Του Δημήτρη Τόλια,
Το να ρίχνουν οι κυβερνήσεις το χαρτί του «εκπαιδευτικού» στην ατζέντα προκειμένου η βιτρίνα και το στίγμα της διακυβέρνησης να αποκτήσει διαχρονικό χαρακτήρα είναι τόσο συχνό που έχει μετατραπεί σε πολιτικό φαινόμενο. Διαφορετικές κυβερνήσεις από την Αριστερά στο κέντρο και τα Δεξιά επιχείρησαν μέσω μεταρρυθμίσεων στην εκπαίδευση να αφήσουν ένα πολιτικό ιδεολογικό στίγμα, είτε σοσιαλιστικό, είτε φιλελεύθερο που έξω από τον χρόνο θα προσέδιδε μια ταυτότητα στο έργο τους.
Από την Διαμαντοπούλου, τον Λοβέρδο, τον Φίλη στον Γαβρόγλου και την Κεραμέως. Τα στίγματα είναι ξεκάθαρα στις μεταρρυθμίσεις που έγιναν. Πινελιές ουσιαστικά που νοηματοδοτούσαν απλώς τις εκπαιδευτικές βαθμίδες ανάλογα με το ιδεολογικό πρόσημο των εκάστοτε Υπουργών παιδείας. Ωστόσο, τις περισσότερες φορές εκείνο που συνέβαινε ήταν στην πραγματικότητα, μικρές αλλαγές που δεν αναπροσάρμοζαν ριζικά το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα πάρα μόνο επιφανειακά. Στην ουσία βαφόταν εξωτερικά το σχολείο, ωστόσο το εσωτερικό παρέμενε μες τον χρόνο με τα ίδια θεμελιώδη προβλήματα.
Αφορμή φυσικά αποτελεί ο πρόσφατος νόμος της Υπουργού παιδείας Νίκης Κεραμέως με τον οποίο απόφοιτοι κολλεγίων θα δύνανται να διορίζονται στην δημόσια εκπαίδευση. Δεν έχει νόημα να αξιολογήσω το μέτρο. Προτιμώ να εμβαθύνω στη ανάλυση του πολιτικού πεδίου σε συνάρτηση με το εκπαιδευτικό. Ούτως ή άλλως παρατηρούμε για άλλη μια φορά το φαινόμενο της εσωτερικής κατανάλωσης που είχα αναφέρει σε προηγούμενό μου άρθρο. Το κυβερνών κόμμα υπερθεματίζει τα ζητήματα που ενώνουν τον χώρο από το κέντρο και τα δεξιά. Μια μεταρρύθμιση στην Παιδεία που κλίνει προς την ιδιωτική πρωτοβουλία σίγουρα μόνο οφέλη μπορεί να προσφέρει στο κόμμα. Όσοι είναι αντίθετοι στην φιλελεύθερη αυτή ιδεολογία δεν είχαν ψηφίσει την Νέα Δημοκρατία τον Ιούλιο.
Επομένως, ένα φιλελεύθερο στίγμα στην παιδεία μόνο οφέλη έχει για το εκλογικό ακροατήριο του κυβερνώντος κόμματος ενώ ταυτόχρονα είναι σε θέση να προκαλέσει ρήγματα στον ΣΥΡΙΖΑ καθότι όπως η ίδια η Υπουργός παιδείας ανέφερε «για 4 χρόνια η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ αναγνώριζε κανονικά την επαγγελματική ισοδυναμία των αποφοίτων των λεγόμενων κολεγίων, ως όφειλε, με βάσει το Ενωσιακό Δίκαιο».
Η Νέα Δημοκρατία με την στρατηγική της εσωτερικής κατανάλωσης καταφέρνει σχεδόν επτά μήνες μετά την ανάληψη της εξουσίας όχι μόνο να θωρακίζει αλλά και να αυξάνει τα εκλογικά της ποσοστά βάση των δημοσκοπήσεων. Όμως, τα μεγάλα θεμελιώδη προβλήματα της ελληνικής εκπαίδευσης παραμένουν άλυτα. Την φιλελεύθερη πινελιά θα ξηλώσει στο μέλλον μια άλλη, περισσότερο κεϋνσινιανή και αργότερα ίσως κάποια άλλη κεντρώα και ο φαύλος κύκλος θα ξεκινήσει ξανά απ’ την αρχή. Και οι τρεις κυβερνήσεις των τελευταίων χρόνων ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, ΝΔ, επιχείρησαν τις δικές τους ιδεολογικές μεταρρυθμίσεις. Τα μεγάλα προβλήματα σε ελάχιστες περιπτώσεις αγγίχθηκαν, μονάχα όμως στο επίπεδο των διακηρύξεων και των φιλοδοξιών του αέρα.
Πόσες φορές άραγε ακούσαμε για κατάργηση του συστήματος των πανελληνίων αλλά εν τέλει είδαμε τα παιδιά για ακόμη μια χρονιά να γεμίζουν το μυαλό τους με λέξεις και όχι με γνώσεις; Η ελληνική εκπαίδευση νοσεί και αυτό αντανακλάται άμεσα και στην ελληνική κοινωνία. Η Ελλάδα σπάει κάθε ρεκόρ πρωτιάς σε πανευρωπαϊκούς δείκτες για την κακή οδική συμπεριφορά, το κάπνισμα, την τήρηση του νόμου, τον σεβασμό του δημοσίου χώρου, τις ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες, την φοροδιαφυγή, τα επίπεδα κοινωνικού κεφαλαίου, το μορφωτικό επίπεδο και άλλα πολλά. Όλα τα παραπάνω εάν δεν είναι συμπτώματα μιας αντιφατικής παιδείας που δεν δύναται να εμπεδώσει την έννοια του δημοσίου χώρου και την διάκριση ιδιωτικής-δημόσιας πρακτικής σίγουρα έστω πηγάζουν από τις ανεπάρκειες της.
Το σύστημα των πανελληνίων εξετάσεων είναι εξαιρετικά προβληματικό, σαν διαδικασία και σαν ψυχολογική δοκιμασία για έναν ανήλικο που πιέζεται χωρίς καμιά βοήθεια και γνώση να επιλέξει το επάγγελμα που θα ακολουθήσει σαν να ψάχνει ψύλλο στα άχυρα. Οι νέοι επιλέγουν όχι αντικείμενο σπουδών αλλά τζογάρουν με πιθανότητες επαγγελματικής αποκατάστασης. Μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία δεν μαθαίνουν να σκέφτονται και να ερευνούν αλλά παπαγαλίζουν. Στην κοιλιά της ελληνικής παιδείας κυοφορείται ο εθνικισμός και η ξενοφοβία ενώ αναπαράγονται στερεότυπα όσο η καλλιέργεια κριτικής σκέψης βαλτώνει σε κακογραμμένα εγχειρίδια. Η διδασκαλία ορθής οδηγικής συμπεριφοράς, η σεξουαλική αγωγή και η κατάκτηση της διάκρισης δημοσίου-ιδιωτικού θα συνεχίσουν να γράφονται στο απουσιολόγιο της ελληνικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Οι φιλελεύθερες πινελιές της Νέας Δημοκρατίας θα μεταρρυθμίσουν. Αλλά τα επιφαινόμενα και όχι την ουσία του εκπαιδευτικού συστήματος. Θα αντικατοπτρίζουν απλώς την ιδεολογία του χώρου όπως συνέβη ακριβώς και με τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Τα χρόνια προβλήματα για ακόμη μια φορά θα παραμείνουν ανέπαφα. Όσο ο πολιτικός ανταγωνισμός θα προσφέρει απλόχερα debate για την αποδοτικότητα είτε της ιδιωτικής πρωτοβουλίας είτε της κρατικής παρέμβασης, μεταξύ των πολιτών, το ίδιο το εκπαιδευτικό σύστημα στην χώρα μας θα συνεχίσει ακάθεκτο να βυθίζει περισσότερα μέλη της κοινωνίας σε μια θάλασσα ημιμάθειας, άκριτης σκέψης και χαμένων ονείρων έτοιμη να υπερχειλίσει πνίγοντας την έννοια του πολίτη.
Γεννήθηκε το 1998 και μεγάλωσε στον Ωρωπό Αττικής. Είναι προπτυχιακός φοιτητής του τμήματος Πολιτικών Επιστημών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ενώ έχει φοιτήσει και για ένα έτος στο ίδιο τμήμα του Πανεπιστημίου Κρήτης. Είναι λάτρης της πολιτικής ιστορικής ανάλυσης και έρευνας. Ασχολείται με την ανίχνευση της διαδικασίας διάδοσης και τις επιδράσεις των πολιτικών ιδεών στην κοινωνία τόσο στο παρελθόν όσο και φυσικά στο σήμερα.
