Της Μαριέτας Μουγιάντση,
Παράστησε, λοιπόν, τη δική μας φύση ως προς την κριτική ικανότητα και την κριτική ανικανότητα με μια τέτοια εικόνα. Φαντάσου, δηλαδή, μέσα σε μια σπηλιά, η οποία έχει την είσοδό της ανοιχτή προς το φως, να βρίσκονται άνθρωποι από την παιδική τους ηλικία δεμένοι με αλυσίδες και στα χέρια και στα πόδια και στον αυχένα, ώστε να μένουν καθηλωμένοι και να βλέπουν μόνο μια οθόνη που βρίσκεται μπροστά τους, μη μπορώντας να στρέψουν γύρω το κεφάλι τους, λόγω των δεσμών τους.
Ακόμη, φαντάσου να ξεδιπλώνονται από πίσω τους πολλά καλώδια, που είναι συνδεδεμένα με την τηλεόραση. Και ένα στούντιο γεμάτο κάμερες, μικρόφωνα, φώτα και έναν παρουσιαστή με το ένα του μάτι στραμμένο στην κάμερα και με το άλλο στην προβολή παρουσιαστή, να αναμεταδίδει τις πληροφορίες.
Και ανάμεσα στο στούντιο και στους τηλεθεατές-δεσμώτες, φαντάσου να υπάρχει ένα ολόκληρο συνεργείο που μοντάρει, ξεμοντάρει, παραλείπει, γεμίζει τα πλάνα με τίτλους, υπότιτλους, χρώματα, γραμματοσειρές, διαφημίσεις. Και φαντάσου δίπλα από το συνεργείο αυτό, να υπάρχει πλήθος ανθρώπων, διεφθαρμένων πολιτικών, δημαγωγών και λαοπλάνων, ανθρώπων με εξουσία και επιρροή. Φαντάσου, λοιπόν, από τη μια αυτούς να κατευθύνουν τις κινήσεις του συνεργείου για να εξυπηρετήσουν τα προσωπικά τους συμφέροντα. Και από την άλλη, τους τηλεθεατές-δεσμώτες να παρακολουθούν κάθε προπαγανδιστικό τηλεοπτικό πρόγραμμα, χωρίς τη θέλησή τους.
Όπως και στην αλληγορία του σπηλαίου του Πλάτωνα, οι δεσμώτες είναι έρμαια των αισθήσεών τους, καθώς η όραση και η ακοή τους δε μπορούν παρά να τους προσφέρουν ένα χαμηλό επίπεδο γνώσης. Μοναδική πηγή γνώσης τους αποτελεί ο παρουσιαστής, ο οποίος μεταδίδει τα μηνύματα στους τηλεθεατές-δεσμώτες. Ο αφελής εμπειρισμός τους οφείλεται στη μονοδιάστατη πληροφόρηση που λαμβάνουν, ενώ παράλληλα το γνωστικό τους επίπεδο τους επιτρέπει να αρκούνται μόνο σε εικασίες για το τι είναι πραγματικό. Οι αλυσίδες που κρατούν καθηλωμένους τους ανθρώπους στην προκειμένη περίπτωση, είναι η ίδια τους η προσήλωση στα υλικά αγαθά, στην εικόνα, στο θέαμα.
Ο σύγχρονος άνθρωπος, όντας δέσμιος της υπερκαταναλωτικής του μανίας, απομακρύνεται από την πραγματική ζωή, την ελευθερία, την ευτυχία. Η ισοπεδωτική λειτουργία των ΜΜΕ που υπερπροβάλλουν πρότυπα ήθους, ομορφιάς, πλούτου, καθώς και η παθητική, άκριτη, εξανδραποδιστική κατανάλωση θεάματος, συσκοτίζουν τη ζωή του ανθρώπου, ο οποίος ολοένα και απομακρύνεται από τις αληθινές ανθρώπινες σχέσεις, την πνευματική καλλιέργεια και την πνευματική ανέλιξη.
Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, αν ένας από τους δεσμώτες απελευθερωθεί από τα δεσμά του και καταφέρει να αναδυθεί από τη σπηλιά και αντικρίσει με τα μάτια του την αλήθεια, έχει ηθικό χρέος να επιστρέψει στους συνδεσμώτες του, όσο επίπονο κι αν είναι, και να τους εξηγήσει όλα όσα είδε, βοηθώντας τους να ανελιχθούν κι εκείνοι. Κατά πόσο, όμως, είναι αυτό εφικτό στη σύγχρονη εποχή; Σίγουρα, λόγω της υπερπληροφόρησης, το να βρει κανείς τι είναι αληθινό και τι όχι, φαντάζει απίθανο. Ωστόσο, η όξυνση του νου και της κριτικής σκέψης, είναι ανάγκη να αποτελέσει προτεραιότητα όλων μας, καθώς μόνο μέσω αυτής μπορούμε να αντιλαμβανόμαστε ολοκληρωτικά την πραγματικότητα και να μη περιοριζόμαστε σε εικασίες και υποθέσεις.
