Του Άγγελου Μαρίνου,
Καθώς όλες οι κυβερνήσεις προετοιμάζονται για τα χειρότερα, έτσι και η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει τη δική της αντίσταση στην πανδημία (υπερβολική λέξη, αλλά έτσι την όρισε ο Π.Ο.Υ.). Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν αφορούν στην προάσπιση της οικονομίας, η οποία αποτελεί και μεγάλο ασθενή.
Αρχικά, η Ένωση θα “χαλαρώσει” τις δημοσιονομικές απαιτήσεις προς τα ευρωπαϊκά κράτη. Συγκεκριμένα, οι δαπάνες για αποζημιώσεις ανεργίας, στήριξης των επιχειρήσεων και οι έκτακτες δαπάνες για υγεία δεν θα λαμβάνονται υπόψη όσον αφορά το ετήσιο έλλειμμα και το χρέος. Αυτή η μεταβολή είναι ουσιώδους σημασίας, καθώς επιτρέπει στα κράτη να εστιάσουν τις προσπάθειές τους πιο στοχευμένα στον περιορισμό του ιού, χωρίς να εμποδίζονται από αμφιβολίες για τους οικονομικούς στόχους τους ως προς την Ένωση. Αυτή η πολιτική, όμως, δεν αποτελεί βελτίωση μόνο ως προς τον τομέα της υγείας. Τα οικονομικά προφίλ των κρατών βελτιώνονται σημαντικά μέσω αυτής της ανακοίνωσης, καθώς τουλάχιστον για το 2020, οι πιθανότητες για δημοσιονομικές “επιπλοκές” έχουν πρακτικά μειωθεί συνταρακτικά, εάν δεν έχουν μηδενιστεί.
Σε ό,τι αφορά την ενεργό δραστηριότητα των μέτρων, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα προχωρήσει σε επενδύσεις μεγέθους 25 δισεκατομμυρίων. Αυτά τα χρήματα αποτελούσαν μέρος κοινοτικών κονδυλίων που τα κράτη δεν εκμεταλλεύτηκαν, με αποτέλεσμα την επιστροφή των κεφαλαίων στον κοινοτικό προϋπολογισμό. Η Ένωση μελετάει την άρση του δικαιώματός της για επιστροφή των χρημάτων, έτσι ώστε τα κράτη να τα χρησιμοποιήσουν σε δράσεις ενίσχυσης της οικονομίας. Πρακτικά, τα κράτη θα ενισχυθούν οικονομικά, ώστε να έχουν την δυνατότητα να προβούν στις απαραίτητες καθ’ εαυτούς αμυντικές πρωτοβουλίες. Η προσέγγιση αυτή κρίνεται ως “απόκεντρη”, επιτρέπει δηλαδή στις επί μέρους οργανωτικές μονάδες, δηλαδή τα κράτη, να αποφασίσουν πως θα πραγματοποιηθεί η εκμετάλλευση των πόρων. Από τη μία αυτό είναι και το λογικό, καθώς για τα κράτη υπάρχουν τα κονδύλια, για όλα τα υπόλοιπα υπάρχει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ωστόσο, δεδομένου ότι οι κεντρικές τράπεζες πολλάκις έχουν αποδειχθεί ανίκανες να μεταπείσουν την ευρεία αντίληψη, ιδίως σε περιόδους παράνοιας και απειλής, η απόκεντρη αντιμετώπιση δεν κρίνεται απλά ως λογική, αλλά απαραίτητη.
Ως γενική εικόνα, η άμυνα που στήνεται για την ευρωπαϊκή οικονομία φαντάζει συνεκτική. Εφόσον η πίεση δεν υπερβεί τα ήδη υπάρχοντα χειρότερα σενάρια, η προσέγγιση της συνολικής βοήθειας προς τα κράτη, με επιπρόσθετη την ιδιότητα των κρατών να εστιάσουν την ενέργειά τους εκεί που αυτά θεωρούν πιο αποδοτικό, είναι η πιο ασφαλής. Βέβαια, για να είναι το σχέδιο λειτουργικό, θα πρέπει να υπάρχει συνέργεια μεταξύ των ενισχύσεων της Ένωσης και των κρατικών προγραμμάτων. Εάν τα κράτη δεν είναι εύστοχα με τις ενέργειες τους, τότε οποιαδήποτε ενίσχυση και αν υπάρχει από την Ένωση δεν θα είναι αρκετή. Το περιθώριο που υπάρχει για πρωτοβουλία από πλευράς κρατών είναι ισχυρό εργαλείο. Εάν όμως δεν αξιοποιηθεί συνετά, ή αξιοποιηθεί πιο συντηρητικά απ’ ότι θα έπρεπε, την αποτυχία θα φορτωθούν τόσο η δημόσια υγεία όσο και η οικονομία, τοπικά αλλά και περιφερειακά.
Δεδομένου ότι όλες οι κυβερνητικές οντότητες έχουν μπει σε mindset αυτοπροστασίας, αξίζει να αναλογιστούμε ποιο είναι το endgame της Ένωσης. Εφόσον δεν πεθάνουμε όλοι ή ξυπνήσουμε σε έναν κόσμο εντελώς διαφορετικό, τότε οι οικονομικοί στόχοι είναι απλοί. Πρώτον, η αποτροπή όσο το δυνατόν περισσότερων επιπλοκών γίνεται στις αλυσίδες παραγωγής της εκάστοτε οικονομικής περιφέρειας, αλλά και στον εκάστοτε κλάδο. Το πιθανότερο είναι ότι, αφού περάσουν τα χειρότερα, τη μεγαλύτερη άνοδο θα δουν οι οικονομίες που διατήρησαν την υποδομή της παραγωγής τους, αφού θα μπορούν να αποτραβήξουν ρευστότητα απ’ τις αγορές με μεγαλύτερη ευκολία. Αυτό οδηγεί στο δεύτερο στόχο, ο οποίος είναι η υπεράσπιση των χρηματιστηριακών αξιών και του συνολικού οικονομικού προφίλ της περιφέρειας. Προφανώς, εάν δεν πραγματοποιηθεί ο πρώτος στόχος, ο δεύτερος είναι καταδικασμένος σε αποτυχία. Εάν δεν πραγματοποιηθεί ο δεύτερος, με αποτέλεσμα την άνευ ορίου συρρίκνωση των διεθνών χρηματιστηρίων, η διατήρηση της αλυσίδας παραγωγής γίνεται ακόμα πιο δύσκολο έργο, σε ορισμένους κλάδους μάλιστα αδύνατο.
Σε αυτό το κλίμα πραγματοποιείται και η συνεδρίαση του Eurogroup, με τον πρόεδρο του Θεσμού, Μάριο Σεντένο, να τονίζει την ανάγκη ισχυρής αντίδρασης στον κορωνοϊό, προτείνοντας συγκεκριμένες δράσεις που καλείται να λάβει υπόψη του το Eurogroup. Σε αυτές περιλαμβάνονται πρωτοβουλίες για τον περιορισμό και τη διαχείριση της ασθένειας, τη στήριξη της ρευστότητας των εταιρειών, καθώς και των εργαζομένων και των οικογενειών τους. Ακόμα, εισηγείται μέτρα που θα καλύψουν το κενό μέχρι την αντιμετώπιση της εξάπλωσης, σημειώνοντας πως «θα γίνει πλήρης χρήση της ευελιξίας», ώστε τα ευρωπαϊκά κράτη να καταφέρουν να διαχειριστούν αποτελεσματικά την κρίση. Σε κάθε περίπτωση, βρισκόμαστε εν αναμονή κρίσιμων εξελίξεων ως προς την αντιμετώπιση της επιδημίας που βρίσκεται αντιμέτωπος ο πλανήτης.
Γεννηθείς το 1996 στη Κομοτηνή, είναι φοιτητής του Οικονομικού Τμήματος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, με κατεύθυνση στην οικονομική ανάλυση. Διαθέτοντας ακόρεστο ενδιαφέρον για τα πολιτικά, αρθρογραφεί στην κατηγορία των Οικονομικών του OffLine Post.
