Συνέντευξη στον Μανώλη Ανδριγιαννάκη,
Ο Σπύρος Σταυρούλιας είναι λογιστής-φοροτεχνικός και οικονομολόγος, διευθυντικό στέλεχος της εταιρείας ASD Οικονομικοί Σύμβουλοι Α.Ε., ενώ πλέον φέρει και την ιδιότητα του Προέδρου της Επιτροπής Λογιστών του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών. Κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής του σταδιοδρομίας, έχει διατελέσει σύμβουλος επιχειρήσεων για φορολογικά και ασφαλιστικά θέματα, έχει συνδράμει στην κατάστρωση επιχειρηματικών πλάνων και ασχοληθεί σε εν γένει ζητήματα οικονομικού περιεχομένου που απασχολούν τις επιχειρήσεις.
Είναι απόφοιτος του τμήματος Οικονομικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πάντειου Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει λάβει δύο μεταπτυχιακούς τίτλους στα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα και στην Κατάρτιση Στελεχών στο Φορολογικό Δίκαιο από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και είναι επίσης, κάτοχος του AIA Diploma in International Financial Reporting Standards, όπως και MBA στη Διοίκηση Επιχειρήσεων. Είναι ως εκ τούτου ένας άνθρωπος «της αγοράς», άριστος γνώστης του ελληνικού «επιχειρείν» και της κατάστασης που επικρατεί στην πραγματική οικονομία.
Στη συνέντευξή του στο OffLine Post μάς μίλησε για τις επιπτώσεις από την εξάπλωση του κορωνοϊού στην ελληνική, αλλά και την παγκόσμια οικονομία καθώς και για τα μέτρα τις κυβέρνησης για τη στήριξη εργαζομένων και επιχειρήσεων, λόγω του «λουκέτου» που έχει μπει στην ιδιωτική οικονομία.
- Πώς αξιολογείτε την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στην ελληνική οικονομία λόγω των μέτρων για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορωνοϊού, με κυριότερο το κλείσιμο της πλειοψηφίας των επιχειρήσεων στη χώρα;
Η ελληνική οικονομία αυτήν τη στιγμή βιώνει πρωτόγνωρες καταστάσεις. Έχει κλείσει όλη η αγορά, επί της ουσίας. Η κυβέρνηση έχει κλείσει ένα μέρος των καταστημάτων, ουσιαστικά όμως δεν υπάρχει πελατεία και δε λειτουργεί κανένας πραγματικά αυτήν τη στιγμή, πέρα από τα φαρμακεία και τα σούπερ–μάρκετ. Όλοι οι άλλοι απλά λειτουργούν είτε είναι τελωνεία, είτε λογιστές, είτε μεταφορικές εταιρείες. Λειτουργούν μόνο για να υποστηρίξουν τον παραγωγικό ιστό της χώρας. Η πελατειακή σχέση βρίσκεται στη χειρότερή της κατάσταση. Θα πρέπει να δοθούν ενέσεις για να μπορέσει να παραμείνει όρθια και να συνεχισθεί η λειτουργία της μετά από δύο-τρεις μήνες που θα βγούμε από αυτήν την περιπέτεια.
- Η πανδημία του κορωνοϊού πετυχαίνει την ελληνική οικονομία σε μια πορεία ανάκαμψης. Θεωρείτε ότι αυτή η κρίση θα ανακόψει αυτήν την πορεία ή θα καταφέρουμε να επαναφέρουμε εγκαίρως την εγχώρια αγορά στη σωστή κατεύθυνση; Για πόσο καιρό δύναται να αντέξει η οικονομία τέτοιες συνθήκες;
Είναι πολύ νωρίς για να κάνουμε μια τέτοια πρόβλεψη. Είμαστε ακόμα στην αρχή αυτής της καινούργιας κρίσης, γιατί είχαμε βγει από μια κρίση που είχε κρατήσει μια ολόκληρη δεκαετία στη χώρα μας και την ώρα που είχαμε ορθοποδήσει, δεχτήκαμε ένα χτύπημα. Το πόσο θα αντέξουμε θα δείξει, είναι πολύ νωρίς για να κάνουμε τέτοιες προβλέψεις. Σίγουρα, όμως, τα απόνερα θα είναι πολλά και θα μας πάρει χρόνο για να μπορούμε να βρούμε μια ισορροπία.
- Αντίστοιχα, πώς εκτιμάτε τις επιπτώσεις από την εξάπλωση του κορωνοϊού εν συνόλω για την παγκόσμια οικονομία; Τι επιπτώσεις θα έχει μακροχρόνια για οικονομίες όπως η δική μας;
Οι επιπτώσεις, πολύ σωστά, αφορούν συνολικά την παγκόσμια οικονομία και θα είναι τεράστιες. Οι επιπτώσεις εντοπίζονται κυρίως στο κομμάτι του εμπορίου και της βιομηχανίας. Όλη η παραγωγική διαδικασία έχει πληγεί. Στην Κίνα έχουν κλείσει εργοστάσια, όπως και στην Γερμανία, στην Ιταλία. Θα υπάρχει πολύ σοβαρό πρόβλημα.
- Πιστεύετε ότι υπάρχει κίνδυνος για τη διακοπή της εφοδιαστικής αλυσίδας και των εισαγωγών, όσο διαρκεί η εξάπλωση του ιού; Είναι η χώρα μας θωρακισμένη γι’ αυτό το σενάριο, ώστε να μην υπάρξουν ελλείψεις σε τρόφιμα και αναγκαία αγαθά για τους πολίτες;
Ήδη έγινε αυτό. Οικεία επιχείρηση στην οικογένειά μου, μια μεταφορική εταιρεία, για παράδειγμα, ήταν να αποστείλει επτά φορτηγά στην Ιταλία για να φορτώσουν και τελικά δεν τα έστειλε, γιατί η Ιταλία έχει κλείσει εντελώς και δεν μεταφέρεται τίποτα από Ιταλία προς Ελλάδα. Άρα, αναπτύσσεται και ένας κίνδυνος για τις εισαγωγές συνολικά. Η Ελλάδα από όσο ξέρουμε είναι θωρακισμένη για ένα δίμηνο περίπου με τα αναγκαία αγαθά. Εάν παρέλθει αυτό το δίμηνο και παράλληλα επεκταθεί η καραντίνα, τότε θα αρχίσουν να υπάρχουν μικροπροβλήματα. Για την ώρα, όμως, είμαστε εντάξει, δεν υπάρχει δηλαδή κανένας λόγος για πανικό πως δε θα βρίσκουμε γάλα ή μακαρόνια.
- Εκτιμάτε ότι τα μέτρα που έχει ανακοινώσει μέχρι στιγμής η κυβέρνηση, όπως η δυνατότητα αναστολής καταβολής υποχρεώσεων για τις επιχειρήσεις και η έκτακτη οικονομική ενίσχυση σε εργαζόμενους ιδιωτικού τομέα, αρκούν για να περιοριστούν οι άμεσες αρνητικές επιπτώσεις του «λουκέτου» στην οικονομία για εργαζόμενους και επιχειρήσεις;
Όχι, δεν αρκούν, είναι όμως κάποια πράγματα που ορθώς έγιναν. Πολύ σωστά πράττει η κυβέρνηση που κάνει ό,τι περισσότερο μπορεί. Καμία κυβέρνηση ανά τον κόσμο δεν είναι έτοιμη να ανταπεξέλθει σε μια τόσο ισχυρή κρίση. Παρ’ όλα αυτά έχει δείξει ήδη πολύ ισχυρά αντανακλαστικά. Παίρνει αμέσως μέτρα και συνεχίζει να παίρνει και προσπαθεί όσο μπορεί να ελαττώσει τις πληγές. Τελείως δε γίνεται, σε καμία περίπτωση.
- Απαιτούνται, κατά τη γνώμη σας, πρόσθετα μέτρα για τη στήριξη των επιχειρήσεων και των ελεύθερων επαγγελματιών και, αν ναι, προς ποια κατεύθυνση;
Θα πρέπει να γίνουν οριζόντια τα μέτρα, καθώς όλοι οι εργαζόμενοι πλήττονται από την καθολική απαγόρευση της κυκλοφορίας. Όλοι οι εργαζόμενοι πρέπει να λάβουν τα 800 ευρώ και φυσικά θα πρέπει να τα λάβουν και οι εταίροι των εταιρειών. Όταν κάποιος έχει μια ομόρρυθμη εταιρεία πρέπει να λάβει κι αυτός τα 800 ευρώ για να ζήσει. Θα πρέπει, επίσης, να συμπεριληφθούν και όλοι οι ελεύθεροι επαγγελματίες σε αυτήν τη διαδικασία.
- Τα πρώτα στοιχεία κάνουν λόγο για σημαντική ανάσχεση νέων κρατήσεων στα ξενοδοχεία για το καλοκαίρι. Σε συνδυασμό και με την απόφαση για το κλείσιμο των ξενοδοχείων, αναμένετε καίριο πλήγμα για τον τουρισμό στη χώρα μας λόγω της πανδημίας;
Σίγουρα, το πλήγμα είναι τεράστιο. Υπάρχουν πάρα πολλά ξενοδοχεία που θα έχουν σοβαρό πρόβλημα, αφού έχουν ήδη ακυρωθεί πολλές κρατήσεις. Το πρόβλημα ξεκίνησε από την ώρα που χτυπήθηκε η Κίνα, γιατί έχουμε πάρα πολλούς Κινέζους τουρίστες, οι οποίοι έχουν ακυρώσει τις διακοπές τους λόγω του ιού. Στη συνέχεια, με το κλείσιμο των ξενοδοχείων, έχουν πλέον ακυρωθεί όλες οι κρατήσεις. Ακόμα και κάποιος που έχει κλείσει για αρχές Μαΐου, προφανώς έχει ακυρώσει τις διακοπές του. Δεν περιμένει να δει αν θα ανοίξει το ξενοδοχείο για να πάει διακοπές. Η τουριστική περίοδος, νομίζω, πως έχει χτυπηθεί φέτος εντελώς.
- Θεωρείτε ότι θα παρατηρηθεί ραγδαία αύξηση της ανεργίας το επόμενο διάστημα, ως αποτέλεσμα του «λουκέτου» στην ιδιωτική οικονομία; Πώς μπορεί το κράτος να στηρίξει τους εργαζόμενους σε αυτήν τη δύσκολη συγκυρία;
Το κράτος έχει υποχρεώσει, επί της ουσίας, τις επιχειρήσεις να κρατήσουν για ένα διάστημα τους εργαζόμενούς τους, μόλις έρθει η κανονικότητα. Δεν ξέρω, όμως, αν θα είναι εφικτό κάτι τέτοιο. Όποια μέτρα και να ληφθούν, αν δεν υπάρχει δουλειά δε χρειάζεσαι εργαζόμενους. Δε νομίζω ότι θα πούμε ότι κάποια ημέρα γυρίσαμε στην κανονικότητα και τότε οι επιχειρήσεις θα δουλεύουν στο φουλ και θα χρειάζονται εργατικό δυναμικό που χρειαζόντουσαν. Κάποιοι κλάδοι ίσως να χρειάζονται, αλλά δε νομίζω ότι θα είναι όλοι. Σε αυτήν τη φάση, το κράτος έχει κάνει αυτό που έπρεπε να κάνει. Μόλις επανέλθουμε στην κανονικότητα, τότε θα δούμε τις συνθήκες που θα επικρατούν εκείνη τη στιγμή και θα δούμε τι μέτρα θα ήταν δόκιμο να παρθούν. Δε μπορούμε να πούμε από τώρα τι μέτρα θα χρειαστεί να πάρουμε μετά από τρεις μήνες.
- Όταν πλέον αρχίσουμε να βαδίζουμε προς το τέλος της κρίσης και τα περιοριστικά μέτρα σταδιακά αίρονται, αναμένετε μια υπεραντίδραση από την αγορά με ραγδαία αύξηση της κατανάλωσης, καλύπτοντας ως έναν βαθμό το χαμένο έδαφος;
Νομίζω ότι αυτό που θα συμβεί είναι να δούμε καφετέριες και εστιατόρια να έχουν, στην αρχή, αρκετή δουλειά. Θα βγει ο κόσμος έξω, γιατί του έχει στερηθεί η ελευθερία αυτήν τη στιγμή. Οπότε, πιθανότατα, ο κόσμος θα βγει και θα κυκλοφορήσει, αλλά δεν ξέρω κατά πόσο θα είναι μουδιασμένος ή φοβισμένος, χωρίς χρήματα. Κανείς δε γνωρίζει πώς θα βγούμε από αυτήν την κατάσταση και αν θα έχει ο κόσμος χρήματα να καταναλώσει για να κινηθεί η αγορά. Αυτήν τη στιγμή, θα πάρουμε 800 ευρώ και θα μείνουμε για δύο μήνες τουλάχιστον στο σπίτι μας. Όταν θα τελειώσει όλο αυτό, θα έχουμε ευρώ να καταναλώσουμε;
Τον ευχαριστούμε θερμά για την παραχώρηση της συνέντευξης.
