Της Αλεξάνδρας Οικονόμου,
Κάθε άνθρωπος έχει αναρωτηθεί στη ζωή του τουλάχιστον μία φορά γιατί αισθάνεται την ανάγκη να επικοινωνεί… Ποια δύναμη είναι εκείνη που τον ωθεί να μιλήσει με άλλους ανθρώπους… να εργαστεί… να νιώσει δημιουργικός και να μοιραστεί πράγματα; Αμέτρητες φορές ερχόμαστε σε επαφή με ανθρώπους, είτε είναι συνεργάτες, είτε είναι φίλοι, είτε είναι απλοί γνωστοί… Αλλά όσο κι αν το ψάξουμε, απάντηση στο ζητούμενο δε βρίσκουμε. Γιατί να υπάρχει αυτή η επιθυμία ή ορθότερα ανάγκη κοινωνικότητας;
Ήδη από τα αρχαία χρόνια, πρώτος είχε μιλήσει ο Αριστοτέλης για την έμφυτη τάση του ανθρώπου να θέλει την επικοινωνία και τη γλωσσική επαφή με άλλους συνομιλητές του (Ο άνθρωπος είναι «φύσει πολιτικόν ζώον»).
Κι αυτό αποδεικνύεται εύκολα: Ήδη από τη στιγμή της κύησης, το παιδί επικοινωνεί με το σώμα της μητέρας, με έναν άλλον άνθρωπο. Χωρίς τη σύνδεση με τον πλακούντα κι άρα το γυναικείο σώμα, δε ζει. Κι έπειτα, στη μικρή ηλικία πάντα το παιδί αισθάνεται την ανάγκη να έχει δίπλα του τους γονείς του, τους οικείους του και φυσικά αρχίζει να παρατηρεί και να μιλά προς τα έξω. Αυτή η εξέλιξη μαρτυρά μια κρυφή επιθυμία που πάντα υποβόσκει στην ανθρώπινη ψυχή: Να μη νιώθεις μόνος. Η μοναξιά κι η απομόνωση αποτελούν μάστιγα στις μέρες μας! Θες η τεχνολογία… θες η αποξένωση που κυριαρχεί σε κάθε στενό της μεγαλούπολης… θες η αδιαφορία κι η ασπίδα αυτοπροστασίας που αναπτύσσει ο άνθρωπος… Μάλλον όλοι αυτοί οι παράγοντες είναι που έχουν αναγκάσει το σημερινό άνθρωπο να κλειστεί στο καβούκι του και να καταπνίξει αυτή την έμφυτη τάση επικοινωνίας. Από τη φύση μας, όμως, ως είδος θέλουμε την επικοινωνία και χωρίς αυτή δε μπορούμε να ζήσουμε… τουλάχιστον φυσιολογικά.
Το πρώτο πεδίο εφαρμογής της επικοινωνίας ξεκινά από τον εργασιακό χώρο. Εκεί αναπτύσσονται ανθρώπινες σχέσεις, συνεργασίες, προστριβές, διαμάχες, φιλίες. Πάντως η εργασία, αναμφισβήτητα, αποτελεί ένα στίβο μέσα από τον οποίο ο άνθρωπος μαθαίνει, συζητά, ανταλλάσσει πληροφορίες, βιοπορίζεται κι αντέχει στις αντιξοότητες. Με άλλα λόγια νιώθει δημιουργικός και γεμάτος από ενέργεια. Μπορεί, ορισμένες φορές, να αισθάνεται αβάσταχτο βάρος λόγω υποχρεώσεων αλλά έστω κι ασυνείδητα νιώθει αυτή την ανάγκη να βγει στην αγορά εργασίας, να παλέψει και να κερδίσει. Όλα αυτά, όμως, προϋποθέτουν κι αντίπαλο… προϋποθέτουν κι απαιτούν συνεργάτες… Εν τέλει εξελίσσεται μέσα από έναν κύκλο προσώπων τόσο ως εργαζόμενος όσο κι ως ον που θέλει να επικοινωνεί…
Το δεύτερο σημαντικό κομμάτι της ζωής του ανθρώπου που χρωματίζεται από την επικοινωνία είναι η φιλία κι ο έρωτας. Πλέον, η επικοινωνία μετατοπίζεται σε προσωπικό και πολύ πιο περιορισμένο κύκλο προσώπων απ’ ό,τι το πεδίο της εργασίας. Εκεί τα κριτήρια είναι διαφορετικά… έχουν άλλη ποιότητα… Άλλα τα μέτρα και τα σταθμά… Σε αυτό το κομμάτι ο άνθρωπος πέρα από εμπειρίες που βιώνει, νιώθει έντονα συναισθήματα. Συνδέεται στενά με πρόσωπα και καταστάσεις, διαμορφώνοντας βιώματα. Η ψυχή κι η σκέψη είναι συνδεδεμένη με πολύ σημαντικά πρόσωπα στη ζωή του. Δίχως αμφιβολία και σε αυτό το κομμάτι η επικοινωνία κυριαρχεί… Άλλοτε είναι εύκολη κι άλλοτε όχι και τόσο… οι δυσκολίες πάντα είναι πολλές, ειδικά ενόψει της αποξένωσης που όπως αναφέρθηκε ήδη, μαστίζει στις μέρες μας.
Ωστόσο και στον τομέα των φιλικών κι ερωτικών σχέσεων φαίνεται ότι ο άνθρωπος νιώθει την ανάγκη να ξεπεράσει το “εγώ” και να μεταφερθεί στο “εμείς”! Και μόνο η σκέψη ότι υπάρχει ένας άνθρωπος που μπορεί να μιλήσει και να πει τα προβλήματά του, να μοιραστεί τις ανησυχίες του… αρκεί. Αρκεί για να αισθανθεί ήρεμος και να συνεχίσει να ελπίζει. Νιώθει ενέργεια, ασφάλεια και γαλήνη. Τελικά, μάλλον, το πραγματικό οξυγόνο του ανθρώπου είναι η επικοινωνία… Αλλιώς σε τι διαφέρουμε από τα άψυχα αντικείμενα;
