Του Αθανάσιου Μαντζώλα,
Οι κρίσεις που μετέρχεται ο κόσμος μας -ο επονομαζόμενος και προηγμένος- είναι τέτοιας λογής (ακόμα) που μας επιτρέπουν να αφιερώνουμε χιλιάδες λέξεις γύρω από αυτές. Οι κρίσεις αποτελούν αφορμή για σκέψη. Αποτελούν αιτία επαναπροσδιορισμού των προτεραιοτήτων μας, επαναπροσδιορισμού των αναγκών μας. Κρινόμαστε και κρίνουμε. Κρίνουμε και διακρίνουμε το ουσιώδες από το ανούσιο, το αναγκαίο από το περιττό.
Στις κρίσεις που ξεφεύγουν από τον ανθρώπινο έλεγχο, που απειλούν τους όρους της (προνομιούχας) ζωής μας, στις κρίσεις που δεν υπάρχει θέση εκ του ασφαλούς και όλοι ανεξαιρέτως είμαστε εν δυνάμει θύματα, μετράται μεταξύ άλλων και η πολιτισμική στάθμη της κοινωνίας. Στις δύσκολες ώρες οι τύποι και οι εντυπώσεις περνούν στο περιθώριο. Αποκαλύπτεται η αλήθεια, φαίνεται ο πραγματικός μας εαυτός, όχι η εικόνα του.
Αποκαλύπτεται σήμερα, το παγκοσμιοποιημένο παράδειγμα του ατομοκεντρισμού. Το άτομο είναι πάνω απ’ όλα και απ’ όλους. Αποκαλύπτεται η προτεραιότητα της ατομικής κατασφάλισης, της συσσώρευσης που επιβάλλει να αδειάσω τα ράφια με τα τρόφιμα αφήνοντας τον επόμενο (που ενδέχεται να είναι ένας ηλικιωμένος ή ένας γιατρός που μόλις τελείωσε τη βάρδια του) νηστικό. Επιβάλλει να πάρω αχρείαστα φάρμακα που θα λείψουν τις επόμενες ώρες από έναν ασθενή. Επιβάλλει να γεμίσω το ντουλάπι με αντισηπτικά εμποδίζοντας αυτόν που εργάζεται να τηρεί τις απαραίτητες συνθήκες υγιεινής. Ενεργοποιείται κάθε εγωιστική άμυνα. Ποια θα είναι η εξέλιξη αυτών των εικόνων όταν τα πράγματα χειροτερέψουν;
Η κοινωνική λειτουργία προϋποθέτει την αυτοπαραίτηση, την υποχώρηση ως ένα σημείο από το «εγώ». Όταν δεν μπορούμε να έρθουμε στη θέση του άλλου, έρχονται τα μέτρα για να μας βάλλουν στη θέση μας. Τα άτομα δεν υπακούν σε προτροπές. Πειθαρχούν σε νόμους. Η ατομικότητα δεν δείχνει υπευθυνότητα. Αυτό το άτομο είναι -όπως φαίνεται- ανεύθυνο. Ευθύνη απέναντι στο κοινωνικό σύνολο συναισθάνονται μόνο πρόσωπα, πρόσωπα με ηθική υπόσταση, μέτοχοι κοινωνικών σχέσεων. Τα άτομα χρειάζονται το φόβο της ποινής για να συμμορφωθούν. Δεν ενδιαφέρονται για τους νεκρούς, αλλά για το πρόστιμο. Δεν ενδιαφέρονται για τους ευπαθείς, τους ηλικιωμένους. Τουναντίον, η απουσία τους θα γλιτώσει την οικονομία από τα επιδόματα και τις συντάξεις. Τα πάντα αποτιμώνται με αριθμούς. Τι γίνεται όμως, όταν γίνουμε εμείς αριθμοί;
Θα ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρουσα η συζήτηση γύρω από την κρίση που επιφέρει η πανδημία στο σύστημα αν δεν διεξάγονταν στο πλαίσιο των εντυπώσεων. Αν δεν μεθοδεύονταν από αυτούς που μεθοδεύεται. Αν εξέταζε κριτικά τα προτάγματα της κυρίαρχης σήμερα, όψης του ιστορικού υλισμού, τα προτάγματα του ατομικισμού, του άκρατου ωφελιμισμού, που κρατούν την πολιτισμική μας στάθμη χαμηλά, που ξυπνούν μέσα στην κοινωνία ένστικτα.
Ο (αυτό)εγκλεισμός μας, όπως εκτιμάται από τους ειδικούς, θα χρειαστεί να διαρκέσει για πολύ ακόμα. Όσο λοιπόν, θα μένουμε σπίτι με τον εαυτό μας -όχι με το είδωλο που πλάσαμε για τους τρίτους-, όσο τα καλά ρούχα θα είναι στη ντουλάπα, τα μαλλιά μας ατημέλητα, είναι ευκαιρία να αναστοχαστούμε. Είναι ευκαιρία να αναθεωρήσουμε κάποια πράγματα.
Γεννήθηκε το 1999 στην Βέροια Ημαθίας. Αποφοίτησε το 2017 από το Γενικό Λύκειο Μελίκης και έκτοτε φοιτά στην Νομική Σχολή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.
