Του Κωνσταντίνου Λίκα,
Ας μην το παιδέψουμε και πολύ. Η οικονομική κρίση, που σχεδόν όλοι πως και πως περιμένανε να σκάσει μετά από το 2008 (είτε λόγω στάσης προφύλαξης ή λόγω καθαρής κερδοσκοπίας), είναι ήδη εδώ. Η Κίνα, ουσιαστικά μιλώντας, έχει σταματήσει την παραγωγή. Μολονότι αρκετές επιχειρήσεις συνεχίζουν πάλι την παραγωγή –ορισμένες ήδη επέστρεψαν σε πλήρη παραγωγή–, πολλές αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα. Στην Κίνα, πολλοί εργαζόμενοι «μεταναστεύουν» από γειτονικές περιοχές για να εργαστούν στα εργοστάσια και σε επιχειρήσεις, καθώς οι δημόσιες συγκοινωνίες στην Κίνα είναι από τις πλέον προηγμένες στον κόσμο. Με τον κορωνοϊό να σκάει ακριβώς κατά την Κινεζική πρωτοχρονιά, πολλοί εργαζόμενοι είτε δεν μπορούν ή δεν θέλουν να γυρίσουν πίσω στην δουλειά.
Η παύση παραγωγής, πλέον μπορεί κανείς να ρωτήσει, σε τι οδηγεί;
- Διακοπές στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες. Είμαστε όλοι μας, είτε μας αρέσει ή όχι, εξαρτημένοι από την Κίνα. Φθηνή παραγωγή με ικανότατα εργατικά χέρια και στήριξη από ένα ικανό δημόσιο τομέα (με πολύ αυστηρούς, ωστόσο, όρους) ισούται μεταφορά παραγωγής στην Κίνα. Επομένως, μία νόσος που παρακωλύει τους εργαζόμενους αυτούς από το να εργάζονται, αναμενόμενο είναι να προκαλέσει ελλείψεις στα πάντα που παράγονται στην Κίνα, είτε είναι αυτοκίνητα και μέρη ή φάρμακα.
- Επιπτώσεις στην ναυτιλία. Όταν πέφτει η ζήτηση στην Κίνα για οτιδήποτε και σταματάει η παραγωγή ταυτόχρονα, ιδίως στα ναυπηγεία, οι ναυλαγορές πιέζονται. Επίσης, πολλά ναυπηγεία επικαλούνται force majeure για να ακυρώσουν παραγγελίες, με ό,τι κόστη συνεπάγεται. Το 2020 είναι annus horribilis για την ναυτιλία.
- Περιορισμός στον τουρισμό. Με το δυστύχημα στο Diamond Princess, όπου από 14 πληγέντες πλέον 750 και πάνω μολύνθηκαν μέσα από το σύστημα κλιματισμού, τον κορωνοϊό στην Ιταλία και πλέον η παγκόσμια εξάπλωσή του, ο κόσμος πλέον κάθε άλλο παρά να ταξιδέψει θέλει. Αυτή η ιδέα θα πλήξει και τον τουρισμό στην Ελλάδα. Αν δεν θέλει ο άλλος να ταξιδέψει καθόλου, χλωμό το να μπορέσει η Ελλάδα να προσελκύσει τουρίστες που δεν θα πάνε Ιταλία ή Γαλλία φέτος.
- Και φυσικά, σε πτώσεις των χρηματιστηρίων. Όταν στην έξαρση της νόσου οι πτώσεις συγκρίνονται με το 2008 στα χρηματιστήρια στις ΗΠΑ, λογικές είναι και οι πτώσεις στο Χρηματιστήριο Αθηνών, στην Ιαπωνία και στη Νότια Κορέα.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα, όμως, δεν είναι η Κίνα. Η κινεζική κυβέρνηση είχε επέμβει άμεσα. Ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό από πολλές πόλεις και επαρχίες, αλλά και από τις κινεζικές ένοπλες δυνάμεις επιστρατεύτηκε στην επαρχία Χουμπέι, της οποίας η Γουχάν είναι η πρωτεύουσα, προς ενίσχυση των εκάστοτε νοσοκομείων. Κατασκευάστηκαν 2 νοσοκομεία σε θέμα ημερών, υπό στρατιωτική διοίκηση, για την καταπολέμηση της ασθένειας, αλλά και ορισμένοι δημόσιοι χώροι μετετράπησαν σε χώρους βοήθειας. Ο ιός, ωστόσο, εξαπλώνεται περαιτέρω σε Νότια Κορέα, Ιαπωνία, Ιταλία και Ιράν. Ο ρυθμός εξάπλωσης της νόσου επίσης εντείνεται στην Γερμανία, στις ΗΠΑ, στην Γαλλία και στο Ιράκ. Πλέον, με κρούσματα στην Νιγηρία και Βραζιλία, ο ιός εξαπλώνεται σε κάθε ήπειρο.
Επομένως, γεννάται ευλόγως το εξής ερώτημα: Μα καλά, τώρα, γιατί δεν το αποκαλούν ήδη πανδημία;
Καλή ερώτηση. Αν το αποκαλέσουν όντως πανδημία, θα γίνει γενική έφοδος στα super market και στα φαρμακεία. Ό,τι έμεινε από μακαρόνια, ρύζι, χαρτί τουαλέτας και αντισηπτικά απλά θα εξαφανιστεί πολύ πιο γρήγορα και μετά η κατανάλωση θα καταρρεύσει για οτιδήποτε περισσεύει. Στην εσχάτη των περιπτώσεων, εάν γενικευτεί ο ιός στην Ελλάδα, μπορεί οι επιδρομές να μην αφήσουν ευρώ, αλλά αίμα και βία. Οι αγορές πανικού θα μετατραπούν σε λεηλασίες. Ήδη υπήρξαν περιστατικά βίας σε ορισμένα σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα– για μακαρόνια.
Αυτό ακριβώς μας έλειπε τώρα. Ο ΠΟΥ έχει κάνει καταστροφικά λάθη, με το να καθυστερήσει τα μέτρα ασφαλείας για τον κορωνοϊό, και η Ευρώπη βρίσκεται στα πρόθυρα μίας γενικευμένης επιδημίας. Η Κίνα, βάσει των επίσημων στοιχείων, έχει θέσει την επιδημία υπό έλεγχο. Πλέον περισσότεροι Ιταλοί νοσούν, παρά Κινέζοι. Το εάν κάποιος μπορεί όντως να πιστέψει τα στοιχεία της Κίνας ή όχι, δεν μπορεί να ξεκαθαριστεί προς το παρόν. Σίγουρα, όμως, οι παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες σε οτιδήποτε, από αυτοκίνητα και ηλεκτρονικές συσκευές, μέχρι και σε φάρμακα (ιδίως γενόσημα) έχουν πληγεί από την παύση παραγωγής στην Κίνα. Η κατακόρυφη πτώση στις ναυλαγορές και στην τουριστική βιομηχανία επίσης δεν θα συνεισφέρει στην ανάπτυξη.
Ως Ελλάδα, αυτό ακριβώς μας έλειπε… Δεν φτάνει που ο μεγαλύτερος εμπορικός μας εταίρος (η Ιταλία) νοσεί ως επί το πλείστον, έχουμε και την προσφυγική κρίση και το ενδεχόμενο επιδείνωσης των σχέσεων Ελλάδας – Τουρκίας. Για αυτό το κράτος έχει κάθε συμφέρον να καθησυχάσει τον κόσμο και πέρα από μέτρα καραντίνας, πρέπει επίσης να σκεφτεί το πώς θα επιβιώσει στην οικονομική καταιγίδα που έρχεται. Εκεί που το Υπουργείο Οικονομικών πόνταρε σε αύξηση ΑΕΠ κατά 2,8%, πλέον πρέπει να σκεφτούμε το ενδεχόμενο μίας νέας επερχόμενης οικονομικής κρίσης παγκοσμίως και πόσο αυτή θα μας επηρεάσει.
Η κρίση, όμως, η οποία ήδη είναι εδώ λόγω μείωσης της παραγωγής και πτώσης του τουρισμού, δεν θα διαρκέσει πολύ. Ο ιός στην Ευρώπη θα εξαπλωθεί περαιτέρω μέχρις ότου κορυφωθεί και μετά, με την μείωση των κρουσμάτων, θα αυξηθεί η παραγωγή και θα ανακάμψει σιγά σιγά ο τουρισμός παγκοσμίως. Η ανάκαμψη θα πάρει καιρό, αλλά όσο περισσότερο διαταράσσεται η δημόσια τάξη, τόσο πιο πολύ θα αργήσει η ανάκαμψη. Η ψυχραιμία δύσκολα διατηρείται, αλλά ακόμη δυσκολότερα επιστρέφει. Ιδίως στην Ελλάδα, λόγω της έξαρσης του προσφυγικού, απαιτείται περισσότερη ψυχραιμία και ενίσχυση των δυνάμεων ασφαλείας από ποτέ. Άμα χάσουμε το μέτρο, χάσαμε την πατρίδα.
