Εκλογές 1992: Η ανάδειξη του Μπιλ Κλίντον

19 Φεβρουαρίου, 2020

Της Έφης Βούζιου,

Οι προεδρικές εκλογές του 1992 έκριναν θριαμβευτικό νικητή τον Μπιλ Κλίντον, ο οποίος είχε αντιπάλους σε αυτήν την πολιτική διαμάχη τον Ρεπουμπλικανό Τζορτζ Μπους και τον ανεξάρτητο επιχειρηματία του Τέξας Ρος Περό.

Στις εκλογές, λοιπόν, που έλαβαν χώρα την Τρίτη 3 Νοεμβρίου οι Δημοκρατικοί επικράτησαν, με πολλούς να θεωρούν κύρια αιτία τις λάθος κινήσεις που ακολούθησε ο Μπους, στο τέλος της προεδρίας του. Τον κατηγόρησαν για αθέτηση των προεκλογικών του υποσχέσεων ως προς την μείωση των φόρων και για το γεγονός ότι δεν κεφαλαιοποίησε την απελευθέρωση του Κουβέιτ από το Ιράκ (πόλεμος του Κόλπου). Ο Μπους είχε αποξενώσει μεγάλο μέρος της συντηρητικής του βάσης, διακόπτοντας την εκστρατεία του 1988 για δέσμευση εναντίον της αύξησης των φόρων, με την αθέτηση της βαρύγδουπης υπόσχεσής του «διαβάστε τα χείλη μου». Και η εξωτερική πολιτική, όμως, θεωρείτο πλέον λιγότερο σημαντική μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και το σχετικά ειρηνικό κλίμα στη Μέση Ανατολή, μετά την ήττα του Ιράκ στον Πόλεμο του Κόλπου.

Βέβαια, ο Τζορτζ Μπους διετέλεσε πρόεδρος των ΗΠΑ σε μια πολυτάραχη τετραετία που σηματοδοτήθηκε από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, την επανένωση της Δυτικής με την Ανατολική Γερμανία και φυσικά τον Πρώτο Πόλεμο του Κόλπου, που είχε ευρύτερες συνέπειες σε όλη τη Μέση Ανατολή. Αποτέλεσε, επίσης, τον μόνο πρόεδρο των ΗΠΑ που κατάφερε, χάρη στις διπλωματικές του ικανότητες, να κερδίσει την εμπιστοσύνη του ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης, Μιχαήλ Γκορμπατσόφ.

Αρχικά, όμως, για την ανάδειξη του Μπους ως εκπροσώπου των Ρεπουμπλικανών στις προεδρικές εκλογές του 1992, προηγήθηκε μια πολιτική μάχη, με κύριο αντίπαλό του τον συντηρητικό δημοσιογράφο, Πατ Μπιουκάναν. Ωστόσο, η καλύτερη επίδοση του Μπιουκάναν, ήταν στον προκριματικό του Νιου Χάμσαϊρ στις 18/2/1992 – όπου ο Μπους κέρδισε με μια διαφορά 38-53%. Ο Πρόεδρος Μπους κέρδισε το 73% όλων των προκριματικών ψήφων, με 9.199.463 ψήφους. Ο Μπιουκάναν κέρδισε 2.899.488 ψήφους, οι μη δεσμευμένοι εκλέκτορες κέρδισαν 287.383 ψήφους και ο Ντέιβιντ Ντιούκ, αργότερα ο ιδρυτής της ομάδας National Association for the Advancement of White People, κέρδισε 119.115 ψήφους. Όλοι οι άλλοι υποψήφιοι μόλις και κατάφεραν να ξεπεράσουν αθροιστικά τις 100.000 ψήφους

Η αλήθεια είναι ότι η επιτυχία της συντηρητικής αντιπολίτευσης, ανάγκασε τον μετριοπαθή Μπους να κινηθεί περαιτέρω προς τα δεξιά απ’ ό,τι το 1988, και να ενσωματώσει πολλές κοινωνικά συντηρητικές ετικέτες στην κομματική πλατφόρμα. Επέτρεψε, μάλιστα, στον Μπιουκάναν να απευθύνει την εναρκτήρια ομιλία στο Ρεπουμπλικανικό Εθνικό Συνέδριο στο Χιούστον, και αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο culture war speech του να αποξενώσει πολλούς μετριοπαθείς. Ο Ντέιβιντ Ντιούκ, επίσης, εισήλθε στους ρεπουμπλικανικούς προκριματικούς, αλλά η επίδοσή του ήταν φτωχή στις δημοσκοπήσεις.

Μετά από αρκετές πιέσεις στους εκλέκτορες του Μπιουκάναν να υποχωρήσουν, η ψήφος των εκλεκτόρων διαμορφώθηκε ως εξής: Τζορτζ Μπους 2.166, Πατ Μπιουκάναν 18, Άλαν Κέγες (πρώην πρεσβευτής) 1. Στο τέλος, βέβαια, ο Νταν Κουέιλ ξαναπήρε το χρίσμα, με ψήφο δια βοής.

Όσον αφορά την παράταξη των Δημοκρατικών, πολλοί υποψήφιοι με υψηλό προφίλ, όπως ο Μάριο Κουόμο, αρνήθηκαν να διεκδικήσουν το Δημοκρατικό χρίσμα, καθώς τα ποσοστά δημοτικότητας του Μπους, μετά την επιτυχή δράση των ΗΠΑ και των συμμαχικών δυνάμεων στον πόλεμο του Περσικού Κόλπου, ήταν αρκετά υψηλά στο 89% και η επανεκλογή του θεωρείτο πολύ πιθανή. Επιπρόσθετα, ο Γερουσιαστής Αλ Γκορ αρνήθηκε να διεκδικήσει το χρίσμα, εξαιτίας του γεγονότος ότι ο γιος του χτυπήθηκε από αυτοκίνητο και υφίστατο εκτεταμένες χειρουργικές επεμβάσεις, καθώς και φυσικοθεραπεία. Ωστόσο, αρκετοί υποψήφιοι, όπως ο Τομ Χάρκιν, ο Πολ Τσόνγκας, ο Τζέρρυ Μπράουν, ο Μπομπ Κέρρεϋ, ο Ντάγκλας Ουάιλντερ και ο Μπιλ Κλίντον αποφάσισαν να διαγωνιστούν.

Ο Κλίντον κατάφερε με σκληρό αγώνα να κερδίσει το χρίσμα του Δημοκρατικού κόμματος και να επιλέξει για αντιπρόεδρο τον επίσης νεαρό συνυποψήφιό του Αλ Γκορ (οι σαραντάρηδες, όπως συχνά αποκαλούνταν). Έχοντας, λοιπόν, την υποστήριξη των δημοκρατικών ξεκίνησε μία καλοσχεδιασμένη καμπάνια, η οποία εκμεταλλεύτηκε την αποτελεσματική χρήση της δωρεάν τηλεόρασης, καθώς και της αμειβόμενης διαφήμισης. Η καλωδιακή τηλεόραση έδωσε πολλές ευκαιρίες για απλήρωτες εμφανίσεις σε τηλεοπτικές εκπομπές, σε τηλεοπτικές συναντήσεις της πόλης, σε ανεπεξέργαστη κάλυψη εκδηλώσεων εκστρατείας στο C-SPAN ή σε ειδήσεις ειδικές για το MTV. Η μορφή ενός πρωινού talk show, στην οποία οι υποψήφιοι δέχονταν ερωτήσεις από ένα ζωντανό κοινό, ήταν τόσο δημοφιλής εκείνη την περίοδο, που χρησιμοποιήθηκε ακόμη και για ένα από τα προεδρικά debate που ακολούθησαν. Ο Κλίντον αποδείχθηκε εξαιρετικά άνετος με αυτήν την οικεία μορφή και την αμεσότητά της.

Οι διαφημίσεις του Κλίντον ήταν συνεπείς με συνεχές στυλ και διάχυτα μηνύματα. Προσπαθώντας να δείξει ότι το λεπτομερές οικονομικό σχέδιό του ήταν σταθερό και στέρεο, χρησιμοποιήθηκαν δηλώσεις και καταγραφές γεγονότων και αριθμών, καθαρά παρουσιασμένες με μαύρα γράμματα σε λευκό φόντο και με τις λέξεις κλειδιά υπογραμμισμένες με κόκκινο χρώμα. Οι διαφημίσεις του Κλίντον ήταν, επίσης, επιτυχείς στην παρουσίαση του υποψηφίου ως κεντρώου, με θέσεις που δε μπορούσαν εύκολα να στιγματιστούν ως φιλελεύθερες. Μια διαφήμιση δήλωσε ότι ο Κλίντον και ο Γκορ «δε σκέφτονται με τον ίδιο τρόπο, όπως έκανε το παλιό Δημοκρατικό Κόμμα» και άλλες ανέφεραν την υποστήριξή τους για την επιβολή της θανατικής ποινής και την επιθυμία τους να «τελειώσουν την ευημερία όπως τη γνωρίζουμε», να εξισορροπήσουν τον προϋπολογισμό και να μειώσουν τις δαπάνες – όλες, δηλαδή, τις παραδοσιακά θέσεις του κόμματος των Ρεπουμπλικανών.

Επειδή, από την άλλη, εμφανιζόταν να χάνει στις δημοσκοπήσεις για όλη τη διάρκεια της εκστρατείας, τα διαφημιστικά μηνύματα του προέδρου Μπους ήταν ασυνήθιστα αμυντικά σε τόνο για εκείνα ενός ατόμου, που κάθεται ακόμα στη θέση του προέδρου. Αν και αρκετές διαφημίσεις χρησιμοποίησαν στιγμιότυπα ειδήσεων από τον πόλεμο του Κόλπου και την πτώση του Τείχους του Βερολίνου για να δείξουν την επιτυχία του ως επικεφαλής διοικητής, οι περισσότερες διαφημίσεις του Μπους ήταν διαφημίσεις επίθεσης, που απεικόνιζαν τον Κλίντον ως κυβερνήτη φορολογιών και δαπανών με μικρή εμπειρία εξωτερικής πολιτικής. Αξιοποιώντας τη διαμάχη, κατά τη διάρκεια των πρωταρχικών ερευνών, σχετικά με την υπεκφυγή του σχεδίου και τις υποτιθέμενες εξωσυζυγικές υποθέσεις του Κλίντον, αρκετές διαφημίσεις πρότειναν ότι ήταν ηθικά ανυπόληπτος και υποκριτικός.

Σε αντίθεση με την εκστρατεία του 1988 του Δουκάκη, που καθυστέρησε καταστροφικά να απαντήσει στις επιθέσεις του Μπους, μέχρι να είναι αργά στη διάρκεια του πολιτικού αγώνα, η εκστρατεία του Κλίντον έδωσε έμφαση, απαντώντας άμεσα -συνήθως την ίδια μέρα- σε οποιαδήποτε κατηγορία εναντίον του. Την ίδια στιγμή, η εκστρατεία Μπους είχε δυσκολίες να βρει ένα ισχυρό θετικό μήνυμα. Οι διαφημίσεις για την εξωτερική πολιτική θα μπορούσαν απλά να αναφέρονται αόριστα στη «σημερινή άγνωστη απειλή» και όχι σε κάποιον συγκεκριμένο εχθρό.

Η πρόταση της εκστρατείας του τρίτου υποψηφίου Ρος Περό, ήταν ότι η οικονομία των ΗΠΑ ήταν σε κίνδυνο, εξαιτίας του αυξανόμενου χρέους της και τη διάχυση των οικονομικών οφειλών και ότι ο Περό, ως ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας, ήταν ικανός να διορθώσει το πρόβλημα. Αν και η εκστρατεία του Περό ήταν σε μεγάλο βαθμό αυτοχρηματοδοτούμενη, είχε αρκετή δημόσια υποστήριξη για να συμπεριληφθεί στις προεδρικές αναμετρήσεις και τελικά έλαβε σχεδόν το 20% της λαϊκής ψηφοφορίας. Η εκτεταμένη διαφημιστική εκστρατεία του Περό ήταν σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνη για τη σχετική επιτυχία της υποψηφιότητάς του, αλλά επίσης έπληξε την εκστρατεία του Μπους, καθώς ισχυριζόταν συνεχώς ότι η οικονομία ήταν στραμμένη προς τη λάθος κατεύθυνση.

Ο Κλίντον κέρδισε την απλή πλειοψηφία της λαϊκής ψήφου και ένα μεγάλο προβάδισμα στους εκλέκτορες. Κέρδισε με 44.909.889 ψήφους, με τον Μπους να ακολουθεί με 39.104.545 ψήφους. Η εκλογή του, αποτέλεσε μια κρίσιμη αλλαγή στο πολιτικό σκηνικό των ΗΠΑ, καθώς μετά από τρεις συνεχόμενες ρεπουμπλικανικές σαρωτικές νίκες, το Δημοκρατικό Κόμμα απέκτησε υποστήριξη στα Βορειοανατολικά, την περιοχή των Μεγάλων Λιμνών και την Καλιφόρνια, αν και κέρδισε μόνο τέσσερις πολιτείες στο Νότο, απ’ όπου προερχόταν ο Κλίντον.

Το 2018 ο Κλίντον έδωσε στη δημοσιότητα το γράμμα που άφησε στο Οβάλ Γραφείο ο Τζορτζ Μπους, ο πρεσβύτερος, την ώρα που παρέδιδε τη θέση του, για να αφήσει να διαφανεί το ήθος, η ειλικρίνεια και η ανιδιοτελής αγάπη του πρώην προέδρου για την πατρίδα του. Το γράμμα έγραφε:

«Αγαπητέ Μπιλ,

Όταν μπήκα σε αυτό το γραφείο πριν λίγη ώρα ένιωσα το ίδιο δέος και σεβασμό που είχα νιώσει και πριν από τέσσερα χρόνια. Ξέρω ότι το ίδιο θα αισθανθείς και εσύ.

Σου εύχομαι να είσαι πολύ ευτυχισμένος εδώ. Εγώ δεν ένιωσα ποτέ τη μοναξιά που περιγράφουν άλλοι πρόεδροι.

Θα υπάρξουν μερικές πολύ δύσκολες στιγμές, που θα γίνουν ακόμα δυσκολότερες από την κριτική που μπορεί να θεωρήσεις άδικη.

Δεν είμαι πολύ καλός στο να δίνω συμβουλές, όμως μην αφήσεις τους επικριτές σου να σε αποθαρρύνουν ή να σε αποπροσανατολίσουν από τον στόχο σου.

Όταν θα διαβάζεις την επιστολή αυτή, θα είσαι ο πρόεδρός μας. Σου εύχομαι ό,τι καλύτερο για σένα και την οικογένειά σου. Η επιτυχία σου τώρα είναι επιτυχία της χώρας μας. Σε στηρίζω με θέρμη. Καλή τύχη.

Τζορτζ»

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

Έφη Βούζιου

Γεννήθηκε το 1997 και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Είναι φοιτήτρια του τμήματος Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Έχει παρακολουθήσει αρκετές ομιλίες και ημερίδες σχετικές με το αντικείμενο των σπουδών της καθώς και με τον ευρύτερο τομέα της εκπαίδευσης. Ιδιαίτερη είναι η συμμετοχή της σε εθελοντικές δράσεις τις οποίες θεωρεί καίριες για τη διάπλαση του χαρακτήρα των ατόμων και τη διάρθρωση της κοινωνίας. Την απασχολούν τομείς σχετικοί με τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ισότητα των κοινωνικών ομάδων.

Εκλογές 1992: Η ανάδειξη του Μπιλ Κλίντον

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

TA ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΡΘΡΑ

ΑΠΟΨΕΙΣ

ΕΚΤΟΣ ΓΡΑΜΜΗΣ

ΔΗΜΟΦΙΛΕΙΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ

Ακολουθήστε μας

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΜΑΣ