Του Μηνά Στραβοπόδη,
Ο Νικολάι Γκόγκολ υπήρξε ένα σπουδαίος Ουκρανός (μέρος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας) θεατρικός συγγραφέας, μυθιστοριογράφος και διηγηματογράφος. Κάποια από τα κορυφαία έργα του είναι «Το ημερολόγιο ενός τρελού» και «Νεκρές Ψυχές». Επίσης ένα σπουδαίο θεατρικό έργο του είναι «Ο επιθεωρητής». Τα έργα του συγκαταλέγονται στα σπουδαιότερα αριστουργήματα της ρωσικής ρεαλιστικής λογοτεχνίας, όπως αυτά των Ντοστογιέφσκι, Τολστόι και του ποιητή Πούσκιν.
Γεννήθηκε την 1η Απριλίου του 1809 στο κοζάκικο χωριό Σορότσινσκι. Ήταν μοναχογιός. Ο πατέρας του, Βασίλι Γκόγκολ, ήταν γαιοκτήμονας και μέλος της τοπικής αριστοκρατίας, ασχολήθηκε με την θεατρογραφία και την ποίηση. Στον πατέρα του Νικολάι οφείλεται η πρώτη επαφή του με το θέατρο και την λογοτεχνία. Η μητέρα του, Ιβάνοβνα Κοσιαρόφσκαγια ήταν μια βαθιά θρησκευόμενη γυναίκα που έφτανε έως και τα όρια της θρησκοληψίας. Η βαθιά θρησκευτική πίστη της ήταν ένα στοιχείο που επηρέασε βαθύτατα τον Νικολάι.
Ο Νικολάι Γκόγκολ από την ηλικία των 11 έως αυτή των 19 ετών θα σπουδάσει στο ανώτερο γυμνάσιο της πόλης Νιζίν. Εκεί πολύ γρήγορα διακρίθηκε ως ηθοποιός και μίμος. Αν και ήταν επιτυχημένος ως μαθητής εκεί, η επιτυχία του αυτή δεν τον έκανε κοινωνικό και δημοφιλή όπως θα περίμενε κανείς, αντίθετα ήταν απομονωμένος με ελάχιστους φίλους.
Το 1928, μετά το πέρας του σχολείου του θα μετακομίσει στην Αγία Πετρούπολη και θα δώσει εξετάσεις, για να ενταχθεί στο «Αυτοκρατορικό Θέατρο του Χραποβίτσκι», ωστόσο θα απορριφθεί. Παράλληλα, είχε ήδη ξεκινήσει την ενασχόλησή του με την λογοτεχνία, δημοσιεύοντας κάποια κείμενά του σε λογοτεχνικά περιοδικά. Λίγο αργότερα εργάστηκε ως γραμματέας στο υπουργείο εθνικής οικονομίας, δουλειά με την οποία εξασφάλιζε τα προς το ζην.
Η πρώτη του μεγάλη επιτυχία που θα τον κάνει διάσημο στο ευρύ κοινό ήταν η δημοσίευση του πρώτου τόμου διηγημάτων με τίτλο «Βραδιές στο μετόχι κοντά στη Ντίνανκα». Ο τόμος αυτός θα προκαλέσει και τα πολύ θετικά σχόλια του ποιητή Πούσκιν, αλλά και κορυφαίων κριτικών της εποχής. Έτσι, ο Γκόγκολ, ήδη από τα 23 του χρόνια είναι μια προσωπικότητα των ρωσικών γραμμάτων.
Το 1833 διορίζεται καθηγητής σε παρθεναγωγείο, θέση που αφήνει τον επόμενο χρόνο για να δουλέψει ως υφηγητής στο Πανεπιστήμιο της Πετρούπολης. Το 1935 δημοσιεύεται ο δεύτερος τόμος, εντός του οποίου συμπεριλαμβάνεται το διάσημο έργο του «το Ημερολόγιο ενός τρελού». Το επόμενο έτος θα τελειώσει και την συγγραφή του σπουδαίου θεατρικό του έργου «ο Επιθεωρητής», το οποίο πρωτοπαίχτηκε στο θέατρο το 1936. Το έργο αυτό τάραξε τόσο τον χώρο του θεάτρου όσο και την κοινωνία γενικότερα, καθώς το έργο αυτό διέφυγε από την λογοκρισία που επέβαλε το καθεστώς του Τσάρου.
Το έργο αυτό τον αναγκάζει να εγκαταλείψει την Ρωσία και να εγκατασταθεί στην Ζυρίχη στο Παρίσι και μετά στην Ρώμη οπού θα εγκατασταθεί μόνιμα. Εκεί αρχίζει να γράφει το σπουδαιότερο έργο του «Νεκρές Ψυχές». Το 1941, οπότε και τελειώνει το πρώτο μέρος του έργου του αυτού, γυρίζει στην Ρωσία και ύστερα από ένα τρίμηνο αγώνα με την επιτροπή λογοκρισίας το μυθιστόρημα δημοσιεύεται. Νέος σεισμός προκαλείται στον πνευματικό κόσμο της χώρας μετά από την δημοσίευση του μυθιστορήματος αυτού με τον Γκόγκολ να αναγκάζεται για ακόμη μια φορά να εγκαταλείψει την Ρωσία, επιστρέφοντας στην Ρώμη.
Στη Ρώμη η ζωή του δεν είναι καθόλου εύκολη καθώς η ψυχική του υγεία κλονίζεται από τις τύψεις για το έργο του «Νεκρές Ψυχές» όπου θεωρεί πως έχει αδικήσει την Ρωσία δίνοντας μόνο την μία εικόνα αυτής. Έτσι αποφασίζει να γράψει ένα δεύτερο τόμο χωρίς ωστόσο να τα καταφέρνει. Θεωρεί πως ο λόγος που δεν τα καταφέρνει είναι διότι είναι αμαρτωλός και για τον λόγο αυτό ότι τον τιμωρεί ο θεός. Ο Γκόγκολ παθαίνει κρίση ταυτότητας και το 1947 δημοσιεύει ένα ακόμη βιβλίο το οποίο, ναι μεν ταράζει για ακόμη μια φορά την ρωσική κοινωνία, αλλά αυτή την φορά για ακριβώς τον αντίθετο λόγο. Ο πρωτοποριακός μέχρι τότε συγγραφέας, ενστερνίζεται βαθύτατες συντηρητικές απόψεις θεωρώντας πως η συντήρηση της παράδοσης και του Τσάρου είναι η μόνη ελπίδα της Ρωσίας.
Στις 24 Φεβρουαρίου του 1952 θα κάψει όλα τα χειρόγραφα του τελειωμένου δεύτερου τόμου των «Νεκρών Ψυχών» και ως ένα είδος αυτοκτονίας θα σταματήσει να τρώει με αποτέλεσμα στις 4 Μαρτίου να πεθάνει από ασιτία όντας μόλις 43 ετών. Στην κηδεία του θα παρευρεθεί πλήθος κόσμου. Θάφτηκε σε ένα μοναστήρι, ωστόσο όταν το 1931 το σοβιετικό καθεστώς γκρέμισε το μοναστήρι αυτό και μεταφέρθηκε στο Νεκροταφείο Νοβοντέβιτσι. Όταν ανοίχθηκε ο τάφος για την μεταφορά, το πτώμα βρέθηκε μπρούμυτα, γεγονός που δημιουργεί την υπόθεση ότι ο Γκόγκολ τελικά είχε ταφεί ενώ ήταν ακόμη ζωντανός.
~Our life is a perpetual strife of dreams with materiality~
-Nikolai Gogol
