Της Σοφίας Γεωργούλη,
Η παχυσαρκία αποτελεί ένα έντονο και συνεχώς αυξανόμενο πρόβλημα υγείας με παγκόσμιες διαστάσεις. Τα ποσοστά των υπέρβαρων και παχύσαρκων ανθρώπων παρουσιάζουν ανησυχητικά υψηλά ποσοστά, ειδικά στις λεγόμενες ανεπτυγμένες κοινωνίες· επιπλέον, πέρα από την αρνητική επίδραση της παχυσαρκίας στην υγεία και την ψυχοσωματική ισορροπία του ατόμου, μια από τις βασικές ηλικιακές ομάδες εκδήλωσης της είναι η παιδική και εφηβική, όπως μαρτυρούν ιατρικές και επιστημονικές μελέτες στις νεαρές αυτές ηλικίες. Σύμφωνα με στοιχεία από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας η Ελλάδα κατέχει μια από τις υψηλότερες θέσεις στην Ευρώπη στην παιδική παχυσαρκία, με το ένα στα πέντε παιδιά της χώρας μας να είναι παχύσαρκο. Το θλιβερό αυτό γεγονός αποτυπώνεται με ποικίλα προβλήματα στην υγεία των παιδιών όπως χοληστερίνη, καρδιακή ανεπάρκεια, υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα έως και κίνδυνος εκδήλωσης κάποιων μορφών καρκίνου. Συν τοις άλλοις η εύθραυστη παιδική ψυχολογία επιβαρύνεται με το άγχος της αποδοχής, τα σκληρά σχόλια και τον πιθανό χλευασμό από την λοιπή σχολική κοινωνία που περιβάλλει το παιδί. Ως αποτέλεσμα το παιδί οδηγείται αρκετές φορές σε αισθήματα μειονεξίας, ματαίωσης, σε εσωτερική απομόνωση ή και σε κατάθλιψη.
Ποιοι είναι ωστόσο οι λόγοι της αύξησης του αριθμού των υπέρβαρων νέων παιδιών; Γίνεται ίσως το φαγητό το μέσο πλήρωσης εσωτερικών κενών, συναισθημάτων και αναγκών; Έχουν μήπως αλλάξει οι διατροφικές συνήθειες και επιλογές των Ελλήνων με την είσοδο και καθιέρωση όλο και περισσότερων junk food στην καθημερινότητα τους; Έχει μήπως η εικόνα αλλοιώσει την έννοια την ψυχαγωγίας, καθηλώνοντας τα παιδιά μπροστά στο κινητό, το tablet και την τηλεόραση; Γιατί στην τόσο προσοδοφόρα και σύγχρονη εποχή μας η δραστηριοποίηση των παιδιών πρέπει να αποτελεί μια στοχευμένη επιδίωξη γονέων, σχολείου και κοινωνίας;
H απάντηση πιθανότητα να είναι αποτέλεσμα όλων των παραπάνω λόγων. Ασφαλώς η παχυσαρκία μπορεί να είναι απόρροια κληρονομικής και γονιδιακής υπαιτιότητας, παραγόντων δηλαδή στους οποίους το άτομο ελάχιστα μπορεί να παρέμβει ή και να αλλάξει. Επιπλέον όμως, το βάρος αποτελεί και τον καθρέφτη των επιλογών σε επίπεδο διατροφής και κίνησης που εφαρμόζονται από το άτομο. Για το λόγο αυτό τα βιώματα, τα ερεθίσματα και τα πρότυπα που θα λάβει το άτομο στην μείζονος σημασίας αυτή ηλικία, την παιδική και εφηβική, είναι εκείνα που θα καθορίσουν την μελλοντική του εικόνα.
Η υιοθέτηση της φράσης του Γιουβενάλη “Mens sana in corpore sano’’ ίσως δείχνει τη λύση για την εσωτερική και τη σωματική υγεία, καθώς η μια εξαρτάται από την άλλη. Ωστόσο η εποχή μας έχει να αντιμετωπίσει επιπρόσθετες δυσκολίες σε σύγκριση με το παρελθόν ως προς την καλλιέργεια ενός αθλητικού πνεύματος και μιας υγιούς εκτόνωσης (αθλητισμός, χορός, παιχνίδι στη γειτονιά κοκ.), που θα χαρίσει ευεξία, δύναμη και εξωτερικό κάλλος. Τουναντίον ο ελκυστικός διαδικτυακός κόσμος, η τηλεόραση και το κινητό τηλέφωνο λειτουργούν ανασταλτικά σε οποιαδήποτε διάθεση ενεργοποίησης σώματος και μεταβολισμού, αποτελώντας το κυριότερο πόλο έλξης της νέας γενιάς παιδιών. Η αδρανοποίηση αυτή σε συνδυασμό με τα άγχη της αποδοχής ή της απόρριψης, την μειωμένη αυτοεκτίμηση και ψυχολογία ή ακόμα και το αίσθημα της πλήξης, οδηγούν στην κατανάλωση φαγητού ως διέξοδο και πηγή ευχαρίστησης. Επιπλέον, οι διατροφικές επιλογές των παιδιών αποτελούνται κατά βάσει από ανθυγιεινά σνακ και αναψυκτικά, μεγάλες ποσότητες ζάχαρης και γλυκών, δηλαδή τροφών που βλάπτουν την υγεία και λειτουργούν επιζήμια για το σωματικό τους βάρος.
Το πρόβλημα της παχυσαρκίας επομένως, λειτουργεί σε έναν φαύλο κύκλο διττής επίδρασης σε υγεία και ψυχολογία. Αναμφίβολα ο περιορισμός της χρειάζεται χρόνο, ενημέρωση για την σωστή διατροφή (σεμινάρια και διαλέξεις στις σχολικές μονάδες), κίνητρα για την αθλητική παιδεία. Παρόλα αυτά, τίποτα δεν θα αλλάξει αν δεν αλλάξει ο τρόπος σκέψης μας, μιας και δεν είμαστε κάτι άλλο παρά μόνο οι επιλογές μας.
Γεννήθηκε το Μάιο του 1991 στη Χίο, όπου διαμένει και σήμερα. Είναι απόφοιτη του τμήματος Φιλολογίας του ΑΠΘ και κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου. Αγαπά την αέναη μάθηση και επιδιώκει την ενασχόληση με τομείς συναφείς με τις σπουδές της, όπως η παρακολούθηση σεμιναρίων και διαλέξεων αναφορικά με την ελληνική λογοτεχνία και ποίηση. Αφιερώνει τον ελεύθερο της χρόνο στον αθλητισμό, την ανάγνωση και το ελεύθερο σχέδιο.
