Του Οδυσσέα Γραμματικάκη,
Το 1948 διεξήχθηκαν στις ΗΠΑ οι πρώτες εκλογές μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι Αμερικάνοι βγήκανε νικητές από τον πιο καταστρεπτικό πόλεμο που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα, ο Ψυχρός Πόλεμος και το δίπολο ΗΠΑ-Σοβιετική Ένωση βρισκόταν προ των πυλών και οι Αμερικάνοι πήγαιναν στις κάλπες με νωπή τη μνήμη από την πτώση της ατομικής βόμβας με εντολή Τρούμαν στην Χιροσίμα και το Ναγκασάκι της Ιαπωνίας, καθώς και του Β’ΠΠ και του οικονομικού κραχ του ‘29.
Οι δύο κύριοι αντίπαλοι ήταν ο Χάρυ Τρούμαν και ο Τόμας Ντιούι. Ο Τρούμαν άνηκε στο Δημοκρατικό Κόμμα και από το 1945 είχε αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας μετά τον θάνατο του Φράνκλιν Ρούσβελτ. Είναι ο άνθρωπος που έδωσε το πράσινο φως για την ρίψη της ατομικής βόμβας στην Ιαπωνία και ο άνθρωπος, ο οποίος με το «Δόγμα Τρούμαν» θα προσέφερε οικονομική βοήθεια στις χώρες που επλήγησαν από τον πόλεμο, αλλά στα σχέδια του ήταν μόνο οι εκείνες που βρίσκονταν υπό την επιρροή των ΗΠΑ. Το «Δόγμα Τρούμαν» είναι δηλαδή η απαρχή του Ψυχρού Πολέμου. Αυτά συνέβησαν όσο ο Τρούμαν είχε αντικαταστήσει τον Ρούσβελτ και πριν τις εκλογές του 1948.
Ο αντίπαλος του ήταν ο Τόμας Ντιούι, υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων για δεύτερη φορά μετά από τις εκλογές του 1944 που έχασε από τον Ρούσβελτ. Ο Ντιούι ηγούνταν της μετριοπαθούς φράξιας των Ρεπουμπλικανών. Η φράξια αυτή υποστήριζε τον ρόλο των Ηνωμένων Εθνών, τον Ψυχρό Πόλεμο και την τελική νίκη έναντι του κομμουνισμού και της Σοβιετικής Ένωσης, καθώς και το οικονομικό πακέτο του New Deal που είχε δημιουργήσει ο Ρούσβελτ, με πολιτικές κρατικής παρέμβασης στην προσπάθεια να ορθοποδήσει η οικονομία των ΗΠΑ μετά την οικονομική κρίση του 1929.
Σε αυτές τις εκλογές έχουμε ένα παράδοξο. Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι δεν μονοπώλησαν το ενδιαφέρον των ψηφοφόρων, καθώς υπήρξαν δύο κόμματα τα οποία δημιουργήθηκαν από τους κόλπους του Δημοκρατικού Κόμματος, τα οποία όπως θεωρούσαν οι δημοσκόποι θα έπαιζαν έναν πολύ σημαντικό ρόλο στις εκλογές, το κόμμα των Dixiecrat και το Προοδευτικό. Το κόμμα των Dixiecrat, ήταν ένα ακροδεξιό κόμμα με βάση τον Νότο των ΗΠΑ ,το οποίο δημιουργήθηκε μετά από την απόφαση του Τρούμαν να συμπεριλάβει στον στρατό των ΗΠΑ και Αφροαμερικανούς. Το όνομα “Dixie” είναι η ονομασία που απέδιδαν οι Αμερικανοί στον Βορρά για τους Δημοκρατικούς Αμερικανούς του Νότου. Σημειωτέον πως εκείνη την εποχή, ο ρατσισμός ήταν ακόμη συνδυασμένος με το Δημοκρατικό Κόμμα, καθώς όταν πρωτοξεκίνησε ήταν το κόμμα των γαιοκτημόνων και των δουλοκτητών του Νότου. Οι Dixiecrats εναντιώνονταν στα κοινωνικά δικαιώματα που ο Τρούμαν ήθελε να παραχωρήσει στους Αφροαμερικανούς.
Το Προοδευτικό Κόμμα δημιουργήθηκε για τον ακριβώς αντίθετο λόγο απ’ότι των Dixiecrats. Δημιουργήθηκε το 1948 ως συνέχεια του Προοδευτικού Κόμματος του 1922 και προσέφερε μια λύση για τους αριστερούς ψηφοφόρους των ΗΠΑ που δεν ήθελαν να ψηφίσουν τον Τρούμαν. Οι πολιτικές του προτάσεις ήταν η δημιουργία ενός δημοσίου υγειονομικού συστήματος, ενός δημόσιου συνταξιοδοτικού συστήματος και η κρατικοποίηση της βιομηχανίας ενέργειας των ΗΠΑ. Ο υποψήφιος του Προοδευτικού Κόμματος ήταν ο τέως αντιπρόεδρος του Ρούσβελτ και μετέπειτα κήρυξε πόλεμο στον Πρόεδρο Τρούμαν για την ατομική βόμβα αλλά και για το ψυχροπολεμικό κλίμα που ξεκίνησε να δημιουργεί.
Με τα δεδομένα αυτά, δηλαδή του διαμοιρασμού της ψήφου των Δημοκρατικών σε δύο κόμματα από τα δεξιά τους και από τα αριστερά τους, την χαμηλή δημοτικότητα του Τρούμαν, που από τα δεξιά τον κατηγορούσαν ως ρωσόφιλο και σοσιαλιστή και από τα δεξιά ως πολεμοχαρή, η αποστολή του Τρούμαν να κερδίσει τις εκλογές ήταν πολύ δύσκολη. Οι τρεις μεγάλες δημοσκοπήσεις που δημοσιεύθηκαν έκαναν λόγο για μεγάλη και άνετη νίκη του Ντιούι έναντι του Τρούμαν. Η εφημερίδα Chicago Tribune, η οποία υποστήριξε ανοιχτά τον Ντιούι στις εκλογές, ήταν τόσο σίγουρη για τη νίκη του, που είχε ήδη εκτυπώσει το πρωτοσέλιδο της, την ημέρα των εκλογών γράφοντας: “DEWEY DEFEATS TRUMAN”.
Το πραγματικό αποτέλεσμα των εκλογών όμως θα ήταν μια από τις μεγαλύτερες πολιτικές εκπλήξεις. Ο Τρούμαν θα κερδίσει άνετα τον Ντιούι κερδίζοντας 303 εκλέκτορες από τους 531 και το 49.6% της λαϊκής ψήφου. Ο Ντιούι κέρδισε 189 εκλέκτορες και το 45.1% της ψήφου και τρίτος ο Στρομ Θερμοντ των Dixiecrat κερδίζοντας 39 εκλέκτορες και 2.4% της ψήφου. Πως συνέβη όμως αυτό το πολιτικό σοκ;
Αρχικά, ο Τρούμαν κέρδισε κατά 1 με 2% διαφορά τις λεγόμενες “swing states” που εκείνη την εποχή ήταν το Οχάιο, Καλιφόρνια και Ιλλινόι. Οι τρεις αυτές πολιτείες δίνανε 78 εκλέκτορες. Άλλος ένας λόγος της ήττας των Ρεπουμπλικανών ήταν η «νέα μεσαία τάξη», η οποία φοβήθηκε ότι ο Ντιούι θα ήταν πολύ πιο συντηρητικός στην οικονομική πολιτική από ότι ο Τρούμαν και με νωπή την μνήμη του κραχ του 1929, αυτή η νέα μεσαία τάξη που είχε δημιουργηθεί με το New Deal του Ρούσβελτ, δεν ήθελε να επιστρέψει σε πιο συντηρητικές οικονομικές πολιτικές, αν και η ατζέντα του Ντιούι ήταν βασισμένη στον Κεϋνσιανικό μοντέλο. Τρίτος λόγος ήταν η κακή καμπάνια που έκανε ο Ντιούι. Μια καμπάνια μετριοπάθειας, χωρίς πολιτική επίθεση στον Τρούμαν και ούτε απάντηση σε καμία από τις επιθέσεις του. Τέλος, το κόμμα των Dixiecrat και το Προοδευτικό δεν «πλήγωσαν» τους Δημοκρατικούς. Ο Τρούμαν λόγω της πλατφόρμας του για τα κοινωνικά δικαιώματα κέρδισε αρκετούς ψήφους αφροαμερικανών και οι Προοδευτικοί δεν κατάφεραν να πείσουν τους αριστερούς ψηφοφόρους των Δημοκρατικών. Οι Δημοκρατικοί κατάφεραν να κερδίσουν και την Γερουσία και το Κογκρέσο, το οποίο είχαν χάσει από τους Ρεπουμπλικάνους το 1946.
Ο Τρούμαν ως Πρόεδρος προχώρησε περαιτέρω με το «Δόγμα Τρούμαν» και την οικονομική βοήθεια στην Δυτική Ευρώπη, βρέθηκε σε σύγκρουση με τον Στάλιν και την Σοβιετική Ένωση, ίδρυσε το ΝΑΤΟ και «έσυρε» την Αμερική στον πόλεμο της Κορέας. Ακόμη και τώρα, 72 χρόνια μετά οι εκλογές του 1948, θεωρείται από πολλούς ως η μεγαλύτερη έκπληξη στην ιστορία των εκλογών των ΗΠΑ.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία:
- Robert Shogan, 1948 Election, American Heritage Magazine, 1968
- Susan Rosegrant, ISR and the Truman/Dewey upset, Institute for Social Research, 2012
