Η εμπορία ανθρώπων με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση μέσω διαδικτύου

Της Χρύσας Χατζηβασιλείου, 

Η εμπορία ανθρώπων με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση του άρθρου 323A Ποινικού Κώδικα -εφεξής ΠΚ- (δηλαδή το έγκλημα της σωματεμπορίας με τον προηγούμενο ΠΚ- διάταξη 351) έχει καταβολές από τις απαρχές του κόσμου. Με την ανάπτυξη του διαδικτύου και της τεχνολογίας έγινε ακόμα πιο εύκολο και ευρέως διαδεδομένο το παραπάνω αδίκημα, καθώς οι δράστες, χρησιμοποιώντας συγκεκριμένα λογισμικά και κρυπτογράφηση, επιτυγχάνουν την ανωνυμοποίησή τους, τη διεύρυνση των εγκληματικών τους δράσεων πίσω από το κάλυμμα του dark web, διαφεύγοντας από τις αστυνομικές αρχές. Εξαπατούν με μεγαλύτερη ευκολία γυναίκες, παιδιά και άντρες και τους εμπλέκουν στα δίχτυα της σωματεμπορίας και της πορνογραφίας, χωρίς να υπάρχει διαφυγή. Ψεύτικες αγγελίες εργασίας είναι ανηρτημένες διαδικτυακά, πίσω από τις οποίες κρύβονται εγκληματικές οργανώσεις εμπορίας ανθρώπων και συνιστούν το “δόλωμα” για νεαρές κοπέλες.

Οι σωματέμποροι πολλές φορές παράγουν και πορνογραφικό υλικό, το οποίο διακινούν μέσω διαδικτύου. Επομένως, κακόβουλα λογισμικά πλήττουν servers, οι οποίοι δεν έχουν ασφάλεια και εγκαθιστούν πορνογραφικό υλικό, διαδίδοντάς το σε άλλους servers, χωρίς να το γνωρίζει καν ο κάτοχος του υπολογιστή. Μία μάστιγα που έχει εμφωλεύσει στο προσφιλές και αχανές διαδίκτυο και πολλαπλασιάζεται ανά δευτερόλεπτο με το πάτημα ενός κουμπιού του ηλεκτρονικού υπολογιστή οδηγώντας στην προώθηση εκατομμυρίων αρχείων με υλικό σωματεμπορίας και εμπορίας ανθρώπων (trafficking). Η εμπορία ανθρώπων περιλαμβάνει την εργασιακή εκμετάλλευση, την υπαγωγή σε καθεστώς δουλείας ή επαιτείας, την αφαίρεση κυττάρων, ιστών ή οργάνων του σώματος, τη γενετήσια εκμετάλλευση, δηλαδή την τέλεση γενετήσιων πράξεων, πραγματικών ή προσποιητών, ή την παροχή εργασίας ή υπηρεσιών που έχουν ως αποκλειστικό σκοπό την γενετήσια εκμετάλλευση και τον εξαναγκασμό σε τέλεση γάμου. Η πιο συχνή μορφή της εμπορίας ανθρώπων που καταλαμβάνει το 79% είναι η γενετήσια εκμετάλλευση.Το Craigslist θεωρείται το μεγαλύτερο online site που προσφέρει σεξουαλικές υπηρεσίες γυναικών χωρίς τη θέλησή τους. To Craigslist είναι site που έχει διαφημίσεις για διάφορους τομείς: εύρεση κατοικίας, δουλειάς, forum για συζητήσεις, αλλά διαθέτει και τομέα ερωτικών υπηρεσιών με διαφημίσεις που έχουν εμπλέξει το site με την πορνεία, την παιδική πορνογραφία. Ο «τομέας ερωτικών υπηρεσιών» έχει αλλάξει σε «τομέα για ενήλικες». Η νομοθεσία του Καναδά έχει απαγορεύσει στο Craigslist να δημοσιεύει διαφημίσεις κοριτσιών που γνωρίζει ότι είναι κάτω των 18 ετών.

Διεθνή κείμενα

• Η διεθνής σύμβαση κατά του υπερεθνικού οργανωμένου εγκλήματος που υπεγράφη στο Παλέρμο το Δεκέμβριο του 2000 έχει συμπληρωθεί και από το «Πρωτόκολλο για την Πρόληψη, Καταστολή και Τιμωρία της Διακίνησης Προσώπων, ιδιαίτερα Γυναικών και Παιδιών», το οποίο αποτελεί το πρώτο διεθνές επίσημο νομικό κείμενο που ασχολείται με όλες τις πτυχές της διακίνησης προσώπων, όπως προκύπτει από το προοίμιο του πρωτοκόλλου.
• Η Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης (Convention on Action against Trafficking in Human Beings, 2005) ενάντια στην εμπορία ανθρώπων συμπληρώνει το Πρωτόκολλο του Παλέρμο, έχοντας ευρύτερο πεδίο εφαρμογής από αυτό, εφόσον δεν αφορά μόνο την καταπολέμηση της εμπορίας ως αποτέλεσμα του οργανωμένου εγκλήματος, αλλά και ως αυτόνομο φαινόμενο, ανεξάρτητα από την πηγή από την οποία προέρχεται – το διεθνικό ή εθνικό του χαρακτήρα, τη σύνδεσή του ή μη με το οργανωμένο έγκλημα.
• Η κατάρτιση της υπ’ αριθ. 185 Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης «Για το έγκλημα στον Κυβερνοχώρο», η οποία υπεγράφη στη Βουδαπέστη στις 23.11.2001, γνωστή ως Σύμβαση της Βουδαπέστης.
• Επίσης, την 12η Αυγούστου 2013 εξεδόθη η υπ’ αριθ. 2013/40/ΕΕ Οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τις επιθέσεις κατά συστημάτων πληροφοριών και την αντικατάσταση της απόφασης-πλαισίου 2005/222/ΔΕΥ του Συμβουλίου. Στόχος της Οδηγίας αυτής είναι η εναρμόνιση της ποινικής νομοθεσίας των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε θέματα επιθέσεων κατά συστημάτων πληροφοριών.

Θύματα σωματεμπορίας και παράνομη μετανάστευση-Η εσφαλμένη δικαστηριακή πρακτική μέχρι το 2007

Η καταδίκη των αλλοδαπών γυναικών-θυμάτων εμπορίας ανθρώπων για παράνομη είσοδο στη χώρα αποτελούσε για πολλά χρόνια εσφαλμένη δικαστηριακή πρακτική[1], καθώς τα ελληνικά δικαστήρια αντιμετώπιζαν τις αλλοδαπές γυναίκες-θύματα εμπορίας ανθρώπων κατά τον ίδιο τρόπο με τις υπόλοιπες κατηγορίες παράνομων μεταναστών, με αποτέλεσμα να ποινικοποιούνται τα θύματα αντί να προστατεύονται. Η ανάγκη μη καταδίκης των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων που εισήλθαν παράνομα στην Ελλάδα φανερώθηκε με την απόφαση του ΤριμΕφΘεσ 2618/2007:

Πρόκειται αδιαμφισβήτητα για μια ιστορικής σημασίας απόφαση αναφορικά με τον τρόπο αντιμετώπισης των αλλοδαπών θυμάτων trafficking από την Ελληνική Δικαιοσύνη. Για πρώτη φορά, ελληνικό ποινικό δικαστήριο κηρύσσει αθώες δύο αλλοδαπές γυναίκες-αναγνωρισμένα θύματα εμπορίας ανθρώπων, με σκοπό την εκμετάλλευση της γενετήσιας ελευθερίας τους και για τις δύο κατηγορίες, ήτοι α)για την παράνομη έκδοση επ’ αμοιβή (παράβαση άρθρου 5 παρ. 1α,β ν. 2734/1999, και β)για την παράνομη είσοδό τους στη χώρα (άρθρο 50 παρ.1 ν. 2910/2001.

Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι υπάρχει αδήριτη ανάγκη για τη θέσπιση μιας παγκόσμιας νομοθεσίας που να αφορά την σωματεμπορία μέσω διαδικτύου, καθώς τα terabytes του dark web ολοένα και αυξάνονται.

[1] Α.Π. 992/2001, ΠοινΧρ. 2002, 344 επ., Α.Π. 1083/2002, ΠοινΛογ. 2002. 1276επ., ΤριμΕφΚακΑθ 3304/2003, ΠοινΔικ 2005, 948 επ., ΤρΠλημΘεσσαλονίκης 14764/2006

Πηγές

• Β. Πολυζωΐδου, Το έγκλημα της πορνογραφίας ανηλίκων: Το ευρωπαϊκό πλαίσιο της νέας Οδηγίας 2011/93/ΕΕ και η εθνική έννομη τάξη, ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, Τεύχος 11/2013, Νοέμβριος
• Τζιβάρας, Το έγκλημα της σωματεμπορίας στην Κυπριακή Δημοκρατία, ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, Τεύχος 10/2016, Οκτώβριος
• Cyber trafficking: recruiting victims of human trafficking through the net, ATHANASSIA P. SYKIOTOU, Ant. N. Sakkoulas Publications L.P. 2017

Χρύσα Χατζηβασιλείου

Σπούδασε Νομική του ΔΠΘ. Είναι ασκούμενη δικηγόρος και παράλληλα φοιτήτρια στο μεταπτυχιακό «Δίκαιο και Πληροφορική» στο ΠΑ.ΜΑΚ., το οποίο αφορά τα προσωπικά δεδομένα και το ηλεκτρονικό έγκλημα. Είναι μέλος στην ELSA Komotini  συμμετέχοντας σε summer schools, σεμινάρια και institutional visits σε ευρωπαϊκά και διεθνή όργανα σε Βρυξέλλες και Χάγη. Επιπλέον, είναι εθελόντρια στην ΜΚΟ Ένωση Κυριών Δράμας «Σπίτι Ανοιχτής Φιλοξενίας».