Του Οδυσσέα Γραμματικάκη,
Οι εκλογές του Φεβρουαρίου του 1936 θα ήταν οι τελευταίες εκλογές που θα έβλεπε η Ισπανία μέχρι το 1977 αλλά και οι τελευταίες εκλογές της Δεύτερης Ισπανικής Δημοκρατίας. Η Αριστερά συσπειρώθηκε γύρω από ένα «πόλο», με το όνομα «Λαϊκό Μέτωπο», το οποίο κέρδισε το 47% των ψήφων έναντι του Δεξιού πόλου, το οποίο ονομάστηκε «Εθνικό Μέτωπο». Το «Λαϊκό Μέτωπο» κέρδισε 263 έδρες έναντι 156 εδρών του Δεξιού Μπλοκ και 54 εδρών των Κεντρώων Ρεπουμπλικανών.
Το Λαϊκό Μέτωπο συνδύαζε κόμματα από όλο το εύρος της αριστεράς. Με πρωταγωνιστές το Σοσιαλιστικό Κόμμα και τη Ρεπουμπλικανική Αριστερά της Καταλονίας, το παζλ των κομμάτων συμπλήρωνε και το Κομμουνιστικό Κόμμα Ισπανίας και άλλα μικρότερα αριστερά κόμματα. Από την άλλη, στο Εθνικό Μέτωπο το ακροδεξιό, με συχνά-πυκνά φασιστικές απόψεις CEDA, το οποίο πρωταγωνίστησε κατά τη «Μαύρη Διετία», που ασχοληθήκαμε στο προηγούμενο κείμενο, ήταν ο κύριος κορμός του αντίπαλου δέους του Λαϊκού Μετώπου.
Στη νέα κυβέρνηση υπό την Αριστερά, Πρωθυπουργός της Κυβέρνησης έγινε ο πρώην Πρωθυπουργός κατά την κυβέρνηση 1931-1933, Μανουέλ Ανθάνια. Η νέα κυβέρνηση τήρησε την υπόσχεσή της και προσέλαβε ξανά όλους τους εργαζόμενους που είχαν χάσει τη δουλειά τους για πολιτικούς λόγους. Η προσπάθεια για προοδευτικές πολιτικές, που η προηγούμενη κυβέρνηση τις είχε αναιρέσει, ήταν αρκετά δύσκολο να υλοποιηθεί. Η βία που όλο και κλιμακωνόταν μεταξύ Αριστερών και Δεξιών, ήταν το μεγάλο εμπόδιο για την κυβέρνηση, ως προς την υλοποίηση των πολιτικών που ήθελε. Μέχρι τον Ιούλιο είχαν συμβεί 269 πολιτικές δολοφονίες.
Η κυβέρνηση για να εκτονώσει την κατάσταση, αλλά και για να αποτρέψει κάποιο πραξικόπημα, έκανε εκκαθαρίσεις στον ισπανικό στρατό. Η προσπάθεια, όμως, για απομάκρυνση των στοιχείων που η κυβέρνηση θεωρούσε επικίνδυνα, δεν ήταν σημαντική. Έτσι, αντί να εκτονώσει την κατάσταση, οι δολοφονίες μεταξύ δεξιών και αριστερών θα συνεχίζονταν, με αποκορύφωμα τη δολοφονία των Χοσέ Καστίγιο και Κάλβο Σοτέλο.
Στις 12 Ιουλίου 1936 στη Μαδρίτη, ένα μέλος της Φάλλαγας (το εθνικιστικό κόμμα της Ισπανίας) δολοφόνησε τον αντικυβερνήτη της ισπανικής αστυνομίας και μέλος του Σοσιαλιστικού Κόμματος, Χοσέ Καστίγιο. Την επόμενη μέρα για αντίποινα, μέλη της πολιτοφυλακής συνέλαβαν τον Κάλβο Σοτέλο, μια ηγετική φιγούρα της Ισπανικής Δεξιάς και τον δολοφόνησαν χωρίς δίκη. Αυτή ήταν η στιγμή που η έννομη τάξη της Ισπανίας κατέρρευσε εντελώς. Στις 17 Ιουλίου το πραξικόπημα παίρνει σάρκα και οστά, οδηγώντας την Ισπανία στην πιο αιματηρή της τριετία.
Το τέλος της Δεύτερης Ισπανικής Δημοκρατίας τελείωσε τυπικά τον Ιούλιο του 1936, αν και άτυπα έληξε τον χειμώνα του 1938-1939, όταν «έπεσε» και η Καταλονία, που για ένα ολόκληρο καλοκαίρι κυβερνιόταν από εργατικά σωματεία και αναρχικούς. Στις μεγάλες πόλεις, η αυτοδιαχείριση και η κολεκτιβοποίηση που συνέβη στις πόλεις της Καταλονίας, Αραγονίας και Ανδαλουσίας, νομιμοποιούσε την κυβέρνηση του «Λαϊκού Μετώπου» και δημιουργούσε ελπίδες ότι ο εμφύλιος πόλεμος μπορεί να κερδηθεί από τις Δημοκρατικές δυνάμεις. Στον Ισπανικό Εμφύλιο, άνθρωποι από όλο τον κόσμο ήρθαν να πολεμήσουν στο πλευρό των Δημοκρατικών. Οι «Διεθνείς Ταξιαρχίες» ήταν στρατιωτικές μονάδες εθελοντών από όλο τον κόσμο. Οι στρατιώτες των Διεθνών Ταξιαρχών ήταν περίπου 59.000. Τα μάτια όλου του κόσμου ήταν στραμμένα στην Ισπανία και στη διάσωση της Δημοκρατίας, αλλά και στην ήττα του φασισμού.
Τελικά, τίποτα από αυτά δε συνέβησαν. Το 1939 ο Φράνκο βγήκε νικητής και η Δημοκρατία χάθηκε, μαζί με την ελπίδα για την ήττα του φασισμού σε όλη την Ευρώπη.
Βιβλιογραφία
- Payne, Stanley (1973), A History of Spain and Portugal, Volume Two: Eighteenth Century to Franco. University of Wisconsin Press.
