Του Αλέξανδρου Γκανά,
Οι απαρχές του δημοκρατικού πολιτεύματος εντοπίζονται στην αρχαία Αθήνα, από το 462 π.Χ. Η άμεση δημοκρατία της Αθήνας αποτέλεσε την πρώτη περίπτωση οργάνωσης και λειτουργίας ενός τέτοιου πολιτικού συστήματος, ενώ παρέμεινε σε λειτουργία έως και το 322 π.Χ. (ενδιάμεσα παρεμβάλλονται και 2 μικρά διαστήματα τυραννικού πολιτεύματος). Γιατί όμως ένα τόσο ιδιαίτερο και πρωτοφανές σύστημα διακυβέρνησης εμφανίστηκε και άκμασε σε μια τέτοια περίοδο και στον συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο;
Η απάντηση σ’ ένα τέτοιου είδους ερώτημα, γίνεται εύκολα αντιληπτή, αν αναλογιστεί κανείς την κοινωνικοοικονομική και πνευματική ακμή που γνώριζε η αρχαία Αθήνα κατά την εν λόγω περίοδο. Άμεσο απότοκο της προαναφερθείσας ακμής ήταν η δημιουργία πρόσφορου εδάφους, για την ύπαρξη και την ανάπτυξη όλων των απαραίτητων προϋποθέσεων για την εύρυθμη λειτουργία ενός ορθώς εννοούμενου δημοκρατικού πολιτεύματος. Ο λόγος γίνεται για κάποιες θεμελιώδεις αξίες-πυλώνες, στις οποίες στηρίζεται η δομή κάθε τέτοιου τύπου πολιτικής οργάνωσης. Πρόκειται δηλαδή για ένα σύνολο αξιών άρρηκτα συνυφασμένων και συνακόλουθων με την έννοια «δημοκρατία», εφόσον συνιστούν αναπόσπαστο πυρήνα της εννοιολογικής και λειτουργικής της υπόστασης.
Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να καταστήσω απολύτως σαφές ότι σε καμία περίπτωση δεν συγχέω το πολίτευμα της άμεσης δημοκρατίας που επικρατούσε στην αρχαία Αθήνα, με το παρόν, ισχύον πολίτευμα, εκείνο της αντιπροσωπευτικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας της σύγχρονης Ελλάδας. Εν τούτοις, όπως άνωθεν αναφέρθηκε, οι εν λόγω αξίες, είναι συνδεδεμένες με την έννοια της «δημοκρατίας» αυτής καθ’ εαυτής και ως εκ τούτου καθίστανται διαχρονικές και συνάμα κρίσιμες για την ορθή λειτουργία, ενός σύγχρονου δημοκρατικού πολιτεύματος.
Αναλυτικότερα, επακόλουθοι όροι, σχετικά με την δημοκρατία, είναι εκείνοι της ισότητας και της ισονομίας. Στο πλαίσιο ενός δημοκρατικού πολιτεύματος, θα πρέπει όλοι οι πολίτες να είναι ίσοι αναμεταξύ τους αλλά και παράλληλα, θα πρέπει να είναι ίσοι απέναντι στον νομό. Η δημοκρατία νοείται ως το πολίτευμα των αντικρουόμενων απόψεων και μερών, εφόσον κάθε πολιτική και ιδεολογική μερίδα του πληθυσμού έχει την δική της «φωνή» και δύναται να διεκδικήσει τα δικά της πιστεύω. Μάλιστα αν το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, ενστερνίζεται μια συγκεκριμένη ιδεολογία, ή κατ’ επέκταση υποστηρίζει έναν συγκεκριμένο πολιτικό σχηματισμό, αυτός παίρνει στα χέρια του, τα ηνία της χώρας, εφόσον αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μέρος των πολιτών της. Η εν λόγω απαραίτητη προϋπόθεση της εύρυθμης λειτουργίας, ενός δημοκρατικού πολιτεύματος, δεν θα μπορούσε να επέλθει, εάν επικρατούσαν ανισότητες, σ’ ότι αφορά την ιδιότητα του πολίτη ή εάν οι πολίτες δεν ήταν όλοι ίσοι, ενώπιον του νόμου.
Περαιτέρω, άμεσα συνδεδεμένο, με την έννοια της πολιτικής ισότητας, είναι σε κάθε περίπτωση, το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι. Αυτό ισχύει τόσο στην ενεργητική του μορφή, εφόσον κάθε πολίτης έχει δικαίωμα ψήφου (εκλέγειν), όσο και στην παθητική του, καθώς κάθε πολίτης, έχει το δικαίωμα να βάζει υποψηφιότητα και να εκλέγεται σε δημόσια αξιώματα. Απαιτείται βέβαια, να πληρούνται ορισμένες, εκ του νόμου εκπορευόμενες προϋποθέσεις, για την άσκηση του προαναφερθέντος δικαιώματος.
Συμπληρωματικά, ένα ευρύθμως λειτουργών δημοκρατικό πολίτευμα, απαιτεί την ύπαρξη, εντός του κοινωνικού συνόλου, ενεργών και συνειδητοποιημένων πολιτών. Η δημοκρατία είναι το πολίτευμα των πολλών, το πολίτευμα κατά το οποίο ο λαός διαχειρίζεται έμμεσα την εξουσία και αυτή οφείλει σε κάθε περίπτωση, να εξυπηρετεί το συλλογικό συμφέρον και τις λαϊκές επιταγές. Ως εκ τούτου εάν, το κοινωνικό σύνολο παρουσιάζεται ως πολιτικά αδιάφορο και αδαές, καθίσταται ουσιαστικά αδύνατη η ορθή και κατά τα προβλεπόμενα λειτουργία, του ανώτατου πολιτειακού οργάνου, που δεν είναι άλλο απ’ τη Βουλή των Ελλήνων.
Λαμβάνοντας υπ’ όψει όλα τα προλεχθέντα, μπορεί κανείς εύκολα να κατανοήσει τους λόγους για τους οποίους, η Ελλάδα και κατ’ επέκταση το ελληνικό δημοκρατικό πολίτευμα διανύει περίοδο κρίσης. Βασικοί πυλώνες του δημοκρατικού πολιτεύματος, υπονομεύονται και θυσιάζονται στον βωμό της ασυδοσίας, της προπαγάνδας και της εξυπηρέτησης οικονομικοπολιτικών συμφερόντων. Η ισότητα των πολιτών καθώς και η ισότητα απέναντι στον νόμο φαίνεται ότι υπάρχει πλέον μόνο θεωρητικά και όχι ουσιαστικά, εφόσον είναι πολλά τα περιστατικά που το ίδιο το κράτος την καταδικάζει ποικιλοτρόπως.
Λόγου χάριν, η Βουλή, προ ολίγων μηνών, αποφάσισε να καταψηφίσει την αναθεώρηση του άρθρου 5 παρ. 2, του Συντάγματος, σχετικά με την συνταγματική καθιέρωση της απαγόρευσης διακρίσεων λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας, αναπηρίας ή χαρακτηριστικών φύλου. Κάτι τέτοιο, αποτελεί μια ξεκάθαρη και πλήρως κατακριτέα, κατ’ εμέ, δήλωση κατά της ισότητας. Ακόμα, είναι πολλά τα περιστατικά στα οποία οι ελληνικές αρχές, έχουν «κάνει τα στραβά μάτια» σε σχέση με παράνομες δραστηριότητες, οι οποίες και διενεργούνται από άτομα με μεγάλη πολιτική επιρροή ή και οικονομική δύναμη. Παρόλο δηλαδή, που όλοι οι Έλληνες είναι στη θεωρία ίσοι απέναντί στον νόμο, στην πράξη φαίνεται ότι υπάρχουν πολλά άτομα που καθίστανται υπεράνω αυτού. Τέλος, η δυσαρέσκεια και η απογοήτευση μιας μεγάλης μερίδας του πληθυσμού, εξαιτίας της κρίσης, που ταλανίζει την χώρα τα τελευταία έτη, έχει δημιουργήσει μια τάση απαξίας για τα πολιτικά πράγματα και την πολιτική επικαιρότητα, γεγονός που συμβάλλει σε κάθε περίπτωση στην διαιώνιση τέτοιου είδους φαινομένων, όπως αυτό της λεγόμενης «απολιτίκ νεολαίας» ή αυτό της αποποίησης του εκλογικού δικαιώματος.
Συνοψίζοντας, κάθε δημοκρατικό πολίτευμα που λειτουργεί εύρυθμα και κατά τα προβλεπόμενα, στηρίζεται ακράδαντα σε ορισμένους πυλώνες, οι οποίοι τουλάχιστον σ’ ότι αφορά την «Ελλάδα της κρίσης», υποβαθμίζονται ουσιαστικά.
Είναι προπτυχιακός φοιτητής του τμήματος Νομικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Ο κλάδος της νομικής, ανέκαθεν φάνταζε ιδιαίτερα συναρπαστικός σε εκείνον, εφόσον από πολύ νεαρή ηλικία γνώριζε ότι αυτήν την κατεύθυνση θα ήθελε να ακολουθήσει μελλοντικά. Τα τελευταία δύο χρόνια ασχολείται ερασιτεχνικά με την συγγραφή και πιο συγκεκριμένα με την συγγραφή πολιτικών δοκιμίων, ποιημάτων και σύντομων διηγημάτων της λογοτεχνίας του φανταστικού. Τρέφει επιπλέον, μια ιδιαίτερη αγάπη για τον αθλητισμό, την τζαζ μουσική και το σκάκι, ευελπιστώντας ότι, κάποια στιγμή στο άμεσο μέλλον θα του δοθεί και η ευκαιρία να συμμετάσχει σε σκακιστικούς αγώνες.
