Της Αγγελικής Καλούδη,
Κάποτε ήταν η φυματίωση και η νόσος του Χάνσεν, το 2020 και για αρκετά χρόνια πριν είναι ο καρκίνος. Η μάστιγα της εποχής, ο λόγος που τόσοι άνθρωποι παγκοσμίως δεν τα έχουν καταφέρει, η επάρατη νόσος, που συνθλίβει εξωτερικά και εσωτερικά τον ασθενή και καταρρακώνει τους οικείους του. Μπορεί να υπήρχε και παλαιότερα και απλά τώρα να κατέστη γνωστό, γιατί τόσοι άνθρωποι χάθηκαν και σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της ιατρικής επιστήμης, να έγινε ευκολότερη η διάγνωσή του, κάτι που δεν ισχύει, τουλάχιστον για κάποια είδη «επιθετικού» καρκίνου και για την αντιμετώπισή του. Η ζωή για ένα βιοπαλαιστή στην Ελλάδα της κρίσης -και όχι μόνο- είναι ούτως ή άλλως δύσκολη, πόσο μάλλον η ζωή για έναν καρκινοπαθή. Όλοι γνωρίζουμε έναν τέτοιον άνθρωπο. Κάποιοι τον είχαμε στο σπίτι μας ή για καλή του τύχη τον έχουμε ακόμα, για κάποιους ήταν φίλος ή συνάδελφος ή ένας απλός γνωστός, που έδωσε τη δική του τεράστια μάχη και βγήκε νικητής ή ηττημένος. Το σίγουρο είναι πως οι ασθενείς αυτοί δίνουν όντως μια θαρραλέα μάχη, περνώντας δε ένα δικό τους Γολγοθά στην Ελλάδα.
Στοιχεία δείχνουν ότι περίπου 47.000 περιπτώσεις νέων περιστατικών εμφανίζονται στην Ελλάδα κάθε χρόνο, με αντίστοιχους θανάτους περί τους 25.000. Ανάμεσα σε όλα τα είδη καρκίνου, ο καρκίνος του πνεύμονα είναι η πρώτη ασθένεια-αιτία θανάτου από καρκίνο στη χώρα μας, ενώ γενικότερα ο καρκίνος κατέχει τη δεύτερη θέση στις αιτίες θανάτου, μετά τις καρδιοπάθειες στην Ελλάδα. Ο καρκίνος, σύμφωνα με έρευνες, εμφανίζεται περισσότερο στα κατώτερα κοινωνικά στρώματα, κυρίως λόγω της κακής ποιότητας ζωής και της μη πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας, χωρίς αυτό να τον καθιστά ασθένεια των «φτωχών». Το θετικό στοιχείο είναι πως το 70% των παιδιών, που πάσχουν από τον παιδικό καρκίνο, ζει κανονικά την υπόλοιπη ζωή του με υγεία και κανονικότητα, ενώ αξιοσημείωτο είναι ότι στις υπανάπτυκτες χώρες, την πρώτη θέση κατέχει ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας, αποδεικνύοντας ότι η σωστή αγωγή και η πρόληψη, που έχει εφαρμοστεί στις ανεπτυγμένες χώρες έχει αποδώσει καρπούς παρά την έντονη κριτική, που δέχθηκαν τα προηγούμενα χρόνια τα σχετικά εμβόλια και οι θεραπείες.
Η πορεία προς τη θεραπεία παραμένει, ωστόσο, ένα μελανό σημείο, μια ατέρμονη διαδρομή στη χώρα μας. Όσοι έχουν συναναστραφεί με νοσούντες ή όσοι εργάζονται σε αυτόν τον τομέα σίγουρα αντιλαμβάνονται τα προβλήματα και τις δυσχέρειες, που αντιμετωπίζει ένας καρκινοπαθής και που ανακύπτουν, τόσο κατά τη διάρκεια της θεραπείας του, όσο και μετά, επιβαρύνοντας την ήδη φορτισμένη ψυχολογικά και οικονομικά κατάσταση. Σύμφωνα με μελέτες έχουν αναδειχθεί μεγάλες ελλείψεις στη διαδικασία διάγνωσης, στη θεραπεία και στην υποστήριξη στις παρενέργειες, που δημιουργούνται με το 89% των ασθενών, να δηλώνει ότι επιβαρύνθηκε εξαιρετικά οικονομικά. Ξεκινώντας από το ελάσσων, οι μονάδες θεραπείας βρίσκονται μόνο σε μεγάλες πόλεις με αποτέλεσμα οι ασθενείς από την επαρχία, πέραν της όποιας ταλαιπωρίας υπομένουν κατά τη μετακίνησή τους, να μπαίνουν και σε μία διαδικασία εύρεσης σπιτιού, ενοικίασης ή φιλοξενίας.
Ας είναι, λοιπόν, καλά οι σύλλογοι καρκινοπαθών και η Αντικαρκινική Εταιρεία! Επιπλέον, δεν είναι βέβαιο ότι θα εξεταστούν, θα διαγνωστούν ή θα υποβληθούν στις όποιες θεραπείες εγκαίρως, μια και είναι αναμενόμενο να τηρείται λίστα αναμονής, που δυστυχώς καθυστερεί ιδιαίτερα να ανανεωθεί, τη στιγμή που η πρόληψη μπορεί να λειτουργήσει ως πανάκεια για τον καρκίνο. Η ενημέρωση σχετικά με τις παροχές, που τυγχάνουν να είναι και εξαιρετικά ελλιπείς, έχει ως απόρροια οι περισσότεροι νοσούντες να πληροφορούνται συμπτωματικά και κυριολεκτικά από στόμα σε στόμα τις όποιες διευκολύνσεις δικαιούνται. Το κόστος, τόσο στο δημόσιο, όσο και στο ιδιωτικό σύστημα είναι δυσβάσταχτο, αφού το πρώτο αδυνατεί να ανταποκριθεί με ανάγκη προσφυγής σε άλλες λύσεις και το δεύτερο «γδέρνει» την οικογένεια και τον ασθενή, τη στιγμή που υπάρχει μεγάλη έλλειψη φαρμάκων, τόσο κατά της ασθένειας, όσο και κατά των παρενεργειών, που προκύπτουν λόγω της έντασης της θεραπείας, εκτινάσσοντας στα ύψη το κόστος.
Ο καρκίνος, όμως, δεν είναι μόνο νούμερα, ποσοστά, κόστος και νοσοκομεία, διότι όσο το σύστημα υγείας στην Ελλάδα παραμένει το ίδιο, τόσο θα νοσούν και οι ασθενείς. Ο καρκίνος είναι πολλά παραπάνω, όπως ψυχολογικά τραύματα, απώλεια εργασίας λόγω αδυναμίας ανταπόκρισης σε αυτήν και δυστυχώς λόγω στερεοτύπων, που δεν έχουν καταρριφθεί ακόμα στη χώρα μας. Πρόκειται για ένα στιγματισμό, αλλά κυρίως για μία εσωτερική πάλη για ζωή, ένας αγώνας για να καταφέρουν να ζήσουν άλλη μια μέρα. Το κράτος και η κοινωνία σε τι συνεισφέρει σε όλα αυτά; Ή τουλάχιστον διευκολύνει τους ασθενείς; Μάλλον όχι, αφού προφανώς και δυσχεραίνει περισσότερο την κατάσταση με παρωχημένες δομές και καθυστερημένες διαδικασίες. Το ενθαρρυντικό είναι ίσως το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό και η έρευνα, που πραγματοποιείται σε πανεπιστημιακό επίπεδο, που στέκονται αρωγοί σε όλη αυτήν την περιπέτεια παρά τις πενιχρές απολαβές.
Τέλος, όλοι ξέρουμε τουλάχιστον έναν άνθρωπο, που έχει περάσει το κατώφλι του νοσοκομείου «Άγιος Σάββας» ή μάθαμε λέξεις, που ποτέ δε μας είχαν περάσει ούτε από το νου. Είδαμε τη φίλη μας να φοράει περούκα, τον παππού μας να μη μας αναγνωρίζει ή κάποιοι κοιταχτήκαμε στον καθρέπτη και δεν αναγνωρίσαμε ούτε εμάς τους ίδιους. Κι εγώ φοβάμαι να προφέρω τα οχτώ αυτά γράμματα… Και ποιος δε φοβάται; Οι μόνοι που δε φοβήθηκαν είναι εκείνοι, που το έζησαν και το ξεπέρασαν, διότι αυτοί κοίταξαν την ασθένεια κατάματα και χαμογέλασαν πλατιά, δε δείλιασαν. Αυτοί είναι το πιο λαμπρό παράδειγμα θάρρους και πίστης στη ζωή, που μπορούμε να έχουμε. Γι’ αυτούς και για εκείνους, που δεν τα κατάφεραν, δεν πρέπει να φοβόμαστε τον καρκίνο, πρέπει να τον αντιμετωπίσουμε σαν οχτώ γράμματα μιας λέξης, που κάποτε θα σημαίνει μια ασθένεια του παρελθόντος, όπως τόσες άλλες. Και αυτό το πιστεύω σθεναρά!
