Του Δημήτρη Τόλια,
Για κάποιον που ασχολείται με τα πολιτικά, η περίοδος των εκλογών αποτελεί για τον ίδιο μια ιδιαίτερη στιγμή. Ειδικά τις τελευταίες ημέρες όλοι γύρω του προβληματίζονται έστω και ελάχιστα για ζητήματα πολιτικά, αναζητώντας την κατάλληλη επιλογή. Οι πολίτες ενημερώνονται σε μεγαλύτερο βαθμό ενώ πολιτικές συζητήσεις διεξάγονται μέχρι βέβαια να τις πάψει η ασυμβίβαστη φύση ή κάποια συνωμοσιολογική αφήγηση που χαρακτηρίζει την πολιτική μας κουλτούρα. Μετά τις εκλογές ωστόσο, επιστρέφει η μοναξιά. Η λαμπρή τελετή τελειώνει για πολλούς και όσοι ασχολούμαστε έχουμε το παράπονο που εξέφρασε κάποτε η χρυσή Ολυμπιονίκης Κατερίνα Στεφανίδη: «Ασχολείστε με εμάς (Αθλητές στίβου) μια φορά στα τέσσερα χρόνια…».
Εκείνο που με ενοχλεί περισσότερο όμως είναι η δημαγωγία στην επιφάνεια των φαινομένων. Το γράφω αυτό με αφορμή διάφορα σατυρικά βίντεο που κυκλοφόρησαν από το ταξίδι του Κυριάκου Μητσοτάκη στις ΗΠΑ, όσο και από την συνάντηση Μητσοτάκη-Τσίπρα την Παρασκευή. Σίγουρα είναι αστεία η αμηχανία των πολιτικών σε συναντήσεις ενώπιον της κάμερας. Προβληματική αποτελεί η μετατροπή της επιφανειακής κατάστασης σε μέσον κρίσης της ικανότητας του πολιτικού. Και φυσικά αυτό ισχύει για όλους τους πολιτικούς.
Η αμηχανία του Μητσοτάκη με τα ούζα στο State Department ή η χαλαρότητα του σώματος του Τσίπρα στις συνομιλίες του με τον Ομπάμα δεν μπορεί να αποτελούν μέσο κρίσης ενός πολιτικού. Φυσικά και αποτελούν καλές ευκαιρίες για σάτιρα. Όμως η ικανότητα ενός πολιτικού αξιολογείται με διαφορετικά κριτήρια. Εννοείται πως άλλες επιστήμες όπως αυτή της ψυχολογίας, ανιχνεύουν την αυτοπεποίθηση των ατόμων με βάση τη στάση του σώματός τους, όμως δεν εξετάζουμε αυτές τις περιπτώσεις. Εδώ συζητάμε τον παράλογο συσχετισμό την ικανότητας ενός προσώπου με αστείες στιγμές που η κάμερα τυχαίνει να ξεκλέψει.
Έτσι πολλοί για παράδειγμα αντί του εκσυγχρονιστικού έργου, όταν ακούν Σημίτης σκέφτονται «Είναι μακέτο τούτο το έργο;» ή όταν ακούν Γιώργος Παπανδρέου σκέφτονται «λεφτά υπάρχουν» κ.ο.κ. Αυτή η συσχέτιση πολλών πολιτικών ή η αξιολόγηση ορισμένων πολιτικών γεγονότων με ατυχείς στιγμές που αποτέλεσαν πεδίο σάτιρας παρουσιάζει την αδυναμία κατανόησης των ίδιων των εξελίξεων, ενώ ταυτόχρονα αποδεικνύει την ύπαρξη γόνιμου εδάφους στην πολιτική μας κουλτούρα για την καλλιέργεια λαϊκίστικου λόγου είτε κοινωνικού, είτε εθνικιστικού.
Προς στιγμήν τον ρόλο αυτό παίζουν τα μέσα ενημέρωσης, οι όχι ουδέτεροι αλλά αμέτοχοι στον πολιτικό στίβο, στο ραδιόφωνο, στην τηλεόραση και κυρίως στο διαδίκτυο. Μάλιστα, η ίδια η διάδοση των παραπάνω συσχετισμών σε μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας αποδεικνύει και την ισχύς τους στο πλαίσιο του πολιτικού ανταγωνισμού. Το κάθε μέσο που επιλέγει να σατιρίσει μια τέτοια κατάσταση και να την αναγάγει σε μέσον αξιολόγησης συνήθως υποστηρίζει λιγότερο ή περισσότερο ένα κόμμα και έχει σκοπό να διαβάλλει το αντίπαλο.
Σίγουρα όμως δεν θα είχε και μεγάλο ακροατήριο, σε οποιοδήποτε μέσο, η παρουσίαση ενός πολιτικού γεγονότος ή προσώπου στη βάση τεκμηρίων και επιστημονικών αποδείξεων, συνεπώς ούτε και κέρδος. Αντιθέτως, το σαρδάμ ενός πολιτικού, η αμηχανία του, η αστεία γκριμάτσα του ή μια ατυχής φράση του θα συνεπάρει το κοινό. Επιστρέφουμε και πάλι επομένως στην κοινωνία και την πολιτική κουλτούρα. Να βρεθεί τρόπος η βαρετή για πολλούς επιστημονική έρευνα και τα επιχειρήματα να αποβούν ελκυστικότερα των σατιρικών βίντεο του λεπτού; Είναι σίγουρα αδύνατο.
Εκείνο που μένει στην τελική είναι η μοναξιά που αναφέρω στην αρχή. Μέσα στον ωκεανό των ενδιαφερόντων ξεπηδά η στιγμή της πολιτικής και έπειτα πνίγεται ξανά στην άβυσσο μέχρι τις επόμενες εκλογές. Όμως είναι στα αλήθεια η πολιτική ένας απλός τομέας ενδιαφέροντος ή μήπως αποτελεί κάτι σημαντικότερο καθώς μας αφορά όλους; Καταλήγω στο ότι εκείνο που μάλλον οφείλει να απαντηθεί και σε τελική ανάλυση να αναθεωρηθεί, δεν είναι το πώς η πολιτική θα γίνει ελκυστικότερη αλλά το κατά πόσο η πολιτική είναι μια απ’ τις πολλές στιγμές στον ωκεανό ή είναι ο ίδιος ο ωκεανός.
Γεννήθηκε το 1998 και μεγάλωσε στον Ωρωπό Αττικής. Είναι προπτυχιακός φοιτητής του τμήματος Πολιτικών Επιστημών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, ενώ έχει φοιτήσει και για ένα έτος στο ίδιο τμήμα του Πανεπιστημίου Κρήτης. Είναι λάτρης της πολιτικής ιστορικής ανάλυσης και έρευνας. Ασχολείται με την ανίχνευση της διαδικασίας διάδοσης και τις επιδράσεις των πολιτικών ιδεών στην κοινωνία τόσο στο παρελθόν όσο και φυσικά στο σήμερα.