Του Αλέξανδρου Ραπακούσιου,
Διευκρίνιση
Οι κρατικές αρχές ακούγονται ξεκάθαρες: βρισκόμαστε μονάχα στην αρχή μιας μεγάλης και επίπονης πρόκλησης. Το επόμενο δίμηνο αξιολογείται σοβαρό, καθώς από τις ατομικές και κρατικές ενέργειες κρίνεται η διαχειριστική πορεία της πανδημίας. Στον αγώνα αυτόν, ο εχθρός είναι κοινός, όπως είπε και ο Πρωθυπουργός στο copy paste Μακρον-ίζον διάγγελμά του την περασμένη εβδομάδα. Οι ευθύνες απονέμονται σε όλους· το ίδιο και η ασκούμενη κριτική. Η ως άνω ανούσια –εν πολλοίς– διευκρίνιση καταγράφεται προκειμένου να μην επαναληφθούν οι πάλαι ποτέ αστειότητες για την μετακύλιση της συνολικής ευθύνης στους πολίτες. Στο παρελθόν, παρόμοια τακτική κατέστη ορατή από αρκετούς, για τους οποίους η προ ετών χρηματοπιστωτική κατάρρευση θεωρήθηκε εν ολίγοις ευθύνη του τυροπιτά που δεν έκοβε απόδειξη. Οι ευθύνες δεν επικαλύπτονται· οι πολίτες τις δικές τους και το κράτος τις δικές του.
Ατομική
Η ατομική ευθύνη συντελείται στην τήρηση των θεσπιζόμενων κανόνων και συμβουλών από τις αρμόδιες αρχές. Ήδη η δυναμική καμπάνια του #ΜένουμεΣπίτι έχει κριθεί επιτυχημένη, χωρίς να λείπουν, ωστόσο, οι εξαιρέσεις. Εξάλλου, η ξεροκεφαλιά σε εποχές υπέρτατης αποθέωσης του ατομισμού εντοπίζεται σε κάτι παραπάνω από περίσσεια ποσότητα. Παρ’ όλα αυτά, το μήνυμα πετυχαίνει να ηχεί μέρα με τη μέρα στα αυτιά ολοένα και περισσότερων συμπολιτών, οι οποίοι αντιλαμβάνονται, έστω και αργά, την κρισιμότητα του αυτοπεριορισμού. Η κριτική στις αντικοινωνικές συμπεριφορές, είτε αυτές αφορούν το στοκάρισμα των χαρτιών υγείας είτε της διασποράς του ιού στην επαρχία, είναι καλοδεχούμενη και θεμιτή. Όπως προαναφέρθηκε, ο αγώνας είναι κοινός. Λόγω αυτού, δεν πρέπει να λησμονούμε και τα λιγοστά αλλά σημαντικά οφέλη του ιού, όπως π.χ. η ανακάλυψη του τακτικού πλυσίματος των χεριών από σημαντική πληθυσμιακή μερίδα, η εξαφάνιση του κινήματος αντιεμβολιαστών που προσέφερε απλόχερα γέλιο (και τώρα μας λείπει) και φυσικά, η –έστω και μικρή– επαναφορά του πλανήτη σε εργοστασιακές ρυθμίσεις, όπως αποτυπώνεται στην αισθητή μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Ακόμη και τα οφέλη, διαμοιράζονται σε όλους.
Κρατική
Η κρατική ευθύνη, πάλι, συνοψίζεται στην καταγραφή και την αντιμετώπιση της πανδημίας, τη λήψη των απαραίτητων προστατευτικών μέτρων, τις πολιτικές προάσπισης της εύρυθμης λειτουργίας του συστήματος Υγείας, καθώς και την ορθή ενημέρωση των πολιτών. Και για τα παραπάνω οι αρμόδιοι αξιολογούνται. Η έως τώρα κριτική εντοπίζεται σε δύο σημεία· πρώτον, την έλλειψη των σχετικών αντιδραστηρίων, απαραίτητων για την εξέταση των ασθενών. Μέχρι στιγμής, μονάχα τα σοβαρά συμπτώματα καταγράφονται, όπως δήλωσε και ο κ. Τσιόδρας, ενώ στην περίπτωση προαιρετικής εξέτασης, τα ιδιωτικά κέντρα αποτελούν μονόδρομο. Όλα αυτά, τη στιγμή που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποιεί πως τέτοιου είδους έλλειψη, όχι μόνο δυσχεραίνει την όσο κατά το δυνατόν επιστημονικά ακριβέστερη καταγραφή των κρουσμάτων αλλά επιπροσθέτως αφαιρεί πολύτιμο χρόνο δράσης από πολλά κράτη, ένα εξ αυτών και η χώρα μας, εκ των ουραγών στον «χάρτη» προληπτικών τεστ στους πολίτες. Ως αποτέλεσμα, τα καταγεγραμμένα κρούσματα απέχουν παρασάγγας από τα πραγματικά, απομακρύνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την Ελλάδα από την κατηγορία των κρατών που πέτυχαν να περιορίσουν τον ιό μέσω των εκτεταμένων δειγματολογικών ελέγχων τους στον ευρύ πληθυσμό.
Διαρροές
Το δεύτερο σημείο κριτικής έγκειται στις αχρείαστες διαρροές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το διοχετευμένο στα μίντια non paper του Μεγάρου Μαξίμου (17.03), σύμφωνα με το οποίο «η κυβέρνηση κατάφερε να συγκρατήσει τα κρούσματα». Από τη μία, οι ιθύνοντες κάνουν λόγο για κίνδυνο εφησυχασμού και από την άλλη, οι ίδιοι συντηρούν αυτόν τον κίνδυνο, μέσω των διαρροών τους. Εάν σ’ αυτό προστεθούν οι κυβερνητικές διαρροές για τη λήψη απόφασης περί καθολικής απαγόρευσης της κυκλοφορίας εντός των ερχόμενων ημερών, για την οποία προειδοποίησε σε διάγγελμά του ο κ. Μητσοτάκης και οδήγησε ενόψει γενικού lockdown στην εγκληματική μαζική φυγή προς την επαρχία, τότε αποδεικνύεται πανηγυρικά η χρησιμότητα της συμβουλής του να μασάς, παρά να μιλάς. Ή ακόμη καλύτερα, όπως ακριβώς αποδεικνύει και η υπόθεση της Ιταλίας: λάβε τα απαραίτητα μέτρα προτού επέλθει υστερία και μαζική φυγή, συνεπώς και διασπορά του ιού. Η εκ των υστέρων γκρίνια ούτε ωφελεί, μήτε κρύβει τις εκ του ήμισυ ευθύνες.
Μαξιλάρι
Σε συνδυασμό με την απαραίτητη ευθύνη του καθενός για τήρηση των περιοριστικών μέτρων και την αποφυγή των άσκοπων μετακινήσεων, η ελληνική ηγεσία καλείται να καλύψει τα κενά, πριν να είναι αργά. Η θωράκιση του συστήματος Υγείας και κυρίως των εργαζομένων του, μέσω παροχής ατομικών μέσων προστασίας και επαρκούς χρηματοδότησης, η υιοθέτηση της μεθόδου εκτεταμένων δειγματολογικών ελέγχων στα πρότυπα της Γερμανίας και της Νότιας Κορέας, καθώς και η αποφυγή περιττής επικοινωνιακής σάλτσας, είναι συστατικά απαραίτητα για το μείγμα επιτυχημένης πορείας προς την αντιμετώπιση της καινούριας αυτής πραγματικότητας. Τέλος, στα της οικονομίας, η δημοσιονομική ευελιξία που προσέφερε η Ευρωπαϊκή Ένωση στα κράτη μέλη της, η έκτακτη συμμετοχή της χώρας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και τέλος, το γεμάτο μαξιλάρι ασφαλείας που παραδόθηκε στα κρατικά ταμεία το περασμένο καλοκαίρι, λύνουν τα χέρια για εντονότερη χρηματοδοτική ενίσχυση των πληγέντων από το ανακύπτον status της ελληνικής οικονομίας, η ευθραυστότητα της οποίας κινείται πλέον αναλόγως του παγώματος της αγοράς.
Γονίδιο
Στη γειτονική χώρα, το τουρκικό γονίδιο δεν κρίθηκε τελικά τόσο αποτελεσματικό έναντι του κορωνοϊού, όπως με εθνική υπερηφάνεια διαλαλούσαν στρατευμένοι επιστήμονες στα τηλεοπτικά παράθυρα. Έτσι, η Τουρκία αναγκάστηκε να ακολουθήσει τη διεθνή πεπατημένη: κλείσιμο των χερσαίων συνόρων. Υπό κανονικές συνθήκες, αυτό δε θα αποτελούσε είδηση, πόσο μάλλον αντικείμενο σχολιασμού. Παρ’ όλα αυτά, άμεση συνέπεια της προαναφερθείσας απόφασης ήταν και η απόσυρση των έστω εναπομεινουσών προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών από τα σύνορα του Έβρου. Ορθώς πράττουν όσοι ομιλούν απλώς για την ολοκλήρωση του πρώτου κύκλου πολιτικής και διπλωματικής έντασης, κυρίως διμερούς τύπου, καθώς όπως φαίνεται, έως ότου η εξίσωση τεθεί υπό ενιαίο στρατηγικό πλαίσιο διαχείρισης, το προσφυγικό παραμένει στον αέρα. Με νηφαλιότητα και σύνεση η ελληνική ηγεσία ας διδαχθεί από τα συμβάντα των περασμένων εβδομάδων κι ας προετοιμαστεί για τα επόμενα.
Αμαύρωση
Οποιαδήποτε άλλη πολιτική πέραν της εφαρμοζόμενης από την κυβέρνηση στα σύνορα θα επέφερε συνέπειες που μελλοντικά η Πολιτεία μάταια θα λουζόταν. Αυτό δε σημαίνει πως το μαύρο χάλι που εκτυλίχθηκε χώνεται κάτω από το εθνικό χαλάκι· οι γραφικές κραυγές του «Έπους», οι πολιτοφυλακές που ξεχύθηκαν παίρνοντας τον νόμο στα χέρια τους και οι επιθέσεις κατά των φανταστικών εσωτερικών εχθρών συνετέλεσαν στην αμαύρωση της διεθνούς εικόνας του ελληνικού κράτους. Ρεπορτάζ και αφιερώματα φιλοξενήθηκαν στα μεγαλύτερα ειδησεογραφικά δίκτυα του κόσμου, από τους New York Times και το CNN έως τον Economist και τη Deutche Welle, τα οποία η εγχώρια πολιτική ηγεσία επέλεξε να αντικρούσει γελοιωδώς, την ώρα που τοπικά στελέχη της επέχαιραν για τις άθλιες εικόνες πυρπόλησης δομών φιλοξενίας (Δ. Καρασούλας, τομεάρχης και μετέπειτα διαγραφόμενο μέλος ΝΟΔΕ Ηλείας, 07.03). Τέτοιου είδους αυτόκλητοι ακτιβισμοί δεν εξυπηρετούν τίποτα παρά μονάχα την υπονόμευση της συνολικής προσπάθειας, απονέμοντας στην Ελλάδα το ρόλο του «κακού». Για όσους, τέλος, η διεθνής κοινή γνώμη κρίνεται ασήμαντη στη συνολική εξίσωση του προσφυγικού, η λύση είναι μία: παίρνουν το κουβερλί τους, πέφτουν και κοιμούνται.
Είναι τεταρτοετής φοιτητής του τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Έχει συμμετάσχει σε εγχώρια και ευρωπαϊκά μοντέλα προσομοίωσης, ενώ το ενδιαφέρον του εντοπίζεται, εκτός των διεθνών σχέσεων, στην πολιτική επικοινωνία και τη δημοσιογραφία. Μεγάλο κεφάλαιο αποτέλεσε η διετής συμμετοχή του στο Διοικητικό Συμβούλιο της SAFIA, από όπου και αποκόμισε πολύτιμες εμπειρίες και φιλίες. Μέσω του OffLine Post, αρθρογραφεί κυρίως για την εγχώρια πολιτική σκηνή.
