Της Αλεξάνδρας Οικονόμου,
Μια εύκολη απάντηση στο συγκεκριμένο ερώτημα είναι ΝΑΙ, αν ζεις σε κάποια ευρωπαϊκή χώρα πλην της Ελλάδας. Μια βόλτα σε μια παραλιακή οδό ή στους κεντρικούς δρόμους μιας μεγαλούπολης αναδεικνύει την έλλειψη περιβαλλοντικής συνείδησης που διέπει τον Έλληνα. Ο σεβασμός στο περιβάλλον ισοδυναμεί με σεβασμό στο ίδιο μας το σπίτι. Μπορεί να ακούγεται υπερβολικό αλλά δεν είναι. Η μητέρα φύση και το δικαίωμα απόλαυσης των αγαθών που μας παρέχει είναι ανεκτίμητο, απαράβατο κι ατομικό. Όμως, ως ατομικό δικαίωμα, έχει μια ιδιαίτερη χροιά: ανήκει σε όλους… ισομερώς. Με άλλα λόγια όλοι έχουν αυτό το δικαίωμα στο μέτρο που δεν αποστερούν το ίδιο δικαίωμα από τους υπόλοιπους συμπολίτες.
Ωστόσο, κάθε νόμισμα έχει διπλή όψη. Πέρα από δικαίωμα ο κάθε άνθρωπος οφείλει να σέβεται κι να διασφαλίζει το πλούτο της φύσης για τις επόμενες γενιές. Η υποχρέωση αυτή (ή κατά άλλους καθήκον) βαρύνει κάθε γενιά, ώστε να μην εξαντληθούν όλοι οι πόροι σε τέτοιο βαθμό που και η ίδια η φύση να αδυνατεί να τους αναπληρώσει.
Δυστυχώς, η τάση εξάντλησης όλων των πόρων κυριαρχεί μαζί με την έλλειψη οικολογικής συνείδησης. Το αποτέλεσμα είναι να καταφύγει ο άνθρωπος σε εναλλακτικές πηγές ενέργειας ή στη λήψη μέτρων, όπως η μείωση εκπομπών αερίων, ο περιορισμός βιομηχανικών εγκαταστάσεων και κυκλοφορίας των αυτοκινήτων, η αλλαγή υλικών στις συσκευασίες τροφίμων, ποτών κι διαφόρων ειδών… και… και… και…
Αυτά τα μέτρα ναι μεν ανακουφίζουν έως ένα βαθμό τη διόγκωση του προβλήματος αλλά δεν το επιλύουν οριστικά. Είναι απλώς ένα παυσίπονο, μα δεν είναι η σωστή θεραπεία. Πέρα από μέτρα πολιτικής φύσεως που σίγουρα είναι αναγκαία, πρέπει να ριζωθεί στη συνείδησή μας η προστασία κι ο σεβασμός του περιβάλλοντος. Αν δεν κατανοήσει ο καθένας μας αλλά κι όλοι μαζί πόσο επείγουσα είναι η προστασία της φύσης, τότε δεν πρόκειται να σώσει τη κατάσταση κανένα μέτρο.
Ήδη από τα σχολικά χρόνια πρέπει κάθε νέος να μαθαίνει πως πρέπει να συμπεριφέρεται απέναντι στη φύση. Για παράδειγμα, στο σχολικό χώρο τα παιδιά θα έπρεπε να ανακυκλώνουν όλες τις συσκευασίες σε ειδικούς κάδους, να χρησιμοποιούν υλικά πιο φιλικά προς το περιβάλλον, να ενημερώνονται στα πλαίσια μαθημάτων για τις επιπτώσεις της ρύπανσης του περιβάλλοντος. Μόνο αν από μικρή ηλικία αρχίσει να κατανοεί και να μαθαίνει ένα παιδί τί σημαίνει να πετάς ένα πλαστικό μπουκάλι αντί στον κάδο απορριμμάτων κάτω στο δρόμο, θα μπορέσει να περιοριστεί το ποσοστό των ρύπων. Η απόκτηση οικολογικής συνείδησης δεν είναι μια εύκολη διαδικασία κι κυρίως χρειάζεται χρόνο. Ωστόσο, η τελευταία μόνο μέσα από το σχολείο και τη μάθηση διαμορφώνεται ομαλά…
Κρίσιμος, επίσης, είναι κι ο ρόλος της οικογένειας. Αυτό που συμβαίνει συνήθως, είναι να αμελούν οι ίδιοι οι γονείς να το μεταδώσουν στα παιδιά. Οι γρήγοροι ρυθμοί ζωής δεν αφήνουν περιθώριο σκέψης για προστασία περιβάλλοντος… Αυτό είναι γνωστό τοις πάσι. Η οικογένεια αναπτύσσει δικούς της ρυθμούς κι δεν υπάρχουν συχνά περιθώρια σκέψης για ανακύκλωση, χρήση άλλου μέσου εκτός του αυτοκινήτου. Αυτά είναι κοινώς μικρά γράμματα μπροστά στις καθημερινές υποχρεώσεις…
Επιπροσθέτως, όσο κι αν τελευταία γίνεται λόγος αυτού του προβλήματος από τα ΜΜΕ προς ενημέρωση κι ενεργοποίηση του κοινού, αυτή η προσπάθεια δεν φαίνεται να αποφέρει καρπούς. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι αμελητέος ο ρόλος της ενημέρωσης κι της πληροφόρησης του κοινού. Όσο περισσότερο κι εντονότερα γίνεται λόγος για αειφόρο ανάπτυξη, λήψη μέτρων προς αντιμετώπιση των συνεπειών της περιβαλλοντικής «κρίσης», τόσο περισσότερο το αντιλαμβάνεται ο πολίτης. Ο ρόλος της τηλεόρασης, του διαδικτύου και των διαφόρων εκδηλώσεων ή δράσεων από περιβαλλοντικές οργανώσεις καλλιεργεί σιγά-σιγά και βαθμιαία μια αλλαγή σκέψης. Δύσκολο έργο αλλά όχι ακατόρθωτο.
Αξίζει, εν τέλει, να σημειωθεί ότι η Ευρώπη άλλοτε με μέτρα συμβουλευτικά κι άλλοτε (τα τελευταία χρόνια κυρίως) υποχρεωτικά, βοηθά στο περιορισμό της ρύπανσης. Έστω κι υπό τα πλαίσια απειλής επιβολής «ποινών» στην Ελλάδα, λαμβάνουμε μέτρα προστασίας κι ενδυνάμωσης των πλουτοπαραγωγικών πηγών. Η Ελλάδα δεν συγκαταλέγεται στις χώρες με έντονα ανεπτυγμένη βιομηχανία κι άρα το βάρος μείωσης των ρύπων πέφτει κυρίως σε χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία, η Ολλανδία… Παρ’ όλ’ αυτά πρέπει κι η δική μας χώρα να καταφύγει σε εναλλακτικές μορφές ενέργειας αλλά και να εκμεταλλευτεί σωστά όλο το φυσικό πλούτο που διαθέτει, ώστε να ζούμε εμείς οι ίδιοι ως Έλληνες σε μια καλύτερη χώρα κι έπειτα ως πολίτες της Ευρώπης.
Με λίγα λόγια από αύριο… Αρχίζουμε να ανακυκλώνουμε!
