Του Άγγελου Μαρίνου,
Εκ πρώτης όψεως, φαντάζει υπερβολική η αντίδραση των χρηματιστηρίων στην απειλή μιας πανδημίας. Εφόσον δεν έχει πραγματοποιηθεί ακόμα η εξάπλωση του κορωνοϊού σε καταστρεπτικά επίπεδα, προς τι αυτή η σχεδόν άτακτη υποχώρηση στα διεθνή χρηματιστήρια;
Μια απ’ τις βασικές αδυναμίες του χρηματιστηρίου είναι η έπαρση, αλλά και η έλλειψη ανοχής σε απειλές. Πολλές φορές, τα χρηματιστήρια έχουν βάλει τρικλοποδιά σε οικονομίες, μέσω της συνεχόμενης εισροής κεφαλαίων σε αγορές που είχαν ήδη φτάσει στο ζενίθ τους. Παράλληλα, πολλές φόρες, αγορές δεν ολοκλήρωσαν τον κύκλο μεγέθυνσης τους, διότι στο άκουσμα μιας απειλητικής είδησης οι επενδυτές επέλεξαν την αυτοπροστασία βιαστικά και χωρίς φειδώ, αφήνοντας ολόκληρους κλάδους να μαζεύουν τα κομμάτια τους για χρόνια μετά. Η βασική αίτια αυτών των “λαθών”, είναι ο αυτό-ενισχυτικός χαρακτήρας των τάσεων. Εφόσον μία μερίδα των επενδυτών αρχίζει να αγοράζει συγκεκριμένες χρηματιστηριακές αξίες, αυτό δημιουργεί ισχυρή ροπή να πράξουν το ίδιο και άλλοι επενδύτες, για να μην χάσουν το κομμάτι τους απ’ την “πίτα”. Ανάλογα, αρκεί ένα μέρος των επενδυτών να κρίνει ότι ήρθε η ώρα να ρευστοποιήσει τα κεφάλαια του, ώστε οι αμφιταλαντευόμενοι επενδύτες να πράξουν το ίδιο και έπειτα και οι υπόλοιποι, καθώς η πτώση έχει ξεκινήσει.
Μία πανδημία είναι σίγουρα αιτία για πτώση των χρηματιστηριακών δεικτών. Υπάρχουν πιο ασφαλείς τρόποι να επενδυθεί ένα κεφάλαιο, όταν η κινητικότητα της πραγματικής οικονομίας θα είναι στο ελάχιστό της επίπεδο. Ωστόσο, και εδώ είναι που ξεκινά η παθογένεια του χρηματιστηρίου, δεν χρειάζεται καν να πραγματοποιηθεί η πανδημία. Το μόνο που χρειάζεται είναι η ύπαρξη ισχυρής αμφιβολίας, σε συνδυασμό με εκφοβιστική δημοσιογραφία, η οποία είναι αδύνατο να μην υπάρχει, τώρα που το διαδίκτυο ανταγωνίζεται τους (κάποτε) ορθόδοξους τρόπους ενημέρωσης.
Ενδεχομένως, η αντίδραση των επενδυτών να είναι και η σωστή. Ωστόσο, αυτό δεν αλλάζει το γεγονός πως για άλλη μία φορά τα χρηματιστήρια υποχωρούν οικτρά, πέραν των σημείων ισορροπίας της πραγματικής οικονομίας, καθαρά ως αποτέλεσμα υπερβολικής αντίδρασης. Όπως και με έναν οργανισμό, όταν αυτός αντιδρά υπερβολικά, ενεργοποιώντας περιττές άμυνες του απέναντι σε μία απειλή, καταλήγει να αποδυναμώνει τον εαυτό του. Ακόμα και εάν σε ένα μήνα οι κύριοι φόβοι έχουν ξεπεραστεί (πράγμα φύσει αμφίβολο), θα υπάρξουν χρηματιστήρια που δε θα αγγίξουν το ζενίθ τους, διότι πολύ απλά τα κεφάλαια που είναι απαραίτητα θα είναι πλέον δεσμευμένα σε άλλα προϊόντα.
Την αρνητική τάση, που δημιουργεί η απειλή μιας πανδημίας, μπορούσε να την εντοπίσει κανείς στο χρηματιστήριο Αθηνών από πολύ νωρίς. Απ’ τις πρώτες ημέρες που ανακοινώθηκε η επερχόμενη απειλή που ακούει στο όνομα κορωνοϊός, ο γενικός δείκτης κυριολεκτικά τελμάτωσε. Ο Φεβρουάριος ήταν ένας χείριστος μήνας, όπου το χρηματιστήριο παρέμενε στατικό και παλινδρομικό στη κίνηση μεταξύ των 900 και 920 μονάδων. Παρότι το χρηματιστήριο αντιστεκόταν στις πιέσεις που δεχόταν, είχε αρχίσει να γίνεται φανερό πως δεν υπήρχαν οι βάσεις να διατηρηθεί αυτή η ισορροπία μακροπρόθεσμα. Η αποτυχία του γενικού δείκτη να ξεκολλήσει απ’ το εύρος παλινδρόμησής του, σήμαινε όχι μόνο ότι θα επέλθει μία αναπόφευκτη πτώση, αλλά και πως θα έμενε εκτεθειμένο σε ισχυρή μείωση, σε περίπτωση που τα άλλα διεθνή χρηματιστήρια υποχωρούσαν. Όντως, μετά από ένα σύντομο χρονικό διάστημα, οι θέσεις long υποχώρησαν αισθητά έναντι της θέσης short. Οι επενδυτές που απέβλεπαν στην άνοδο του χρηματιστηρίου έχασαν τον πόλεμο φθοράς, αν και ομολογουμένως, δεδομένου του διεθνούς οικονομικού περιβάλλοντος, δεν είχαν πραγματικές ελπίδες νίκης. Όταν εν τέλει σύσσωμα τα διεθνή χρηματιστήρια κατρακύλησαν, το χρηματιστήριο Αθηνών δεν εμφάνισε καμία αντίσταση.
Παρότι το παρόν είναι δυσοίωνο, αυτό δεν πρέπει να δημιουργεί αρνητικότητα για τις μακροπρόθεσμες προσδοκίες. Όταν και εφόσον ξεπεραστούν τα τωρινά εμπόδια, το χρηματιστήριο θα είναι σε θέση να ανακάμψει και μάλιστα δυναμικά. Από μία άποψη, μπορούμε μάλιστα να πούμε ότι το χρηματιστήριο Αθηνών θα είναι σε καλύτερη θέση να δεχθεί τις μελλοντικές εισροές κεφαλαίων, κατά τη περίοδο επανάκαμψης, από άλλα διεθνή χρηματιστήρια της Ευρώπης. Αυτό που θα έπρεπε πραγματικά να μας ανησυχεί είναι η πιθανότητα να μην καταφέρουν να σταθούν εκ νέου οι Ευρωπαϊκές αγορές στα πόδια τους, διότι το αντίκτυπο θα περιόριζε και τις δικές μας δυνατότητες. Ωστόσο, αυτές οι ανησυχίες είναι ίσως και μήνες μακριά.
Γεννηθείς το 1996 στη Κομοτηνή, είναι φοιτητής του Οικονομικού Τμήματος του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, με κατεύθυνση στην οικονομική ανάλυση. Διαθέτοντας ακόρεστο ενδιαφέρον για τα πολιτικά, αρθρογραφεί στην κατηγορία των Οικονομικών του OffLine Post.
