθεσμους επενδυτές, προκειμένου να κινητοποιηθούν οι δυνάμεις των αγοραστών. Όσο διαρκεί αυτή η κατάσταση, η αβεβαιότητα στις παγκόσμιες αγορές θα ανακυκλώνεται και το κλίμα θα παραμένει εύθραυστο.
Ταυτόχρονα, ως συνέπεια του γενικευμένου lockdown, που έχει παγώσει κάθε οικονομική δραστηριότητα στην Ευρώπη, μικρότερης δυναμικής και ρηχές αγορές, όπως η ελληνική, είναι στις πρώτες θέσεις της λίστας για το risk off πολλών μεγάλων χαρτοφυλακίων και παρουσιάζουν τις πιο έντονες πτωτικές τάσεις. Ο Μάρτιος σηματοδότησε τον δεύτερο συνεχόμενο μήνα απωλειών για το ελληνικό χρηματιστήριο (μετά το -20,9% του Φεβρουαρίου), το οποίο έχει χάσει το 40% και πλέον της αξίας του από το ξέσπασμα της πανδημίας. Συνολικά, σε επίπεδο μήνα, ο Γενικός Δείκτης έκλεισε το Μάρτιο με νέες βίαιες απώλειες ύψους 22,50%.
Μέσα σε δύο μήνες, η αγορά έχασε όσα έχτισε μέσα στο 2019, δίχως να είναι γνωστό πότε θα επέλθει η εξομάλυνση της όλης κατάστασης, η οποία θα εξαρτηθεί από τη διάρκεια του lockdown και τη ζημιά στην οικονομία. Είναι λογικό να δημιουργούνται απορίες για το εάν η ελληνική οικονομία, ούσα ακόμη ευάλωτη από τη δεκαετή οικονομική κρίση, έχει τη δυνατότητα να βγει χωρίς μεγάλες απώλειες από τη νέα κρίση. Η κατάσταση στη χώρα παραμένει ρευστή και τα μέτρα περιορισμού των μετακινήσεων εξακολουθούν να κρατούν παγωμένη την οικονομία. Πολλές παραγωγικές μονάδες βρίσκονται υπό αναστολή, ενώ ο τουρισμός φαίνεται να χάνει το μεγαλύτερο μέρος της σεζόν του. Αυτό το κλίμα το εισπράττουν οι αγορές και εύλογα έχουν οδηγηθεί σε ένα έντονο, αν και υπερβολικό, αρνητικό σπιράλ τον τελευταίο καιρό.
Χαρακτηριστικό αυτού του κλίματος ανασφάλειας ήταν και το αποτέλεσμα της δημοπρασίας εντόκων γραμματίων του Ελληνικού Δημοσίου, που πραγματοποιήθηκε στα μέσα της εβδομάδας, κατά την οποία αντλήθηκαν 487,5 εκατ. ευρώ με αυξημένο επιτόκιο στο 0,30%, από 0,05% στην προηγούμενη έκδοση του Φεβρουαρίου. Η ζήτηση κάλυψε 1,35 φορές την προσφορά, από 1,70 φορές στην προηγούμενη δημοπρασία. Το πακέτο ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ βέβαια, στο οποίο πλέον εντάσσεται και η χώρα μας, εξασφαλίζει ένα σχετικά σταθερό υπό την παρούσα συγκυρία κόστος δανεισμού που γεννά προσδοκίες.
Ιδιαίτερα ανησυχητική, πάντως, κρίνεται και η πορεία του τραπεζικού κλάδου, με τις απώλειες του τραπεζικού δείκτη να αγγίζουν αυτήν τη στιγμή το 60%, από το ξέσπασμα της πανδημίας και 37,64% μέσα στο Μάρτιο, έχοντας επιστρέψει στα χαμηλά επίπεδα της προηγούμενης κρίσης. Ο δεικτοβαρής τραπεζικός δείκτης παρουσιάζει τεράστια μεταβλητότητα ανά ημέρα και δείχνει να επηρεάζεται εύκολα από τις όποιες ειδήσεις θετικές ή αρνητικές. Από τη μια η διάθεση των ευρωπαϊκών αρχών, ειδικά εκείνων του τραπεζικού κλάδου, να δείξουν ελαστικότητα στους κεφαλαιακούς στόχους λόγω των ειδικών συνθηκών βοήθησε στην ανάπτυξη αντιστάσεων στην αγορά, αλλά από την άλλη η διαρκής εξάπλωση της πανδημίας και η ένταση των οικονομικών συνεπειών επαναφέρουν την ανασφάλεια στην αγορά.
Οι ανησυχίες για την ρευστότητα και την κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζών, όπως και για τον κίνδυνο νέου κύματος πτωχεύσεων στην ιδιωτική οικονομία και «κοκκινίσματος» δανείων, έχουν σταδιακά κατακρημνίσει τις αγοραίες αξίες τους. Παρά τις αντίθετες διαβεβαιώσεις του αναπληρωτή υπουργού κ. Ζαββού για τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος διαχέεται μια σημαντική ανασφάλεια στον επενδυτικό κόσμο, αποτρέποντας πολλούς αγοραστές ακόμα και σε αυτά τα επίπεδα, κάτι που αποτυπώνεται και στην αγορά που απορροφά τους κραδασμούς.
Αναλυτικά, η εβδομάδα ξεκίνησε χρηματιστηριακά με θετικό πρόσημο, σκαρφαλώνοντας στις 558,70 μονάδες, καταγράφοντας κέρδη 1,43%, με σημαντική ώθηση από τον τραπεζικό κλάδο λόγω των εξελίξεων που προαναφέραμε. Ακολούθησε μια σταθεροποιητική συνεδρίαση με απώλειες 0,07%, παρά τα ισχυρά ενδοσυνεδρικά κέρδη ύψους 4,27% που οδήγησαν το Γενικό Δείκτη στα επίπεδα των 582,54 μονάδων, με την αγορά τελικά να μην αντέχει την πίεση. Η πτωτική τάση των διεθνών αγορών επηρέασε και την εγχώρια αγορά, με τους πωλητές να ανακτούν τον έλεγχο στη συνεδρίαση.
Ισχυρές πιέσεις δέχτηκε το χρηματιστήριο και την τελευταία μέρα του Μαρτίου, την Τετάρτη, με απώλειες 3,91%. Κάπως έτσι ο Γενικός Δείκτης προσγειώθηκε εκ νέου κάτω από τις 540 μονάδες και συγκεκριμένα στις 536,45, φτάνοντας ενδοσυνεδριακά ακόμα και στις 534,79 μονάδες. Η ελληνική αγορά βρήκε αντίδραση στη συνεδρίαση της Πέμπτης, επιστρέφοντας στα κέρδη. Με κέρδη 0,93%, ο Γενικός Δείκτης ανέβηκε στις 541,44 μονάδες, κλείνοντας την εβδομάδα με μικρές απώλειες 0,13%, σταθεροποιούμενη στις 540,74 μονάδες. Σε επίπεδο εβδομάδας, ο Γενικός Δείκτης έκλεισε με απώλειες 1,83%, ενώ ο τραπεζικός κλάδος σημείωσε πτώση 9,12%.
Η ελληνική αγορά, όπως και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές αγορές, αναμένει τις εξελίξεις τόσο ως προς του ρυθμούς εξάπλωσης του κορωνοϊού όσο αναφορικά και με τις αποφάσεις των ευρωπαϊκών θεσμών, με κρίσιμο το επικείμενο Eurogroup, για τα μέτρα που θα ληφθούν για την υποστήριξη των ευρωπαϊκών οικονομιών. Η πορεία της διαπραγμάτευσης για το ευρωομόλογο θα παίξει ρόλο στη διάθεση των ευρωπαϊκών αγορών τις επόμενες εβδομάδες. Οποιαδήποτε θετική είδηση θα λειτουργήσει θετικά στην ψυχολογία των αγορών που αναζητούν στοιχεία να πιαστούν, προκειμένου να επανέλθουν σε υψηλότερα επίπεδα τιμών.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο χρόνος αποτελεί κρίσιμο παράγοντα που θα κρίνει την πορεία της αγοράς το επόμενο διάστημα, αφού σταδιακά θα φανερώνονται οι αντοχές των οικονομικών κλάδων, η ρευστότητα στη αγορά, όπως και τα πρώτα αποτελέσματα των μέτρων που ως τώρα έχουν ανακοινωθεί από την κυβέρνηση για τη στήριξη της οικονομίας. Η μεταβλητότητα θα συνεχίσει να έχει το πάνω χέρι και η ψυχολογία των επενδυτών θα παραμείνει ιδιαίτερα εύθραυστη, έως ότου παρατηρηθεί αποκλιμάκωση στην εξάπλωση του ιού ή πρόοδος στη δημιουργία ενός φαρμάκου που θα έθετε τέλος σε αυτή την περιπέτεια.
