Της Ανθής Ντόλα,
Και πάμε πάλι από την αρχή. Νέες εκλογές με το ίδιο άγχος και την ίδια ανησυχία μόνο που αυτή τη φορά προστίθεται και ο φόβος ότι το αποτέλεσμα μπορεί να γυρίσει την χώρα δέκα χρόνια πίσω. Σε μία εποχή σκοταδισμού για το μικρό αλλά καθόλου ευκαταφρόνητο γειτονικό μας κράτος. Παρά την υπογραφή της συνθήκης των Πρεσπών και την προσπάθεια του Ζόραν Ζάεφ να προωθήσει την επιτυχία των διαπραγματεύσεων και της σημασίας αυτής της συμφωνίας για την Βόρεια Μακεδονία, η Ε.Ε. δεν συγκινήθηκε και όλες αυτές οι ενέργειες φάνηκε να ήταν άκαρπες. Η Ε.Ε. έκλεισε την πόρτα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων στην Βόρεια Μακεδονία αλλά και την Αλβανία και κατ’επέκταση στη Βαλκανική Χερσόνησο που μέχρι πρότινος με τόσο σθένος διεκδικούσε. Αυτό όπως είναι φυσικό προκάλεσε την δυσαρέστηση των βαλκάνιων, οι οποίοι δε φημίζονται για την ηρεμία και την κατανόησή τους. Αυτή η απόφαση οδήγησε τον Ζ. Ζάεφ να υποβάλει την παραίτησή του στις 2 Ιανουαρίου του νέου έτους και στις 3 του ίδιου μήνα να εκλεχθεί η υπηρεσιακή κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας. Ηγέτης αυτής ορίστηκε ο μέχρι πρότινος Υπουργός Εσωτερικών, Όλιβερ Σπάσοφσκι.
Ο προσωρινός πρωθυπουργός της γείτονος είναι πρόσωπο εμπιστοσύνης του Ζ. Ζάεφ, ενώ σημαντικό είναι πως σε αυτήν την υπηρεσιακή κυβέρνηση το κόμμα της αντιπολίτευσης μετρά δύο βουλευτές, οι οποίοι θα αναλάβουν τα Υπουργεία Εσωτερικών αλλά και Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Ο περασμένος Οκτώβριος ήταν και αυτός που καθόρισε τις μετέπειτα εξελίξεις. Η άρνηση της Ε.Ε. να ξεκινήσει τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Β. Μακεδονία οδήγησε τον Σλαβομακεδόνα ηγέτη να παραιτηθεί, καθώς έχασε ένα από τα βασικότερα στηρίγματα της κυβέρνησής του, απώλεια η οποία φυσικά, μπορεί να του κοστίσει πολλά. Πώς θα μπορούσε ο Ζ. Ζάεφ να συνεχίσει να αναφέρεται σε μία ευρωπαϊκή προοπτική της Βόρειας Μακεδονίας, όταν ισχυρές χώρες της Ε.Ε, όπως η Γερμανία, του έχουν γυρίσει την πλάτη; Να μην ξεχνάμε πως βασικός στόχος και προεκλογική του υπόσχεση ήταν η ένταξη στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. Επομένως, αυτή η εξέλιξη, όπως είναι λογικό, προκαλεί αμφιβολίες στο εσωτερικό της εκλογικής βάσης του SDSM για την ικανότητα του κόμματος να διαπραγματεύεται σωστά ή να ασκεί αποτελεσματικά την εξωτερική πολιτική πραγματοποιώντας τις προεκλογικές υποσχέσεις του. Το κόμμα κινδυνεύει να αποδυναμωθεί, ενώ παράλληλα είναι ευάλωτο απέναντι στις βολές των πολιτικών του αντιπάλων. Μειώνει την ισχύ και την επιρροή του με αποτέλεσμα κάποιος να αμφιβάλει για την αξιοπιστία του κόμματος κι επομένως, να μην το ψηφίσει ξανά…
Βέβαια ίσως σε αυτή την απρόσμενη εξέλιξη να φταίει και ο ίδιος ο Ζ. Ζάεφ, καθώς βασίστηκε υπερβολικά στις εξωτερικές δυνάμεις και πίστεψε απόλυτα ότι όλα θα ακολουθήσουν την συμφωνία και την πορεία που είχε καθοριστεί από τον ίδιο αλλά και από τους ομόλογούς του, χωρίς να προφυλαχτεί από μία πιθανή αποτυχία των σχεδίων ή ένα πιθανό απρόοπτο, το οποίο θα άλλαζε τα μέχρι τώρα δεδομένα. Αν και η ένταξη της χώρας στο ΝΑΤΟ έδειχνε ότι ήταν συνδεδεμένη με τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε, η άρνηση κάποιον κρατών-μελών της έδειξε το αντίθετο. Μπορεί το plan B του Ζ. Ζάεφ να ήταν η παραίτηση, αλλά ας μου επιτραπεί να αμφιβάλω γι’αυτό. Πέρα από το πλάνο, θα έπρεπε να βασιστεί περισσότερο στις δυνάμεις της κυβέρνησής του, απαγκιστρωμένος από την συνεχή παρουσία και στήριξη εξωτερικών πολιτικών προσώπων.
Σε ό,τι αφορά την Ε.Ε. και κυρίως τα ισχυρά κράτη της, φαίνεται να έχασαν μία καλή ευκαιρία και έναν καλό σύμμαχο. Η παρουσία του Ζ. Ζάεφ στην εξουσία της Β.Μακεδονίας ήταν σημαντική τόσο για την ίδια τη χώρα όσο και για την υπόλοιπη Ευρώπη. Πέτυχε να απεγκλωβίσει το κράτος του από την λαίλαπα του εθνικισμού, ενώ ταυτόχρονα βελτίωσε τις σχέσεις της χώρας του με τα γειτονικά κράτη και όχι μόνο. Ακολούθησε μία πολιτική φιλοευρωπαϊκή και αποκρινόμενος από την Ρωσία, προσπαθώντας παράλληλα να υλοποιήσει όλα τα κριτήρια, ώστε να κάνει τη χώρα του μέλος της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ. Μπορεί η Γαλλία να το ξανασκέφτηκε και πλέον να άλλαξε γνώμη για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις, καθώς ήταν μία από τις χώρες που αρνούνταν την έναρξη αυτών των διαπραγματεύσεων σε Βόρεια Μακεδονία και Αλβανία, αλλά τώρα πλέον είναι αργά.
Όσα πέτυχε το SDSM κινδυνεύουν τώρα να χαθούν αφού στις εκλογές τις 12 Απριλίου μπορεί να επαναληφθούν το αποτέλεσμα και τα γεγονότα των εκλογών του 2016. Η πιθανότητα ήττας του Ζ. Ζάεφ στις ερχόμενες εκλογές ελλοχεύει, καθώς στις προηγούμενες η κυβέρνησή του προέκυψε μετά από συνεργασία με τα αλβανικά κόμματα της Βόρειας Μακεδονίας, καθώς πρώτο σε ψήφους είχε έρθει το VMRO, αλλά δεν μπόρεσε να σχηματίσει κυβέρνηση. Ο κίνδυνος της επιστροφής στα παλιά είναι μία εξέλιξη που απεύχονται όλοι. Η απογοήτευση που προέκυψε από την άρνηση της Ε.Ε. σπρώχνει την Βόρεια Μακεδονία στην αγκαλά της «μαμάς» Ρωσίας, που πάντοτε είναι πρόθυμη να βοηθήσει τα σλαβικά κράτη της βαλκανικής χερσονήσου. Εξάλλου, η αντιπολίτευση της χώρας είχε μία ιδιαίτερα στενή σχέση με την Ρωσία. Επομένως, η ανάμειξη του Κρεμλίνου στα εσωτερικά της γειτονικής χώρας είναι μια αναμενόμενη εξέλιξη σε περίπτωση νίκης του VMRO στις εκλογές του Απριλίου. Άλλωστε ας μην ξεχνάμε ότι η ανάληψη της εξουσίας από τον Ζ. Ζάεφ ήταν ευχάριστο νέο και για την Ε.Ε. και για το ΝΑΤΟ και μία οποιαδήποτε αλλαγή δεν ξέρουμε τι θα επιφυλάσσει για την ευρωπαϊκή εξέλιξη της χώρας.
Παρά τις σημαντικές αλλαγές ο Ζ. Ζάεφ παραμένει αρχηγός του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος της Βόρειας Μακεδονίας και θα είναι επικεφαλής του προεκλογικού αγώνα του κόμματος. Θα παλέψει να επανέλθει στην εξουσία και να συνεχίσει την προσπάθειά του για εκσυγχρονισμό της χώρας του. Το ίδιο όμως θα κάνει και ο ηγέτης του VMRO, ο Χρίστιαν Μίτσκοσκι, του οποίου το κόμμα αν και πέρασε μία περίοδο καμπής, εξαιτίας του σκανδάλου διαφθοράς επί πρωθυπουργίας του Νικολάε Γκρούεφσκι, κατέχει μία αρκετά ισχυρή εκλογική ομάδα. Μιλάμε, λοιπόν, για έναν προεκλογικό αγώνα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και αναμένουμε τον Απρίλιο για να δούμε ποιος από τους δύο θα είναι ο νικητής.
