Του Μηνά Στραβοπόδη,
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης υπήρξε μια από τις πιο ηγετικές και εμβληματικές φυσιογνωμίες της ελληνικής επανάστασης, καθώς εξαιτίας της δράσης του κατάφερε να κρατήσει την ελληνική επανάσταση ζωντανή για τουλάχιστον 6 έτη, μέχρι δηλαδή και την τελειωτική νίκη της Ελλάδας με την βοήθεια των Συμμάχων στην Ναυμαχία του Ναβαρίνου το 1827.
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, γνωστός και ως «Γέρος του Μωριά», γεννήθηκε στις 3 Απριλίου του 1770 στο Ραμαβούνι της Μεσσηνίας. Πατέρας του ήταν ο Κωνσταντής Κολοκοτρώνης και μητέρα του η Γεωργίτσα Κωτσάκη. Η οικογένειά του, ήδη από τον 16ο αιώνα, ήταν σε μεγάλη αντιπαλότητα με τους Τούρκους. Δεν είναι τυχαίο ότι μεταξύ του 1762 και 1806 τουλάχιστον 70 μέλη της ευρύτερης οικογένειάς του θανατώθηκαν από τους Τούρκους. Ένας από αυτούς ήταν και ο πατέρας του που σκοτώθηκε όταν ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ήταν σε ηλικία μόλις 10 ετών (1780).
Σε ηλικία μόλις 17 ετών έγινε οπλαρχηγός του Λεονταρίου, ενώ τρία χρόνια αργότερα παντρεύτηκε την Αικατερίνη Καρούσου, κόρη τοπικού προεστού. Το 1806, κατά την διάρκεια του μεγάλου διωγμού των κλεφτών από τους Τούρκους, θα αναγκαστεί να καταφύγει στη Ζάκυνθο. Εκεί θα καταταχθεί στον αγγλικό στρατό και θα φτάσει μέχρι το αξίωμα του ταγματάρχη.
Άρχισε ακόμα πιο έντονα να ασχολείται με την ελληνική επανάσταση το 1818, όταν και μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία. Στις αρχές του 1821 επέστρεψε στην Πελοπόννησο και συγκεκριμένα στην Μάνη για να προετοιμαστεί για την επικείμενη επανάσταση. Στις 23 Μαρτίου του 1821 συμμετείχε στο στρατιωτικό σώμα που κατέλαβε την Καλαμάτα, υπό τις διαταγές του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Αμέσως επόμενη κίνησή του ήταν η απελευθέρωση της Τριπολιτσάς, η οποία αποτελούσε το διοικητικό κέντρο των Οθωμανών στην Πελοπόννησο. Η μάχη και νίκη των Ελλήνων στο Βαλτέτσι (Μάιος 1821) και η άλωση της Τριπολιτσάς (Σεπτέμβριος 1821), αποδείχθηκαν νίκες εξαιρετικής στρατηγικής σημασίας. Αρχιτέκτονας των νικών αυτών ήταν ο Κολοκοτρώνης και για τον λόγο αυτό έγινε ο αρχηγός του επαναστατικού στρατού στην Πελοπόννησο.
Η μεγαλύτερη στρατιωτική επιτυχία του Κολοκοτρώνη αποτέλεσε η μάχη των Δερβενακίων (Ιούλιος 1822), όταν και καταστράφηκε ολοσχερώς ο στρατός του Δράμαλη, ένας από τους μεγαλύτερους στρατούς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στην μάχη αυτή αναδείχθηκε η στρατηγική ιδιοφυΐα του Κολοκοτρώνη και αυτό είχε ως αποτέλεσμα η επαναστατική κυβέρνηση Κουντουριώτη να τον διορίσει αρχιστράτηγο των επαναστατικών δυνάμεων. Ωστόσο, λίγο καιρό αργότερα θα είναι η ίδια κυβέρνηση που θα τον φυλακίσει στην Ύδρα κατά την διάρκεια των δύο εμφυλίων πολέμων που έλαβαν χώρα το 1823 και το 1824.
Ένα χρόνο αργότερα, το 1825, η κυβέρνηση θα τον απελευθερώσει για να αναλάβει την αρχιστρατηγία ενάντια στον στρατό του Ιμπραήμ, ο οποίος απειλούσε να καταστείλει την ελληνική επανάσταση, εξαιτίας αφενός των μεγάλων δυνατοτήτων του στρατού του και αφετέρου εξαιτίας της διχόνοιας μεταξύ των Ελλήνων. Έτσι, λοιπόν, ο Κολοκοτρώνης όντας ειδικός στον κλεφτοπόλεμο και στην στρατηγική της «καμένης γης» θα καταφέρει να κρατήσει ζωντανή την επανάσταση μέχρι την Ναυμαχία του Ναβαρίνου, οπότε και οι δυνάμεις του Σουλτάνου υπέστησαν ολοκληρωτική ήττα (Οκτώβριος 1827).
Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας και την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους, ο Κολοκοτρώνης συντάχθηκε στο πλευρό του Ιωάννη Καποδίστρια, όντας ένα από τα πλέον επιφανή στελέχη του ρωσικού κόμματος. Μετά την δολοφονία του πρώτου Έλληνα Κυβερνήτη, διώχθηκε από την Αντιβασιλεία ως άτομο εχθρικά προσκείμενο στα ανάκτορα και καταδικάσθηκε σε θάνατο τον Μάιο του 1834. Ωστόσο, ο Όθωνας μετά την ενηλικίωσή του, του χάρισε την ποινή του και τον διόρισε σύμβουλο της Επικρατείας, ενώ παράλληλα τον ονόμασε αντιστράτηγο.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Κολοκοτρώνης τα πέρασε στην Αθήνα μαζί με την ερωμένη του Μαργαρίτα Βελισσάρη (η γυναίκα του είχε πεθάνει ήδη από το 1820). Την περίοδο αυτή, υπαγόρευσε στον Γεώργιο Τερτσέτη τα απομνημονεύματά του, τα οποία κυκλοφόρησαν το 1851. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης πέθανε από εγκεφαλικό επεισόδιο στις 4 Φεβρουαρίου του 1843.
~Ο κόσμος μας έλεγε τρελούς. Εμείς αν δεν ήμασταν τρελοί, δεν εκάναμε την επανάσταση~
-Θεόδωρος Κολοκοτρώνης
