Του Στέφανου Σταγάκη,
Πρόσφατα έχει «ακουστεί» πολύ η έννοια της τηλεκπαίδευσης. Η αλήθεια είναι ότι εδώ και αρκετά χρόνια υπάρχει και γίνεται χρήση της, παρόλα αυτά οι συνθήκες των ημερών έχουν αναδείξει την ουσία και το ρόλο της. Πλέον μιλάμε για τις λειτουργίες της σε καθημερινή βάση, και μάλιστα για – προσωρινή – χρήση της ως πλήρες υποκατάστατο της δια ζώσης εκπαίδευσης. Γύρω από την έννοια αυτή, που κυριολεκτικά σημαίνει εξ αποστάσεως εκπαίδευση, πολλοί διαφωνούν: κάποιοι τη θεωρούν διαστρέβλωση ή κακέκτυπο της συνηθισμένης – δια ζώσης εκπαιδευτικής διαδικασίας. Άλλοι βλέπουν σε αυτή την απάντηση στις ανάγκες της εποχής, την προσαρμογή στο σύγχρονο τεχνολογικό και επιστημονικό περιβάλλον και κατά συνέπεια, το μέλλον της ίδιας της εκπαίδευσης. Σε κάθε περίπτωση, δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε ορισμένα σημεία.
Το βασικό πλεονέκτημα της τηλεκπαίδευσης είναι η προσβασιμότητα. Μπορούμε να ανοίξουμε τις διάφορες πλατφόρμες, να αλληλεπιδρούμε με τα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα και να έχουμε πρόσβαση στο εκπαιδευτικό υλικό όποια ώρα, από όποιο μέρος και από όποια συσκευή μάς βολεύει. Η τηλεκπαίδευση κατ’ αυτόν τον τρόπο παραμένει ένας άμεσος τρόπος μετάδοσης της γνώσης, που υπό προϋποθέσεις μπορεί να θεωρηθεί ισάξια της δια ζώσης εκπαίδευσης. Με τη χρήση των νέων τεχνολογιών καταφέρνει να υπερπηδήσει τα προβλήματα της αμεσότητας και της προσβασιμότητας. Εκτός αυτού, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση απευθύνεται σε όλους: σε μαθητές, φοιτητές, εργαζομένους και ανέργους – γενικώς, σε όποιον διευρύνει τις γνώσεις του και εκπαιδεύεται (ή μετεκπαιδεύεται) σε οποιοδήποτε αντικείμενο. Και βέβαια, ελκυστικά, εύκολα στην πλοήγηση και φιλικά στο χρήστη, τα εκπαιδευτικά περιβάλλοντα είναι με αυτό τον τρόπο σχεδιασμένα, ώστε να διευκολύνουν τη μάθηση και να ενθαρρύνουν την αλληλεπίδραση. Έτσι, αυτός που μαθαίνει αποκτά παραπάνω κίνητρα και σε κάποιες περιπτώσεις, προσλαμβάνει τη γνώση ευκολότερα.
Φυσικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε ορισμένα ζητήματα που μπορεί να προκύψουν όταν συζητάμε για την τηλεκπαίδευση. Πρώτα απ’ όλα, έχει αποδειχθεί ότι η παρατεταμένη έκθεση σε οθόνες έχει αρνητικές επιδράσεις, τόσο σε σωματικό όσο και σε πνευματικό επίπεδο. Έτσι, αν δεν προσέξουμε το χρόνο που παρακολουθούμε κάποιο μάθημα ή μελετάμε κάποιο υλικό, είναι πιθανό να εμφανίσουμε σημάδια κόπωσης, κούραση στα μάτια και αδυναμία συγκέντρωσης. Άλλωστε, το διαδίκτυο είναι από πριν γνωστό για την ευκολία με την οποία μπορεί να αποσπάσει την προσοχή μας. Το πιο εύκολο παράδειγμα: Δεν χρειάζεται τίποτα παραπάνω πέρα από τις ενεργές μας συνομιλίες, οι οποίες «χτυπούν» με κάθε νέο μήνυμα. Ακόμη και αν τις αγνοήσουμε, η προσοχή και η συγκέντρωση που αφιερώναμε στην προηγούμενη δραστηριότητά μας χάθηκαν.
Είναι προφανές ότι, παρόλη την κουβέντα που γίνεται για το αν η τηλεκπαίδευση είναι «καλή, κακή ή κάπου στη μέση», οι δυνατότητες που ανοίγονται χάρη στη χρήση ανάλογης τεχνολογίας είναι απεριόριστες. Οι εκατοντάδες πλατφόρμες που έχουν σχεδιαστεί, για να φιλοξενούν εκπαιδευτικά περιβάλλοντα μάς εκπλήσσουν καθημερινά με τις δυνατότητες που προσφέρουν. Παράλληλα, το επενδυτικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει ο κλάδος αυξάνει την ανταγωνιστικότητα και κατά συνέπεια, την ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρουν αυτές οι πλατφόρμες. Δεν είναι βέβαια τυχαίο ότι κάποιοι εναποθέτουν στην τηλεκπαίδευση τις ελπίδες για το μέλλον της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Ακόμη και αν αυτό δε συμβεί, και μόνο η αντίληψη αυτή καταδεικνύει τις δυνατότητες που αυτή έχει και μπορεί να έχει. Θα εκπλαγούμε από τη μελλοντική πορεία της τηλεκπαίδευσης. Μένει πλέον να παρακολουθούμε τις εξελίξεις στο χώρο. Η συζήτηση για το θέμα αυτό μόλις ξεκίνησε.
