Της Αγγελικής Καλούδη,
Τρεις μήνες, σχεδόν, μετά από την εμφάνιση του COVID-19 στην επαρχία Χουμπέι της Κίνας και, πλέον, παγκοσμίως η ανθρωπότητα, οι πολίτες, οι επιστήμονες και οι κυβερνήσεις δίνουν αγώνα με το χρόνο και τα όπλα που διαθέτουν. Το νέο είδος κορωνοϊού λέγεται από ιατρούς της Κίνας ότι αναπτύχθηκε μεταξύ 12 με 29 Δεκεμβρίου του 2019, ενώ στις 31 Δεκεμβρίου του 2019 οι κινεζικές αρχές προειδοποιούν για την εμφάνιση κρουσμάτων πνευμονίας αγνώστου προέλευσης στην πόλη Ουχάν. Στις 7 Ιανουαρίου εντοπίζεται η νέα μορφή κορωνοϊού και στις 11 Ιανουαρίου του 2020 ο πρώτος θάνατος στην Κίνα είναι γεγονός. Ο ιός με μεγάλη μεταδοτικότητα εξαπλώνεται εκτός Κίνας στα τέλη του Ιανουαρίου, πλήττοντας πολλούς ηλικιωμένους και ευπαθείς ομάδες. Πρώτα κρούσματα εμφανίζονται και στην Ευρώπη την ίδια περίοδο, συγκεκριμένα στη Γαλλία και τη Γερμανία, με κοινό παρονομαστή το ταξίδι τους στη Βόρεια Ιταλία. Σχεδόν όλος ο κόσμος βρίσκεται σε εγρήγορση και στις 26 Φεβρουαρίου επιβεβαιώνεται το πρώτο κρούσμα και στην Ελλάδα λόγω ταξιδιού στη Βόρεια Ιταλία, ενώ η κατάσταση στη χώρα μας εκτροχιάστηκε μετά τον εντοπισμό προσβεβλημένων από τον ιό εκδρομέων στους Αγίους Τόπους.
Σήμερα η χώρα μας μετράει επισήμως κοντά στα 418 κρούσματα όλοι με ήπια συμπτώματα, 6 νεκρούς και κάποιους σε κρίσιμη κατάσταση. Ανεπισήμως δε γνωρίζουν ούτε οι ιατροί, ούτε και οι φορείς τον πραγματικό αριθμό των κρουσμάτων, μιας και αποδεδειγμένα υπάρχουν κάποια «ορφανά» κρούσματα, που υποδεικνύουν τη σιωπηλή δράση του ιού από ασυμπτωματικούς ή με ελαφρά συμπτώματα ασθενείς σε άλλους. Ο κορωνοϊός έχει επηρεάσει σχεδόν όλη την καθημερινότητά μας, εξαιτίας των μέτρων που έχουν ληφθεί από την κυβέρνηση για προληπτικούς λόγους. Μέτρα που αφορούν την υγεία, την παιδεία, τον πολιτισμό με κλείσιμο θεάτρων, κινηματογράφων, μουσείων, τις μεταφορές, την οικονομία και την εργασία, τη δικαιοσύνη, τον αθλητισμό, την εκκλησία αλλά και τη διασκέδαση, πάρθηκαν για να προλάβουν την έξαρση του ιού, να καθυστερήσουν τα σοβαρά περιστατικά, ώστε να αποφορτιστεί το ήδη βεβαρυμένο σύστημα υγείας. Μάλλον, όμως, τόσο ο κορωνοϊός όσο και τα μέτρα καταπολέμησης του έχουν κλονίσει περισσότερο την ψυχολογία των Ελλήνων, αλλά και όλων των ανθρώπων παγκοσμίως, παρατηρώντας δύο κατηγορίες και οι δύο εξίσου επικίνδυνες για τη δημόσια υγεία και αρμονία.
Η πρώτη κατηγορία αφορά τους πανικοβλημένους ήδη από το άκουσμα της εμφάνισης νέου ιού στην Κίνα. Είναι εκείνοι, που άσχετα αν ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες ή όχι, άδειασαν τα super-markets, όχι μόνο από αντισηπτικά και μάσκες, αλλά και από ρύζι, ξηρά τροφή, όσπρια, κονσέρβες, γάλα μακράς διαρκείας. Αυτούς θα ήθελα να τους ονομάσω «πάσχοντες από κατοχικό σύνδρομο». Είναι οι ίδιοι που έσπευσαν να κλειστούν στο σπίτι τους, να πάρουν τα παιδιά τους από το σχολείο πριν καλά-καλά γίνει οποιαδήποτε ανακοίνωση. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν κατακλυστεί από το φόβο τους, τις περισσότερες φορές δεν είναι σε θέση να αντιληφθούν τις συμβουλές και οδηγίες των ειδικών, είναι επιλεκτικοί στις ειδήσεις που ακούν και συνήθως στέκονται μπροστά από την τηλεόραση ή το κινητό, για να μάθουν πρώτοι τις εξελίξεις από όλα τα δελτία, σε όλα τα κανάλια. Στην ανακοίνωση της πανδημίας κατέρρευσαν, στο κλείσιμο των σχολείων τρόμαξαν, στην απαγόρευση μετακινήσεων και συναθροίσεων ένιωσαν παγιδευμένοι. Όσο περίεργη και αν φαντάζει αυτή η κατηγορία που είναι και η πλειοψηφούσα και, όχι αδίκως με την έκταση που έχει πάρει μιντιακά το θέμα, είναι αυτή που θα τσακωθεί στο δρόμο με κάποιον που βήχει, που θα δείξει με το δάχτυλο έναν κάτοικο της Δυτικής Ελλάδας προκαλώντας το λεγόμενο στιγματισμό (αδόκιμος κατά τη γράφουσα όρος που έχει χρησιμοποιηθεί για τη συγκεκριμένη ασθένεια). Δυστυχώς, αυτή η κατηγορία δε θα καταφέρει να ανταπεξέλθει ψυχολογικά σε εν δυνάμει νέα μέτρα ή έξαρση του ιού, προβαίνοντας σε ακρότητες, που μάλλον υποσκάπτουν τη δημόσια υγεία και κλυδωνίζουν τη ψυχραιμία και το αίσθημα ασφαλείας των πολιτών.
Από την άλλη πλευρά βρίσκονται οι αδιάφοροι, εκείνοι που είναι πιο επικίνδυνοι για την παγκόσμια υγεία. Αυτούς θα ήθελα να ονομάσω «συνωμοσιολόγους», διότι απαξιώνουν την πιθανότητα ύπαρξης καν του ιού στηρίζοντας διάφορα παρασκηνιακά επιχειρήματα. Δε γνωρίζουν σχεδόν αν έχει φτάσει ο ιός στη χώρα μας, πολλοί αγνοούν τα μέτρα που λαμβάνονται ή απλά εκδηλώνουν μια επαναστατική συμπεριφορά. Σίγουρα υποσυνείδητα τρέμουν από το φόβο και εντός του σπιτιού τηρούν δρακόντεια μέτρα υγιεινής αλλά εκτός σπιτιού καθυβρίζουν θεούς και δαίμονες που κλείνουν οι καφετέριες ή άλλοι βρίσκουν φθηνά αεροπορικά εισιτήρια και λένε: «Καλή περίοδος, να πάω Γαλλία!»
Ο Αριστοτέλης είπε: «Μέτρον άριστον», άσχετα που ως Έλληνες δεν το έχουμε τηρήσει ποτέ, καθώς πάντοτε ήμασταν των άκρων από τον ωχαδερφισμό ως την παράνοια. Το ζήτημα, πλέον, καθίσταται εκτός από ηθικό και νομικό, καθώς είναι ποινικά κολάσιμη οποιαδήποτε παραβίαση μέτρων προστασίας της υγείας (άρθρο 285 ΠΚ). Οι επιστήμονες τονίζουν ότι η ψυχολογία του φόβου, του πανικού του εγκλεισμού στο σπίτι είναι καθοριστική γενικά αλλά και ειδικά για τη διασπορά του ιού, διότι θολώνει την κρίση και οδηγεί σε βεβιασμένες πράξεις που μπορεί να βλάψουν την υγεία περισσότερο από κάθε κορωνοϊό. Ακόμα, όμως, όσο επικίνδυνος είναι ο πανικός, άλλο τόσο επικίνδυνη είναι η αδιαφορία, η άγνοια, η υποτίμηση του προβλήματος, διότι το πρόβλημα είναι πραγματικό, όπως και η θνησιμότητα σε συγκεκριμένες ομάδες. Δεν είναι ώρα για άσκοπες φλυαρίες περί κατασκευασμένου ιού, περί θεωριών μείωσης πληθυσμού, περί «πολέμου» χωρών, περί fake news. Ας σκεφτούμε πως νιώθουν οι άνθρωποι που νοσούν, ας κλείσουμε την τηλεόραση, αλλά έχοντας τα αφτιά και τα μάτια μας πάντα ανοιχτά!
