Της Άννας Σπυροπούλου,
Έχετε προσέξει ποτέ, πόσο άβολα νιώθουμε, όταν βρισκόμαστε μόνοι μπροστά σε άλλους ανθρώπους; Είναι ένα συναίσθημα που δε θέλουμε να το παρατηρήσουμε και κατ’ επέκταση να το αναλύσουμε. Συνήθως, όταν γίνεται αυτό, έχουμε το wifi σαν συντροφιά, μην ξεκολλώντας το βλέμμα από την οθόνη· όχι επειδή βλέπουμε ή διαβάζουμε κάτι εξαιρετικά ενδιαφέρον στο κινητό μας, αλλά γιατί φοβόμαστε πως αν κάποιος μας δει να απολαμβάνουμε την παρέα του εαυτού μας, θα μας χαρακτηρίσει ‘‘outsider’’ ή ακόμη και ‘‘creepy’’. Από πότε η μοναχικότητα έγινε ‘‘creepy’’; Από τότε που η ανασφάλεια μετατράπηκε σε εξαναγκαστική εξωστρέφεια. Αλληλοεξαρτιόμαστε τόσο πολύ από τους υπόλοιπους, που ξεχνάμε να βρούμε την ευτυχία στον εαυτό μας. Έχουμε συνδέσει την ευτυχία με την ποσότητα -πόσοι άνθρωποι συναποτελούν τον περίγυρό μας, πόσες σχέσεις είχαμε και σε μια ακραία περίπτωση, πόσα likes λαμβάνει μία φωτογραφία. Ακραία, αλλά υπάρχουσα.
Ακόμη και τα social media, όμως, είναι μια απεγνωσμένη κοινωνική αναρρίχηση: «κοιτάξτε πόσο ενδιαφέρουσα και γεμάτη είναι η ζωή μου». Κατασκευάζεις την εικονική ευτυχία σου, προκειμένου να την παρουσιάσεις στα μάτια των δήθεν φίλων σου στο Instagram και στο Facebook, ενώ την ίδια στιγμή, απομονώνεις τον εαυτό σου από τους άλλους, υπερμεγενθύνεις τη μοναξιά σου. Αλλά δεν πειράζει, κοίταξε πόσα likes πήρες! Φτάνεις σε ένα σημείο να μην ξέρεις καν ποιος είσαι πραγματικά έξω από τον εικονικό κόσμο που έχεις επιλέξει να χτίσεις, γιατί πολύ απλά έχεις ξεχάσει να περάσεις λίγο χρόνο με τον εαυτό σου. Να ανακαλύψεις ιδιαίτερες πτυχές του χαρακτήρα σου, τι μπορείς να καταφέρεις, τι μπορείς να δημιουργήσεις, τι πραγματικά σε κάνει να γελάς όταν δε σου «επιβάλλει» το γέλιο ένα πολυφορεμένο meme… Κι όλα αυτά, για το φόβο του πώς θα γίνει αντιληπτή η επιλεγμένη μοναχικότητά σου από τους άλλους.
Το να είσαι δημοφιλής είναι υπερεκτιμημένο. Το να βρίσκεσαι σε πολλούς κοινωνικούς -αδιάφορους- κύκλους, να γνέφεις φιλικά σε άτομα που γνωρίζεις ελάχιστα δε σου προσφέρει τίποτα· απλώς γεμίζει ανουσιότητα και κενότητα το «εγώ» σου. Φιλαυτία, εγωισμός, εγωπάθεια πλημμυρίζουν το μυαλό σου. Και αντίθετα, το να είσαι μοναχικός είναι υποτιμημένο. Ίσως να αισθανθείς άβολα στην αρχή γιατί είναι μια καινούργια εμπειρία, αλλά σταδιακά αποκτάς μια αυτοδυναμία που σε στέλνει ψηλότερα από τους άλλους. Όχι με κάποια «σνομπ», αφ’ υψηλού έννοια, αλλά με την έννοια ότι μπορείς να κάνεις ο ίδιος τον εαυτό σου ευτυχισμένο, δίχως να στηρίζεσαι σε κάποιον άλλο. Αντιλαμβάνεσαι την ουσιαστική δύναμη του να περνάς χρόνο με τον εαυτό σου, για τον εαυτό σου. Και καταλήγεις στο γόνιμο συμπέρασμα: ποιος ο λόγος να δίνεις και να δίνεσαι σε άτομα και καταστάσεις που δε σου προσφέρουν τίποτα, παρά ευχαρίστηση της στιγμής;
Δεδομένου ότι είμαστε εγγενώς κοινωνικά πλάσματα, μας εγκαθιστούν έμμεσα την αντίληψη ότι η ευτυχία προκαλείται μέσω της αλληλεπίδρασης. Κάτι που, εν μέρει, ισχύει. Ωστόσο, έχουμε απεκδυθεί την εξατομίκευσή μας και συσσωρεύουμε τους εαυτούς μας στον πολιτιστικό παραδειγματισμό. Η συμμόρφωση αυτή, όμως, εκτρέφει τη στασιμότητα. Το κατασκεύασμα της «αγάπης» δίνει το πιο καθολικό παράδειγμα. Πείθουμε τους εαυτούς μας ότι είμαστε κατά το ήμισυ ολοκληρωμένες οντότητες κι ότι πρέπει να βρούμε το άλλο μας μισό για να βιώσουμε την πραγματική ευτυχία. Ξεχνάμε, όμως, ότι δε βρίσκεις την αγάπη, δεν εξαναγκάζεις τον εαυτό σου σε αυτήν, απλώς συμβαίνει. Η αγάπη αποκτά τη μορφή ασπίδας ενάντια στη μοναξιά, μια αναγκαιοποίηση αντί για μια ανταμοιβή σύμπαντος. Έτσι, οι σχέσεις μετατρέπονται σε προσδοκία και η μονογαμία σε επιφανειακή δήλωση μη-μοναχικότητας. Εάν είσαι ελεύθερος, σίγουρα θα έχεις ακούσει την ερώτηση «γιατί δεν έχεις σχέση;», ως εάν πρέπει να βρίσκεσαι σε σχέση σε κάθε σημείο της ζωής σου, προκειμένου να συμβαδίσεις με αυτό που εκλαμβάνεται ως «φυσιολογικό».
Όταν είσαι μόνος, αποκτάς περιέργεια για περισσότερα πράγματα, εξασκείς το μυαλό σου, εξελίσσεις τον χαρακτήρα σου, τις δυνατότητές σου. Αναπτύσσεσαι πολύπλευρα και προχωράς μπροστά. Γίνεσαι ανεξάρτητος. Η ανεξαρτησία, όμως, αυτή, δε θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί ως υπερδύναμη. Είναι σίγουρα ένα τεράστιο προσόν, αλλά προκειμένου να ζεις επί της ουσίας, δε χρειάζεται να αντιμετωπίζεις τα πάντα μόνος. Ναι μεν χρειάζεται δύναμη να είσαι μόνος απέναντι σε δύσκολες καταστάσεις, αλλά θέλει ακόμη περισσότερη δύναμη να δεχθείς βοήθεια. Αν όχι απαραίτητα επειδή τη χρειάζεσαι, έστω επειδή κάποιος άλλος την προσφέρει απλόχερα. Γιατί είναι καλό να είσαι ανεξάρτητος, αλλά χρειάζεται να είσαι και ευάλωτος. Διαφορετικά κοροϊδεύεις τον εαυτό σου, τον εμποδίζεις από το να αισθανθεί.
Όταν ξέρεις τόσο καλά τον εαυτό σου, έχεις καλύτερη αντίληψη για το ποια άτομα θέλεις να έχεις δίπλα σου. Τα άτομα που πραγματικά θα σε κάνουν ακόμη πιο ευτυχισμένο από ό,τι κατάφερες να είσαι. Οι σχέσεις με τους ανθρώπους αποκτούν ποιότητα γιατί είναι αβίαστες και ειλικρινείς, γιατί δε χρειάζεσαι την ύπαρξη του άλλου στη ζωή σου, αλλά παρ’ όλα αυτά την έχεις επιλέξει συνειδητά. Δε βαστιέσαι από μια σχέση φοβούμενος τη μοναξιά, γιατί ξέρεις ότι περνάς όμορφα και μόνος. Έτσι δεν παραμένεις ποτέ στο άσχημο, αλλά περιμένεις το καλύτερο. Είναι υγιές και εποικοδομητικό να είσαι κοινωνικός και ανοιχτός στη διεύρυνση του προσωπικού σου κύκλου. Αυτό, όμως, που έχεις ανάγκη είναι να αφήσεις τον εσώτερο εαυτό σου να σου υποδείξει εκείνος ποιους ανθρώπους επιθυμεί να έχει δίπλα του, ποιες στιγμές νιώθει όμορφα και δυνατά συναισθήματα και ποια στάση ζωής είναι ωφελιμότερη γι’ αυτόν και μπορεί να ανασάνει και να ξεδιπλώσει την πολυδιάστατη ύπαρξή του. Μην ακολουθείς το «φαίνεσθαι», ακολούθα το ένα και μοναδικό «είναι».
Γεννήθηκε στο Βόλο το 1997. Είναι απόφοιτη του Τμήματος Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ειδικεύτηκε στον τομέα της Μεσαιωνικής και Νεότερης Φιλολογίας. Από νεαρή ηλικία είχε αντιληφθεί την αγάπη της για τη λογοτεχνία, διαβάζοντας και αναλύοντας πλήθος λογοτεχνικών κειμένων. Έχει συμμετάσχει σε συνέδρια φιλολογικού ενδιαφέροντος. Στοχεύοντας σε μεταπτυχιακό τίτλο της Ειδικής Αγωγής, έχει παρακολουθήσει σεμινάριο και έχει λάβει πιστοποίηση του συστήματος ανάγνωσης και γραφής Braille. Ενδιαφέροντα της μεταξύ άλλων αποτελούν το κλασικό μπαλέτο, το πιάνο και τα ταξίδια.
