Του Παύλου Πετίδη,
Εγκαινιάστηκε επισήμως χθες από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή η διαδικασία αξιολόγησης του πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε συνέντευξη τύπου που έδωσαν ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος Βάλντις Ντομπρόβσκις και ο αρμόδιος επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων Πάολο Τζεντιλόνι υπογράμμισαν, μεταξύ άλλων, ότι η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τους δημοσιονομικούς κανόνες και τους μηχανισμούς εποπτείας της οικονομικής πολιτικής των κρατών – μελών δεν περιλαμβάνει συστάσεις, αλλά προβάλλει συγκεκριμένα ερωτήματα με στόχο να θέσει ορισμένους προβληματισμούς.
Το πλαίσιο της οικονομικής διακυβέρνησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποσκοπεί στην παρακολούθηση, την πρόληψη, τη διόρθωση προβληματικών οικονομικών που θα μπορούσαν βραχυπρόθεσμα, αλλά και μακροπρόθεσμα να αποδυναμώσουν τις εθνικές οικονομίες ή να επηρεάσουν αρνητικά άλλες χώρες της ΕΕ. Η έκθεση παρουσιάζει τα πεδία στα οποία οι πιο αυστηροί μηχανισμοί επιτήρησης έχουν παρουσιάσει θετικά αποτελέσματα, όπως για παράδειγμα στη μείωση ελλειμμάτων και του δημόσιου χρέους των κρατών, στον καλύτερο συντονισμό της δημοσιονομικής πολιτικής και στη μεγαλύτερη σύγκλιση μεταξύ των οικονομιών που συναποτελούν την ΕΕ. Παράλληλα, εντοπίζονται υψηλά επίπεδα μακροοικονομικών ανισορροπιών σε ένα ορισμένο αριθμό κρατών – μελών, ενώ τα φαινόμενα «μεταρρυθμιστικής κόπωσης» επιφέρουν σοβαρά προβλήματα στη προσπάθεια οικονομικής ανάπτυξης των χωρών που επλήγησαν από τη κρίση.
H έκθεση αναγνωρίζει ότι το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο δρα προ-κυκλικά, δυσκολεύοντας τη διαδικασία εξόδου χωρών από την ύφεση. Καθοριστικός παράγων που καθίσταται σοβαρό πρόσκομμα στην οικονομική ανάπτυξη της Ένωσης είναι η δομή των υπαρχόντων δημοσιονομικών κανόνων. Συγκεκριμένα, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι επειδή είναι υπερβολικά σύνθετοι, καθιστούν ιδιαίτερα προβληματική την εφαρμογή τους. Όπως αναφέρει ο Ευρωπαίος Επίτροπος υπεύθυνος για τις Οικονομικές Υποθέσεις, μπορεί η πολυπλοκότητα να διευκολύνει την ευελιξία, καθίσταται όμως ακανθώδης στη διαχείριση. Στόχος είναι, κατά τον Ευρωπαίο Επίτροπο, η εξεύρεση ενός αμοιβαίου συμβιβασμού μεταξύ της ομάδας των χωρών που αναζητούν μεγαλύτερη ευελιξία στην εφαρμογή των κανόνων με πρωτεύουσα τη χώρα της Ιταλίας και της ομάδας των χωρών εκείνων που εργάζονται για την απαρέγκλιτη εφαρμογή απλούστερων κανόνων σε όλη την ΕΕ, ανάμεσα στις οποίες συγκαταλέγεται η Γερμανία.
Η διαβούλευση για πιθανές αλλαγές του πλαισίου εποπτείας προβλέπεται να διαρκέσει έως το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2020. Μεταξύ των θεμάτων που θα συζητηθούν είναι το πώς οι δημοσιονομικοί κανόνες μπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, που αποτελεί μία από τις βασικές προτεραιότητες της νέας Κομισιόν. Στη διαβούλευση θα συμμετάσχουν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, εθνικές κυβερνήσεις και κοινοβούλια, ανεξάρτητες δημοσιονομικές αρχές, πανεπιστήμια, κοινωνικοί εταίροι κ.ά. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα καταλήξει στο τέλος του έτους «για τη δυνατότητα επόμενων βημάτων».
Στο πλαίσιο αυτό, το άνοιγμα για διαβούλευση περί της οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ συνέπεσε με το ταξίδι του κυρίου Τζεντιλόνι στην Αθήνα για σειρά θεμάτων. Κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, πραγματοποιήθηκε μία συνολική αποτίμηση της κατάστασης της ελληνικής οικονομίας με έμφαση στις θετικές εξελίξεις στο δημοσιονομικό πεδίο. Τα θετικά αυτά βήματα αποτυπώνονται με ξεκάθαρο τρόπο στην αντιμετώπιση των ελληνικών τίτλων στις διεθνείς αγορές, καθώς και στις αξιολογήσεις των οίκων πιστοληπτικής αξιολόγησης, ενώ τα επιτόκια των ελληνικών ομολόγων βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι ο Πρωθυπουργός, επαναλαμβάνοντας τη δέσμευσή του σε μία σειρά διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, ανάμεσα στις οποίες συγκαταλέγεται και η μετάβαση της χώρας προς μια περισσότερο «πράσινη οικονομία», στο πλαίσιο των συμφωνηθέντων σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο. Τόνισε, όμως, με ιδιαίτερη έμφαση την ανάγκη για επαρκή χρηματοδότηση, ώστε να υπάρξει μία “δίκαιη μετάβαση των περιοχών παραγωγής άνθρακα και λιγνίτη στην Ευρώπη και στην Ελλάδα”.
Η Ελλάδα διαφαίνεται να διεκδικεί μερίδα του λέοντος στον διάλογο που έχει ανοίξει για την μορφή και τη δομή της οικονομικής διακυβέρνησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ακολουθώντας ένα πρόγραμμα μεταρρυθμιστικής κοσμογονίας και χρησιμοποιώντας τα πολιτικά εργαλεία της συναίνεσης και της μετριοπάθειας, οικοδομεί τον ρόλο που επιδιώκει να έχει σε αυτή την νέα συζήτηση.
