Της Κωνσταντίνας – Μαρίνας Χριστοφή,
Τέχνη… πέντε γράμματα και εκατομμύρια συνειρμοί, έντονοι παλμοί και καλλιτεχνικοί πόθοι ξεδιπλώνονται αποτυπώνοντας αισθήματα, βιώματα και στιγμές. στιγμές που διαρκούν ένα δευτερόλεπτο, αλλά και στιγμές που διαρκούν αιώνια. Η τέχνη ενσαρκώνει το «ωραίο», την αρμονία, την ισορροπία και το ανθρώπινο πνεύμα. Με άλλα λόγια, η τέχνη συνιστά την εξωτερίκευση της ανθρώπινης νόησης και δημιουργίας προς το κοινό. Η τελευταία, ξέρει να ελίσσεται μεταξύ των γραμμάτων, της μουσικής, της κίνησης και της ζωγραφικής, μπερδεύοντας επιδέξια τις αισθήσεις και ανυψώνοντας με καθαρτήριο τρόπο τις ανθρώπινες ευαισθησίες.
Ο Σεφέρης, κάποτε, είχε πει ότι «η τέχνη ενώνει». Πράγματι, αν αναλογιστεί κανείς την αποκαλούμενη «πραγματικότητα» του σήμερα, μια πραγματικότητα δηλαδή, η οποία βρίθει ελλειμμάτων, προβληματισμών και απογοητεύσεων μόνο κάτι ανώτερο, κάτι πνευματικό, κάτι το οποίο δεν διακρίνει, αλλά διακρίνεται, δύναται να ενώσει όλες τις ανθρώπινες ψυχές. Όταν σε κοινωνίες ευρωπαϊκές και μη γίνεται λόγος για «ανύψωση τειχών», επί κυριολεξία και μη, οι κοινές συγκινήσεις, οι κοινές απογοητεύσεις, τα κοινά χαμόγελα δύνανται να άρουν κάθε οικοδόμημα το οποίο αποβλέπει στη διχοτόμηση όλων όσων προορίζονται να είναι ενωμένα. Η τέχνη από μόνη της «μιλά» και εκφράζεται… εκφράζει τη δύνη του πολέμου, το κάλλος του ανθρώπινου σώματος, την ομορφιά της φύσης-την καταστροφή της… Με άλλα λόγια, δηλαδή, η τέχνη ικανοποιεί ακρότητες, διατηρεί μεν την αντικειμενικότητα ορισμένων εικόνων αυτών καθ’ αυτών, λαμβάνοντας ωστόσο μία άλλη μορφή στην υποκειμενική αντίληψη του καθενός.
Δυστυχώς, όμως, η τέχνη δεν αναγνωρίζεται για την ομορφιά της και την πολυπλοκότητά της, πράγμα το οποίο φαίνεται ήδη από τον τρόπο που αυτή αντιμετωπίζεται από τους εκπαιδευτικούς θεσμούς. Συνήθως, στο μέσο ελληνικό σχολείο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, μαθήματα όπως η μουσική ή τα εικαστικά, στριμώχνονται σε ένα «ασθενικό» σαρανταπεντάλεπτο του εβδομαδιαίου προγράμματος. Πολλές φορές μάλιστα, η συγκεκριμένη ώρα θυσιάζεται στο βωμό των «βασικών» μαθημάτων ή άτυπα ορίζεται ως η ελεύθερη ώρα. Στις νεανικές συνειδήσεις, που θέτουν εύλογα ως προτεραιότητα την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, τέτοιου είδους μαθήματα δεν προϋποθέτουν μελέτη ή προσοχή.
Η συγκεκριμένη νοοτροπία, όμως, δεν είναι μια εγγενής αντίληψη των νέων, παρά ένας συμφύρματος εξωτερικών επιρροών και επιταγών. Η δομή της σύγχρονης κοινωνίας και η ανάγκη ταχύρρυθμης ανάπτυξης, εξέλιξης και ένταξης σε αυτήν, δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για παράγοντες που θα έκαναν τον κάθε νέο να παρεκκλίνει από αυτή τη νοητή και γραμμική ευθεία που έχει τεθεί για την πορεία του. Η κοινωνία, όμως, δεν είναι ένα πρόσωπο δακτυλοδεικτούμενο, το οποίο φέρει μεμονωμένα την ευθύνη. Το «φταίξιμο» αποδίδεται και στους αρμόδιους για τη διαμόρφωση του σχολικού προγράμματος, στην οικονομική κρίση που διανύει η χώρα μας, κάνοντας την άμεση απορρόφηση στην αγορά εργασίας επείγουσα ανάγκη, στον αμοραλισμό που μας διακατέχει, καθώς και στη δύναμη που έχει αποκτήσει η εικόνα.
Το ζήτημα, όμως, δεν έγκειται στην απόδοση ευθυνών και κατηγοριών, παρά στην κατανόηση της σημασίας που έχει η τέχνη. Τα εικαστικά και η μουσική δε διδάσκονται για να γεμίζουν οι ώρες του προγράμματος, αλλά ούτε και για να ικανοποιηθεί ένας αριθμός προσλήψεων. Τα συγκεκριμένα μαθήματα, καθώς και ορισμένα συμπληρωματικά όπως είναι η ιστορία της τέχνης, διδάσκονται προκειμένου οι νέοι να κατανοήσουμε ότι το ανθρώπινο πνεύμα, η ανθρώπινη δημιουργία και ευαισθησία είναι έννοιες και αξίες μη πεπερασμένες, οι οποίες χορεύουν στον χρόνο, δημιουργώντας αμφιθυμικά αισθήματα σε κάθε θεατή τους. Επιπρόσθετα, η επαφή με έργα τέχνης (στίχους, πίνακες, αγγεία κ.τ.λ.) αποτελεί ένα ταξίδι στο χρόνο, στην ιστορία και στη ζωή γενικά.
Η τέχνη, με άλλα λόγια, δεν καθορίζεται μόνο για μια κοινωνική ελίτ, αλλά ούτε μόνο για όσους θέλουν να ασχοληθούν με αυτή. Η τέχνη αφορά όλους μας και κυρίως τους νέους, καθώς θέτει τα θεμέλια για τη γαλούχηση ενός σκεπτόμενου ατόμου που αναγνωρίζει την ομορφιά σε κάθε της διάσταση και την αναβιώνει διαρκώς, ακόμη και στα δυσκολότερα μονοπάτια της ζωής.
Είναι προπτυχιακή φοιτήτρια του τμήματος της Νομικής, στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Ο τομέας που την ενδιαφέρει αρκετά όσον αφορά στη νομική, είναι εκείνος του ναυτικού δικαίου, ωστόσο την αγγίζουν έντονα και ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών. Σε ένα έξω-νομικό πλαίσιο, λατρεύει ιδιαίτερα τη συγγραφή, τη λογοτεχνία και την τέχνη. Τέλος, προσπαθεί να δραστηριοποιείται όσο το δυνατόν περισσότερο εθελοντικά καθώς υποστηρίζει έντονα τις αρχές της φιλανθρωπίας και ανιδιοτέλειας.
