Του Αλέξανδρου Γκανά,
Δημαγωγία. Σύνθετο ουσιαστικό. Πρώτο συνθετικό η λέξη “δήμος” και δεύτερο η λέξη “άγω”. Δημαγωγία είναι η πολιτική ρητορεία, η τέχνη του να παρασύρω τον λαό, οδηγώντας τον να σκέφτεται με κριτήρια περισσότερο συναισθηματικά παρά λογικά. Γιατί όμως μια τέτοια πληροφορία να έχει την οποιαδήποτε σημασία;
Η απάντηση στην προαναφερθείσα εύλογη ερώτηση έγκειται στο γεγονός ότι η δημαγωγία αποτελεί ένα απ’ τα μεγαλύτερα και πιο καίρια προβλήματα που δεσπόζουν στην ελληνική πολιτική σκηνή και χρησιμοποιείται κατά κόρων από πολλούς επίδοξους εξουσιολάγνους «πολιτικούς», οι οποίοι σε κάθε περίπτωση προτάσσουν την εξυπηρέτηση του δικού τους προσωπικού συμφέροντος έναντι των συλλογικών αναγκών και αιτημάτων. Η δημαγωγία, προκειμένου να αποδώσει τους καρπούς στους οποίους αποσκοπούν αυτοί που την ασκούν, απαιτεί την παράλληλη ύπαρξη ταραχής και κοινωνικοπολιτικής κρίσης. Ως εκ τούτου, αποτελεί ένα φαινόμενο, που έχει προσλάβει, αν μη τι άλλο, ανησυχητικές διαστάσεις στην “Ελλάδα της κρίσης”, χωρίς κάτι τέτοιο να δηλώνει ότι δεν συνέβαινε και παλαιότερα ή και σε άλλες χώρες και κράτη.
Σ’ αυτές τις περιόδους της κρίσης, η δυσαρέσκεια και η απογοήτευση του λαού είναι ιδιαίτερα έντονη. Ο κόσμος αποζητά, υπό αυτό το πρίσμα, να ακούσει μεγάλα λόγια. Πολιτικούς να μιλούν για μια ραγδαία και ταχύτατη ανάπτυξη, που θα έχει ως άμεσο απότοκο, την δημιουργία θέσεων εργασίας, την οικονομική ανόρθωση και την πολιτικοκοινωνική ακμή. Με απλά λόγια, ο μέσος άνθρωπος θέλει να ακούσει ότι όλα τα προβλήματα θα λυθούν και μάλιστα πολύ σύντομα. Αυτός είναι ο παράγοντας, που ο κάθε κερδοσκόπος δημαγωγός πολιτικός θα επιδιώξει να εκμεταλλευτεί, προχωρώντας σε ουτοπικές υποσχέσεις και ανεδαφικές μεγαλοστομίες που σαγηνεύουν τον λαό, οδηγώντας να κρίνει αυτά που ακούει με γνώμονα μόνο το συναίσθημα και όχι την λογική.
Άμεση, λοιπόν, απόρροια αυτής της δημαγωγικής πρακτικής, είναι η ανάδειξη στο πολιτικό προσκήνιο ακατάλληλων πολιτικάντηδων δίχως ουσιαστικό πολιτικό πρόγραμμα και χωρίς ουδεμία συναίσθηση της τεράστιας ευθύνης που συνεπάγεται η εκλογή τους. Τα μέσα που χρησιμοποιούν τα εν λόγω άτομα, προκειμένου να αναδειχθούν και να ανέβουν κάποια σκαλιά στην κλίμακα της εξουσίας, υποδηλώνουν πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι είναι διατεθειμένα να θυσιάσουν το συλλογικό συμφέρον στον βωμό της επίτευξης των δικών τους προσωπικών βλέψεων, γεγονός που ενδέχεται να δυσχεράνει την υφιστάμενη κατάσταση αλλά σε καμία περίπτωση να την βελτιώσει. Απ’ το σύνολο των άνωθεν αναφερθέντων, γίνεται ιδιαίτερα εύληπτο, ότι η πολιτική ιδιότητα, καθώς και τα άτομα που την κατέχουν πρέπει να συνοδεύεται με έναν συγκεκριμένο κώδικα αξιών, τον οποίο τα τελευταία οφείλουν να ενστερνίζονται. Εξάλλου, σύμφωνα με την γνωστή ρήση του Κ. Καραμανλή, “η πολιτική δεν είναι ένα απλό επάγγελμα, αλλά μια πολύ σημαντική αποστολή”.
Η υιοθέτηση, ωστόσο, μιας δημαγωγικής πρακτικής, από μια πληθώρα πολιτικών προσώπων, επηρεάζει ποικιλοτρόπως και τους απλούς πολίτες. Πιο συγκεκριμένα, συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην αποχαύνωση και τον φανατισμό των προαναφερθέντων, αποτελώντας ένα ουσιαστικό πλήγμα για την κριτική τους ικανότητα. Προκειμένου να έχει την δυνατότητα, ένα σύγχρονο δημοκρατικό πολίτευμα να λειτουργήσει με τρόπο εύρυθμο και ορθό, απαιτείται η ύπαρξη, πολιτών ενεργών και συνειδητοποιημένων στο κοινωνικό σύνολο. Πολιτών, εξοπλισμένων με όλα τα απαραίτητα μέσα για την ορθή ενάσκηση της εν λόγω ιδιότητας τους και ικανών να κρίνουν την εκάστοτε κατάσταση και εξέλιξη με τρόπο ορθό και λελογισμένο. Η δημαγωγία, εντούτοις αποσκοπεί στην δημιουργία πολιτών που φορούν παρωπίδες, πολιτών που βρίσκονται σε λήθη έχοντας επιτρέψει στον ωχαδερφισμό και την μισαλλοδοξία να υπερνικήσει τον ορθολογισμό και την ορθοκρισία.
Στην άλλη όψη του νομίσματος, βρίσκονται οι πολίτες εκείνοι που έχουν την απαραίτητη κριτική ικανότητα, ώστε να διακρίνουν το ουσιαστικό και το επιτεύξιμο απ’ το ανεδαφικό και το ουτοπικό. Η σημαντική διάδοση των δημαγωγικών πρακτικών, σε πολλές περιπτώσεις, οδηγεί τους εν λόγω ανθρώπους στην έντονη απογοήτευση και δυσαρέσκεια σε σχέση με τα πολιτικά πράγματα αλλά και συνολικότερα την μελλοντική πορεία της χώρας. Πολλοί, όσο τραγικό και αν φαντάζει κάτι τέτοιο, αντιμετωπίζουν την Ελλάδα σαν ένα “πλοίο που βυθίζεται”, επιλέγοντας να αναζητήσουν την τύχη τους στο εξωτερικό. Οι προαναφερθέντες, αποτελούν σε κάθε περίπτωση τους πυλώνες της οικονομικής και κοινωνικής ανάκαμψης της χώρας και ως εκ τούτου η τελευταία οφείλει να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για την παραμονή τους.
Συνοψίζοντας, η δημαγωγία αποτελεί ένα καίριο πρόβλημα της ελληνικής και όχι μόνο, πολιτικής σκηνής, εφόσον, αφενός, αδρανοποιεί και υποδουλώνει τους πολίτες και αφετέρου τους αποθαρρύνει και τους προδιαθέτει αρνητικά για τα εθνικά πολιτικά πράγματα. Ωστόσο, το πρόβλημα αυτό θα μπορούσε να περιοριστεί σημαντικά με την ανάδειξη στο πολιτικό προσκήνιο προσωπικοτήτων που διακατέχονται θα απ’ το απαραίτητο για την άσκηση των καθηκόντων τους αίσθημα της ευθύνης και θα είναι διατεθειμένες να προτάξουν το κοινό καλό έναντι των προσωπικών τους φιλοδοξιών.
Είναι προπτυχιακός φοιτητής του τμήματος Νομικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Ο κλάδος της νομικής, ανέκαθεν φάνταζε ιδιαίτερα συναρπαστικός σε εκείνον, εφόσον από πολύ νεαρή ηλικία γνώριζε ότι αυτήν την κατεύθυνση θα ήθελε να ακολουθήσει μελλοντικά. Τα τελευταία δύο χρόνια ασχολείται ερασιτεχνικά με την συγγραφή και πιο συγκεκριμένα με την συγγραφή πολιτικών δοκιμίων, ποιημάτων και σύντομων διηγημάτων της λογοτεχνίας του φανταστικού. Τρέφει επιπλέον, μια ιδιαίτερη αγάπη για τον αθλητισμό, την τζαζ μουσική και το σκάκι, ευελπιστώντας ότι, κάποια στιγμή στο άμεσο μέλλον θα του δοθεί και η ευκαιρία να συμμετάσχει σε σκακιστικούς αγώνες.
