Του Δημήτρη Τόλια,
Ο Covid-19 εμφανίστηκε ξαφνικά στις ζωές μας. Από μια είδηση, πριν λίγο καιρό, στα μέσα της ατζέντας για την μακρινή Κίνα οδήγησε σήμερα σε μια παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Οι περισσότερες κυβερνήσεις ανά τον κόσμο έχουν λάβει μέτρα που εάν ανακοινώνονταν έναν χρόνο πριν είτε θα είχαμε δικτατορία, είτε θα ήμασταν σε πόλεμο. Βέβαια, όπως ο Ε. Μακρόν και ο Κ. Μητσοτάκης κατά λέξη ανέφεραν, είμαστε πράγματι σε πόλεμο, έναντι σε έναν αόρατο εχθρό. Και έχουν απόλυτο δίκιο. Οι νεκροί μέχρι τη στιγμή που γράφεται το άρθρο έχουν ξεπεράσει τους 15.000 παγκοσμίως.
Η αντιπαράθεση ωστόσο δεν παύει στις δύσκολες αυτές ημέρες, καθώς παρότι τα κόμματα έχουν συναινέσει, σε χαμηλότερο επίπεδο υπάρχουν σημαντικές διαστάσεις. Ομάδες απόψεων και τάσεις του λόγου φαίνεται να συγκροτούνται τόσο γύρω από τις πολιτικές αποφάσεις, όσο και γύρω από την ίδια τη φύση του ιού. Πρόκειται για συναρθρώσεις που δεν αποτελούν απαραίτητα κομμάτι μιας ευρύτερης ιδεολογικής ομάδας, αλλά βρίσκουν συλλογικά ερείσματα και αναπτύσσονται ιδιαίτερα μέσω του διαδικτύου. 
Οι υστερικοί και οι αναίσθητοι
Από τα πρώτα κιόλας κρούσματα στην χώρα μας ξεπρόβαλλε το θεμελιώδες αυτό δίπολο. Πριν τα μέτρα απαγόρευσης της λειτουργίας των καταστημάτων και των συναθροίσεων πολλοί είχαν ήδη μπει σε καραντίνα, είχαν ήδη αδειάσει τα σούπερ μάρκετ, φορούσαν μάσκες από τον Φεβρουάριο και κατηγορούσαν όσους έβλεπαν έξω να κυκλοφορούν χωρίς μάσκα, όσους ταξίδευαν και όσους συνέχιζαν να κινούνται δίχως περιορισμούς ως «ανεύθυνους».
Από την άλλη, οι κατηγορούμενοι ως «ανεύθυνοι» ισχυρίζονταν πως οι πρώτοι ήταν «υστερικοί». Θεωρούσαν πως εκφράζουν υπερβολικούς φόβους που προέρχονται κυρίως από την μεγάλη έμφαση που έδιναν τα ΜΜΕ στον κορωνοϊό, ενώ χρησιμοποιώντας στατιστικά τεκμήρια έθεταν το επιχείρημα πως η εποχική γρίπη είναι περισσότερο θανατηφόρα.
Η διαμάχη αυτή έληξε όταν οι κυβερνήσεις άρχισαν να λαμβάνουν σκληρά μέτρα για την αντιμετώπιση της διάδοσης του ιού, βλέποντας τον αριθμό των κρουσμάτων και των νεκρών να γιγαντώνεται τόσο στην γειτονική Ιταλία, όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Οι περισσότεροι πείστηκαν πως ο κίνδυνος είναι πολύ μεγάλος. Όμως, οι «αναίσθητοι» δεν εξαλείφθηκαν εντελώς αλλά ένα μικρό μέρος τους μεταλλάχθηκε σε «επικίνδυνους για τη δημόσια υγεία». Πρόκειται για όσους έτρεξαν με τον καφέ στο χέρι στις παραλίες, συνωστίστηκαν σε διάφορους χώρους δικαιολογώντας τις πράξεις τους με επιχειρήματα του τύπου «Μα πόσο να μείνουμε μέσα;», «αν είναι να κολλήσω, θα κολλήσω» και πολλά άλλα.
Οι συμπολίτες μας αυτοί, δεν είναι σε θέση να αντιληφθούν τις αντοχές του συστήματος υγείας της χώρας. Tο σημαντικότερο είναι πως, φανερώνει την αδυναμία εμπέδωσης της έννοιας του δημοσίου χώρου από αρκετούς. Το αναφέρω συχνά στα άρθρα μου. Μεγάλο μέρος της κοινωνίας δεν δύναται να διακρίνει τον δημόσιο από τον ιδιωτικό χώρο και αν θέλουμε να εμβαθύνουμε σε ψυχολογικά μονοπάτια, πολλά άτομα δεν είναι σε θέση να ανεχθούν τον εαυτό τους, στερεύουν από σκέψη στα κλειστά περιθώρια του νου που έχουν χτίσει με τον καιρό. Μια τέτοια αίσθηση είναι που διεγείρει αυτό το συναίσθημα κορεσμού και καταπίεσης. Έτσι αναζητούν την θάλασσα, τα δέντρα, τον καφέ και τον φίλο για να γεμίσει η σκέψη και να παράξει νόημα.
Οι εκκλησιομάχοι
Το μεγάλο debate στην χώρα έφερνε σε σύγκρουση το πνευματικό με το κοσμικό. Και εδώ είχε μεγάλο νικητή με την πάροδο των εξελίξεων, καθότι απαγορεύτηκαν οι λειτουργίες. Αρκετοί πιστοί δήλωναν μέχρι και πριν λίγες μέρες την πρόθεση τους να κοινωνήσουν άφοβα παρά τις συστάσεις των επιστημόνων σχετικά με την ύπαρξη κινδύνου, τόσο με τον συνωστισμό όσο και με τη λήψη της Θείας κοινωνίας από το ίδιο κουτάλι. Η κυβέρνηση καθυστέρησε στο συγκεκριμένο ζήτημα για λίγες μέρες (μετά την Κυριακή), ωστόσο έλαβε την πολύ σωστή απόφαση. Τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ που άσκησε κριτική στην κυβέρνηση για την καθυστέρηση, όσο και το ΚΙΝΑΛ, φυσικά συμφώνησαν με το μέτρο. 
Οι συνωμοσιολόγοι
Οι συνωμοσιολογικές αφηγήσεις αναπτύσσονται ραγδαία σε τέτοιες καταστάσεις κρίσεων και ηθικών πανικών. Η βασική συνωμοσιολογική αφήγηση είναι αυτή του «εργαστηριακού ιού στα πλαίσια βιολογικού πολέμου». Οι αφηγήσεις φυσικά από στόμα σε στόμα μεταλλάσσονται. Έτσι, ο αυτουργός ποικίλει, από την Κίνα, τις ΗΠΑ που θέλουν να πλήξουν την κινεζική οικονομική ανάπτυξη, πλούσιες ελίτ, παγκόσμιες ελίτ κ.α.
Το μοντέλο της κώνου δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί αλλά το αναμένω σύντομα όταν θα βρεθεί το εμβόλιο και οι συνωμοσιολόγοι θα θεωρούν πως η εταιρεία που ανέπτυξε το εμβόλιο θα είναι και αυτή που διέσπειρε τον «κατασκευασμένο ιό». Χρησιμοποιούνται διάφορες πλαστές εικόνες στο διαδίκτυο, ενώ κυκλοφορεί και μια φωτογραφία γνωστού απολυμαντικού που στις οδηγίες στο πίσω μέρος αναφέρεται η δράση του κατά του κορωνοϊού.
Φυσικά να πούμε πως οι κορωνοϊοί είναι πολλοί και μας είναι γνωστοί από παλαιότερα. O κορωνοϊός του SARS είχε προκαλέσει επιδημία το 2002 στην Κίνα. Ακόμη, η πίστη στις παραπάνω συνωμοσιολογικές αφηγήσεις είναι φυσιολογική, καθώς τα ίδια τα ανθρώπινα ένστικτά μας οδηγούν εκεί. Ωστόσο, σε αυτό το σημείο θα πρέπει να επικρατεί η λογική και θέτοντας ερωτήματα και ερευνώντας τις υποθέσεις, εύκολα διαπιστώνεται η πλασματικότητα αυτών των αφηγήσεων. Με τι κίνητρα και τι δύναμη κάποιος θα κινούσε αυτή τη διαδικασία που φέρνει απώλειες για όλα τα κράτη; Πως η επιστημονική ομάδα θα έμενε σιωπηλή χωρίς να προστατέψει συγγενείς και φίλους; 
Οι σοσιαλδημοκράτες
Μια τέτοια τάση δεν θα μπορούσε να λείπει. Σήμερα που η σημασία της μέσα στην κρίση έχει αυξηθεί, πολίτες υπέρ του κοινωνικού κράτους τονίζουν την ανάγκη στις σύγχρονες κοινωνίες για την προστασία του δικαιώματος στην δημόσια υγεία. Αντίθετα, η αντίληψη της «ανοσίας της αγέλης» φαίνεται δεν απέκτησε οπαδούς στην χώρα μας και ευτυχώς αναθεωρήθηκε και από τον ίδιο τον πρωθυπουργό της Μεγάλης Βρετανίας, Μπόρις Τζόνσον. Μια θεωρία που έδινε έμφαση στην οικονομία και στον ατομισμό αλλά δεν είχε ισχυρά επιστημονικά ερείσματα, καθώς οι κίνδυνοι για την δημόσια υγεία ήταν πολύ υψηλοί.
Η αντιπαράθεση συνεχίζεται και μέσα από το σπίτι. Αισίως, ο κίνδυνος γίνεται αντιληπτός από τους περισσότερους. Η μεγάλη πλειοψηφία μένει στο σπίτι, προφυλάσσεται και τηρεί τις οδηγίες. Τα κόμματα συναινούν και προάγουν ένα συνολικό κίνημα αντιμετώπισης αυτού του αόρατου εχθρού. Κάθε πόλεμος έχει και ένα τέλος. Στην περίπτωση όμως αυτή μπορούμε από τώρα να επιλέξουμε εάν θα είμαστε στο στρατόπεδο των νικητών ή των ηττημένων.
Γεννήθηκε το 1998 και μεγάλωσε στον Ωρωπό Αττικής. Είναι προπτυχιακός φοιτητής του τμήματος Πολιτικών Επιστημών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ενώ έχει φοιτήσει και για ένα έτος στο ίδιο τμήμα του Πανεπιστημίου Κρήτης. Είναι λάτρης της πολιτικής ιστορικής ανάλυσης και έρευνας. Ασχολείται με την ανίχνευση της διαδικασίας διάδοσης και τις επιδράσεις των πολιτικών ιδεών στην κοινωνία τόσο στο παρελθόν όσο και φυσικά στο σήμερα.
