Του Αργύρη Ηλιάδη,
Η Chepon, από το Ποκότ της Κένυας, ήταν μόλις δεκαέξι ετών όταν οι γονείς της έκριναν ότι πρέπει να γίνει γυναίκα. Ένα πρωί, μια ομάδα αποτελούμενη από 5-6 γυναίκες την απομόνωσαν και της ακρωτηρίασαν το γεννητικό της όργανο. Ο πόνος αβάσταχτος και ο λόγος ανύπαρκτος. «Δεν πρόλαβε καν να μου έρθει περίοδος και έγινα γυναίκα. Κατάλαβα πως ο δρόμος για την παντρειά, μόλις άνοιξε».
Η κλειτοριδεκτομή είναι μια πρακτική βαθιά ριζωμένη στην κουλτούρα και στο κοινωνικό γίγνεσθαι των λαών και φυλών ανά τον κόσμο, η οποία συνδέεται άρρηκτα με την ενηλικίωση. Με πρόσχημα την ωρίμανση και την κοινωνική αποδοχή, οι οικογένειες υποβάλλουν τα νεαρά μέλη, γένους θηλυκού, σε διαδικασία περιτομής. Όμως, τα συμφέροντα που υποβόσκουν, επιταχύνουν τις διαδικασίες και στις περισσότερες των περιπτώσεων αποτελούν κύριοι παράγοντες πρόωρης μύησης.
Ο πόνος της Chepon διήρκησε δύο μαρτυρικές εβδομάδες. Οι κλειτοριδοκτόμες μετά την επέμβαση, της έδεσαν τα πόδια με σκοινιά για να μειώσουν τον πόνο της. Δεν επετράπη σε κανέναν να την βοηθήσει να περπατήσει, ενώ ήταν αναγκασμένη να περπατήσει για ώρες διασχίζοντας ένα δάσος μέχρι να βρει τη στέγη της.
Η Chepon δεν κατάφερε να ανατρέψει την τύχη της. Όσες, όμως, βρίσκουν το θάρρος να αντισταθούν και να απέχουν από τη διαδικασία της περιτομής, καταφεύγουν στα σχολεία. Εκτός από τη δίψα για μόρφωση, τα νεαρά κορίτσια θεωρούν ότι η εκπαίδευση θα τους παρέχει τις απαραίτητες γνώσεις ώστε να μπορέσουν να φέρουν αντίσταση και να μην υποκύψουν κάτω από την ανδρική κεφαλή. Μαθαίνουν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους, να διαβάζουν και να γράφουν αλλά πάνω απ’ όλα να υπερασπίζονται την πραγματική γυναίκα που κρύβεται μέσα τους.
Στην περίπτωση της 16χρονης, το σχολείο δεν πρόλαβε να αποτελέσει «κιβωτό σωτηρίας». Καθώς, όταν προσπάθησε να διαφύγει την εντόπισαν, την χτύπησαν και την έσυραν ως το κατώφλι του σπιτιού. Φαίνεται ο πόνος της τομής δεν αρκούσε για να αποδείξει πόσο θάρρος και τόλμη κρύβει μέσα της. Άλλωστε, αν στην περίπτωση που στάξουν ένα δάκρυ καθώς επεμβαίνουν στο γεννητικό τους όργανο, το θεωρούν ντροπή και ότι δε θα γίνουν ποτέ μια δυνατή γυναίκα, αμέσως ξεσπά κύμα ρατσιστικών σχολίων.
Σε γενικότερο πλαίσιο, οι άντρες στην προσπάθειά τους να κερδίσουν την αποκλειστικότητα της συντρόφου τους, θέτουν ως βασική προϋπόθεση η υποψήφια γυναίκα να έχει περιτομηθεί. Με αυτόν τον τρόπο, πιστεύουν πως μειώνουν το ποσοστό της λίμπιντο και συνεπώς τις σεξουαλικές επιθυμίες. Βέβαια, επειδή θεωρούν πως το έθιμο πηγάζει από τη θρησκεία, οι οικείοι νιώθουν υποχρεωμένοι να πείσουν το νεαρό κορίτσι να υπομείνει τον αφόρητο πόνο στο όνομα του εθίμου και της θρησκείας. Η οικογένεια του ανδρός «αποπληρώνει» τη νύφη, με αντάλλαγμα ζώα που εκτρέφουν στην καθημερινότητά τους.
Τα προβλήματα υγείας που εγκυμονεί αυτή η μέθοδος δεν απειλούν μόνο την περιοχή του γεννητικού οργάνου αλλά και ολόκληρο το άτομο, ακόμη και με θάνατο. Σοβαρές αιμορραγίες, λοιμώξεις, παρεμπόδιση των ούρων και της περιόδου, μετάδοση του HIV, ψυχικές ασθένειες, σεξουαλικές δυσλειτουργίες αλλά και επιπλοκές κατά την εγκυμοσύνη είναι μερικά από τα προβλήματα που πιθανόν θα αντιμετωπίσει η εν δυνάμει γυναίκα. Άλλωστε, στη διαδικασία δεν παίρνουν μέρος άτομα με γνώσεις ιατρικής, αλλά ηλικιωμένες κυρίες που έχουν μάθει τη μέθοδο εμπειρικά και από κάποιο συγγενικό πρόσωπο.
Μέχρι το 2015, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της UNICEF, ο αριθμός των κοριτσιών που είχαν υποστεί κλειτοριδεκτομή άγγιζε τα 200 εκατομμύρια. Υπολογίζεται πως ανάμεσα στα θύματα της επίπονης και άδικης πρακτικής, το ¼ (περίπου 45εκ.) είναι μικρά κορίτσια κάτω των 14 ετών. Μάλιστα, σε 30 χώρες όπου η εθιμική τεχνική είναι πιο εξαπλωμένη, παιδιά κάτω της ηλικίας των 5 ετών υποβάλλονται σε ακρωτηριασμό.
Δεν αρκεί μόνο η καθιέρωση μιας ημέρας ως «Παγκόσμια Ημέρα κατά της Κλειτοριδεκτομής» (6η Φεβρουαρίου), για να ευαισθητοποιήσουμε το διεθνές κοινό και ιδιαίτερα τους Αφρικανούς για τη βάρβαρη αυτή πρακτική, που προσβάλλει τα ανθρώπινα δικαιώματα και υπονομεύει την αξία της μητρότητας. Η δυνατότητα της ελεύθερης βούλησης, της ελευθερίας, της ισότητας σε οποιοδήποτε τομέα αλλά και το δικαίωμα στη μόρφωση δε διαπραγματεύονται.
Παρ’ όλο που η νομοθεσία απαγορεύει ρητά την εφαρμογή της εθιμικής πρακτικής, η δύναμη της παράδοσης υπερβαίνει κάθε νόμο. Οι γυναίκες σε αυτά τα γεωγραφικά μέρη του κόσμου (Αφρική, Ασία, Μέση Ανατολή, Ανατολική Ευρώπη και Νότια Αμερική) είναι υποχείρια των ανδρών και φοβούνται να αντιδράσουν. Η πολιτεία δεν αρκεί μόνο να θεσπίζει νόμους, αλλά και να επιτηρεί την εφαρμογή τους. Η αυστηροποίηση του νόμου είναι αναγκαία, ενώ η δημιουργία κέντρων πρόληψης και συντονισμού (π.χ. Γερμανία) θα βοηθήσουν στον περιορισμό του βάρβαρου φαινομένου.
